Interview: Pascal Engman (2022)

• 08 juni 2022
• Interview
• Marinus van de Velde

Interview: Pascal Engman (2022)

De Zweedse auteur Pascal Engman, nog maar 35 jaar oud, brak in 2017 door met zijn debuutthriller Patriotten. Later volgden een aantal boeken in de Vanessa Frank & Nicolas Paredes-reeks; Vuurland en Femicide (je vindt onze recensies daarvan hier). Onlangs volgde daar De weduwen op. Hoog tijd om Engman over zijn nieuwste thriller te interviewen. We spraken elkaar via Teams.

Wie is Pascal Engman?

“Toen ik medio twintig was, besloot ik op reis te gaan en leefde ik drie maanden als een soort Hemingway. Ik reisde naar Chili,” zo begint Engman zijn verhaal wanneer we vragen naar zijn achtergrond. “Toen ik thuis kwam, had ik genoeg verhalen voor een heel leven. En in ieder geval voor één boek. Ik pakte figuurlijk gesproken de pen op en begon te schrijven.”

Dat boek werd Patriotten en betekende in 2017 direct zijn doorbraak. Het boek werd in acht landen vertaald en verkocht. In die tijd werkte hij ook nog bij de krant Expressen. Het succes van zijn debuut betekende dat hij besloot te stoppen als journalist. En zo werd hij in één klap thrillerauteur.

“Ik heb ook nog andere hobby’s naast schrijven hoor,” glimlacht hij. “Ik heb een zoontje van een jaar. Dus daar breng ik veel tijd mee door, met mijn vriendin. Ik schrijf elke dag. Ook al schrijf ik niet voor een boek, schrijven blijft een hobby. Ik schrijf dus eigenlijk altijd. Behalve met Kerst en op de verjaardag van mijn vriendin,” besluit hij lachend.

Engman heeft een strakke structuur als het om schrijven gaat. Hij begint standaard om 9 uur ’s ochtends met typen en stopt om 13 uur. De middag spendeert hij met spelen met zijn vriendin en zoontje. In de avond kijkt hij naar voetbal én American Football. “Vraag me niet waarom. Mijn vriendin vindt het verschrikkelijk. Maar ik vind het ontspanning. Tijdens het kijken kan ik ook gewoon lezen. En lekker snacken.”

Frank en Paredes

Vanessa Frank en Nicolas Paredes, de hoofdpersonen in de serie, gaan al een paar jaar mee. Engman wilde een boek schrijven over een politieagente. Hij ontmoette een vrouwelijke agente, die vroeger ‘op de cover’ werkte, en dat werd zijn inspiratie. “Vroeger werkte ze als danseres. Toen ze dertig was, besloot ze agente te worden en meldde zich aan bij de politieacademie.” Dat vond hij zo cool, dat hij besloot dat uitgangspunt te gebruiken voor een thriller. “De meeste agenten in Zweden komen uit de werkende klasse. Deze vrouw kwam uit de upper class en was dus vrouw, wat haar best bijzonder maakte. Ze werd soms daarom ook uitgesloten. Ik voelde meteen dat dit een speciaal uitgangspunt was. Hier moest ik mee aan het werk.”

En de naam Frank? “Ja, dat is een leuk verhaal. Dat is de naam van de man die mij mijn eerste journalistieke baan bezorgde. Ik werd steeds afgewezen voor sollicitaties, omdat ik geen journalistiek diploma had, en toen mocht ik een keertje komen lunchen. Dat was dus Frank. Daarvoor moest ik wel 600 kilometer rijden. Nou, het gesprek ging goed maar helaas; hij kon me geen baan aanbieden. Totdat hij vroeg hoever ik terug moest rijden. 600 kilometer. Hij was verbaasd dat ik zover wilde rijden voor een lunch. En direct bood hij me een baan aan.” En nog mooier; diezelfde Frank heeft een eigen kledinglabel en in zijn winkels verkoopt hij inmiddels ook de thrillers van Pascal Engman. Met daarin de hoofdpersoon met zijn naam.

Hoe ontstond sidekick Nicolas Paredes? “Ik hield van Wallander van auteur Henning Mankell, maar als het op actie aan kwam was hij enorm onhandig. Dat wilde ik niet voor mijn boeken. Ik ben altijd gefascineerd door elitesoldaten. Ze laten veel voor de veiligheid van onze samenleving. Dat staat zover bij mij vandaan, dat ik zoiets in mijn boeken wilde. Een keiharde soldaat met een goed hart. Hij heeft gemengde gevoelens; hij zit bij het leger, maar zijn vader is een Chileense communist en die haat het leger. Erg ingewikkeld dus.” Daarnaast had Engman ook iemand nodig om romance te ontwikkelen en chemie met Vanessa Frank. Het resultaat: Paredes.

Waarover gaat De weduwen? “Het gaat over een Islamitische aanval op Zweden. Onze generatie is opgegroeid met de dreiging van dat terrorisme. In 2017 is het zelfs gebeurd in Stockholm, een aanslag met een vrachtwagen die inreed op publiek. Je voelt nog steeds de angst voor een aanval. Dat blijft. Elke Europeaan zal dat herinneren. Ik wilde dat aanstippen en daarom schreef ik dit boek. Mijn boeken hebben echter meerdere lagen, zo ook De weduwen; zo is er Molly, een prostituee. Die overigens ook echt bestaat; ik heb met een Molly samengewoond in Barcelona. Een geweldige meid, maar die werkte over de hele wereld en sliep met voetballers, zakenmensen enzovoort. Een duistere wereld om over te schrijven.”

Gedurende de drie boeken in de serie ontwikkelen de karakters van Frank en Paredes zich op natuurlijke wijze. Omdat de serie al vijf delen mee gaat, moet Engman hardop nadenken over die ontwikkeling in de eerste drie boeken. Dat is immers al weer een tijdje geleden. “Wat sowieso ontwikkelt, is de romance tussen de twee. Er gebeurt wel iets tussen ze, maar het is complex. En daarom weet ik ook nog steeds niet of ze bij elkaar komen. het schrijven van een goed liefdesverhaal is in een thriller best lastig. Hoe doe je dat? Schrijf ik dan over baby’s, of ontbijt met elkaar? Nee, dat denk ik niet.”

Inspiratie als schrijver

Zijn inspiratie voor verhalen haalt hij vrijwel altijd uit de actualiteit. Daarnaast leest hij graag, en veel. “Ik lees sowieso altijd de krant. En dan pakt een klein artikel mij. Voor Vuurland kreeg ik inspiratie uit een artikeltje over een overval, waar niets werd gestolen bij een juwelier. Behalve de klantenlijst. En dat zorgde voor jarenlange overvallen bij mensen thuis.”

Voor Femicide was de inspiratie een aanval in Toronto in 2017, waar iemand mensen -vooral vrouwen- aanviel. Zo kwam hij op internetfora terecht, waar hij de meest afschuwelijke opmerkingen las van vrouwenhaters. En De weduwen gaat over het actuele thema ‘terrorisme’. “Ik had veel interviews voor dit boek. En werd geholpen door een hoogleraar, die mijn verhaal twee keer las. Hij hielp me met de werkwijze van terroristen. Ik probeer altijd dichtbij de waarheid te blijven.”

Daarom schrijft hij niet over seriemoordenaars, want die zijn er simpelweg niet in Zweden. In tegenstelling tot de fantasie van collega-auteurs, zegt hij glimlachend.

Hoe is hij als schrijver geëvolueerd? “Ik ben enorm vooruitgegaan. Bij het schrijven van Patriotten had ik eerlijk gezegd geen f*kking benul wat ik deed. Ik was kapot, want mijn vriendin had het uitgemaakt. Ik schreef het boek in een soort koortsvlaag om te bewijzen wat ik kon. Nu ben ik veel planmatiger in het werk. Ik bereid mijn onderzoek voor, ik schrijf mijn synopsis helemaal uit. Ik ben veel gestructureerder geworden. Zo schrijf ik nooit meer als ik een biertje heb gehad. Nou ja, dat zeg ik wel…”

Engman schrijft inmiddels twee boeken per jaar. “Ik krijg elke dag zoveel ideëen en inspiratie. Ik word steeds creatiever omdat ik veel nadenken over verhaallijnen.”

In Nederland zijn Scandi-thrillers enorm populair. Het is lastig onderscheidend te zijn in deze uitdijende wereld. Wat is kenmerkend voor zijn werk? “In Zweden zijn veel jonge mannen gestart met lezen door mijn boeken. Veel mannen lezen hier niet, dat is echt een probleem. Ik krijg veel berichten dat ze nu wel lezen. Dat komt blijkbaar doordat ik dichtbij de realiteit blijf. De jongere generatie is gewend aan mijn schrijfstijl; veel verhaallijnen, een hoog tempo. Dat maakt mij onderscheidend, maar uniek ben ik niet. Ik zeg altijd; een boek is al een keer geschreven, maar ik probeer het op mijn eigen manier te doen.” Daar komt de rauwheid van zijn verhalen bij. De duisternis straalt soms van de pagina’s af en dat is nog wel een tikkeltje meer aanwezig dan bij collega Scandi-auteurs.

Het schrijven van een serie

Het debuut van Engman was een stand alone. Hij koos hierna bewust voor een serie. Waarom? “Nou, omdat ik mijn hoofdpersonage vermoordde in het boek. Dat boek kon ook alleen maar zo eindigen, het maakte het beter. Daar was mijn uitgever echter niet zo blij mee.”

Volgens de auteur begin je van je protagonisten te houden als je schrijft. Dat is bij Frank het geval, geeft Engman aan. Het voelt vertrouwd en ligt dicht bij zijn hart. Een jaar geleden was het anders. Toen wilde hij stoppen met de reeks. Dit was na boek vier, Cocaïne. Maar toen hij het script instuurde, begon hij automatisch na te denken over deel vijf. “Ik hou er gewoon van om deze reeks te schrijven. Mijn uitgever wil dat ik teken voor nog eens drie boeken. En dat ga ik ook doen. Je krijgt in een reeks een emotionele band met je hoofdpersonen. En dat was al snel het geval met Frank en Paredes. Ik wilde eigenlijk maar drie boeken schrijven maar het voelde zo goed; en nu ben ik al bij deel zes beland.”

Daarin staat Engman niet alleen. Ook Cilla en Rolf Börjlind, bekend van de Rönning & Stilton-serie, wilden maar enkele boeken schrijven. En die reeks dijt ook steeds meer uit. “Ja, het is wel bijzonder. Enerzijds is het misschien luiheid. Je hebt je eigen personages ontworpen. Nieuwe bedenken is lastig. Maar aan het eind denk ik echt dat het een soort liefdesverhaal is tussen auteur en hoofdpersonen.”

De Scandi-thriller

Waarom, denkt Engman, is het Scandi-genre zo populair. Hij geeft aan dat het een rijke traditie is met bijzondere successen. Bijvoorbeeld Sjöwall en Wahlöö in de jaren zestig, die het pad voor latere generaties plaveiden. Later volgden Stieg Larsson en Lars Kepler, schrijvers die een manier openden voor de generaties erna om succes in het buitenland te krijgen. “Ik heb alles aan hen te danken, bijvoorbeeld dat wij vandaag dit interview hebben.”

“Ik denk persoonlijk ook dat we een goed schoolsysteem hebben, of hadden. Iedereen leert schrijven en mag schrijven. Dat levert veel auteurs met andere invalshoeken op. Daarnaast denk ik dat de schrijvers de maatschappij mogen beschrijven, en bekritiseren. Dat is echt een Zweeds kenmerk. Aan de andere kant; dat doen Anglo-Amerikaanse auteurs ook. Maar wij schrijven blijkbaar gewoon ook goede crime, met een goede afzetmarkt. Dat creeërt een golf van auteurs uit het Scandinavische.”

Tenslotte ziet Engman ook dat Zweden een rustig, kalm land is. “Auteurs hebben daardoor de tijd en de kans om na te denken over het ‘laagje eronder’. Je mag fantaseren over de keerzijde ervan.”

Recensies

Hoe kijkt Engman naar recensies? “Nou, ik hou natuurlijk van positieve recensies. En die krijg ik gelukkig best veel. Ik heb de laatste jaren één negatieve recensie in een dagblad ontvangen. Hoe langer je schrijft, hoe meer je leert met negatieve recensies om te gaan. Kijk bijvoorbeeld naar Camilla Läckberg. Die krijgt best veel negatieve feedback, maar verkoopt ontzettend veel boeken. Die recensies doen haar vast wat, maar ze weet ook dat ze een groot publiek heeft die van haar boeken houden. Ik mag en kan dat zeggen, want Camilla is een goede vriendin. Je leert met die recensies om te gaan.”

“Weet je wat ik nog steeds bijzonder vind? Ik raak geëmotioneerd van mensen die me schrijven of berichten dat ze mijn boeken lezen en ervan genieten. Ze lezen mijn boeken en doen daar uren of dagen over. Ze lezen mijn boeken, verhalen die gecreëerd zijn in mijn hoofd. Dat is toch fantastisch?”

Tot slot

Wat wil hij nog meegeven aan het Nederlandse publiek? “Ik heb nog nooit zoveel berichtjes via de socials gehad vanuit Nederland, als na het verschijnen van De weduwen. Jullie houden dus van mijn boeken. Dat is zo tof, er is echt wat gebeurd. Dank jullie voor de steun!”