Interview: M.J. Arlidge (2022)

• 14 juni 2022
• Interview
• Marinus van de Velde

Interview: M.J. Arlidge (2022)

Het is een unicum; voor de M.J. Arlidge-week op ThrillZone interviewen we deze sympathieke Britse auteur alweer voor de vijfde (!) keer. Na 2016, 2018, 2019 en 2020 (check dat hier), is het in 2022 dus een jubileum! We spraken Arlidge via Teams over onder andere zijn nieuwste boek, Kom eens gauw.

“COVID was verschrikkelijk,” vertelt Arlidge wanneer we hem vragen hoe het gaat. “De kinderen kregen het beide twee keer, en mijn vrouw en ik een keer. We waren echter niet heel ziek, maar de maatregelen eisten hun tol. Mijn vader werd trouwens twee weken geleden ziek. Hij is 85 en herstelt momenteel van kanker. Maar gelukkig valt het ook met hem mee, en heeft hij weinig last. De wereld is inmiddels wel weer veranderd gelukkig. Dingen mogen weer. Zo was ik vorige week op de Libelle-week. Het was druk, maar erg leuk. Lange dagen, maar je doet het wel ergens voor; je lacht zes uur achter elkaar, verkoopt veel boeken en mensen zijn vrolijk. Fantastisch dat het weer mocht. Ik had het naar m’n zin.”

Na vier keer interviewen, is het best lastig om nog originele vragen te stellen. Kan hij iets vertellen wat nog niemand weet? “Ik vertel je het nieuwste nieuws. We hebben vorige week een puppy gekregen. Ik ben geen hondenmens, maar deze is wel heel schattig. Hij heet Jack. Ik moet allemaal nieuwe vaardigheden aanleren. Mijn vrouw is daar beter in. Als een soort hondenfluisteraar weet ze precies wanneer Jack moet plassen,” verklaart hij breed lachend. “Ondanks dat ik mijn bedenkingen had, vind ik een hond uiteindelijk wel leuk. Maar het is net een soort stealth assassin. Je bent de hond kwijt en ineens staat-ie achter je. Waar kom jij nou weer vandaan?”

Het mooie is, zegt de auteur, dat je je vantevoren voorbereidt op alle slechte dingen. Slecht slapen, troep overal. Maar het is dus een schatje en het valt uiteindelijk best mee.

Over naar zijn nieuwste boek, Kom eens gauw. Het boek gaat volgens Arlidge over paranoia. Helen Grace bevindt zich in dubbele problemen. Zo had ze een bizarre relatie met een ex-collega, maar er is ook nog een seriemoordenaar die haar wil vermoorden. Ze weet niet wanneer deze moordenaar zal toeslaan, en hoe. En dat slaat op het brede thema van het boek; ‘huisinbrekers’. “Ik wil het gevoel oproepen dat je hebt wanneer je alleen thuis bent. Die geluiden…was dat de wind, of staat er iemand onder aan de trap?”

“Dat is de angst die iedereen wel heeft. Daar gaat Kom eens gauw over; overal heerst gevaar, en iemand komt je halen. Maar wie is het, en waarom? Ik wilde dit boek echt gebruiken om dat gevoel over te brengen; wat was dat geluid…elk boek dat ik schrijf gaat over een specifieke angst. Een duister bos, vuur, opgesloten zitten in een kleine ruimte.”

In 2016 sprak ThrillZone Arlidge voor het eerst. Waar kwam destijds het idee voor Grace vandaan? “Ik hou van seriemoordenaars. De boeken van Thomas Harris bijvoorbeeld, die zijn fantastisch. Ik hou van die exotische moordenaars. Ik wilde een gothic, duister boek schrijven. En toen dacht ik; welke agent moet het dan zijn die al deze misdrijven gaat oplossen? Die zijn vaak juist een beetje saai, en vallen weg tegen het karakter van de moordenaar. Maar in die tijd las ik de boeken van Stieg Larsson met Lisbeth Salander in de hoofdrol. Ik hield ervan dat zij anders was, een soort tegenfiguur. En toen begon Helen te dagen. Er is een scene in het begin van Klikspaan waar Helen over Southampton kijkt, terwijl onder haar drie enorme branden woeden. Dat was een fantastische scene, alsof Batman op Gotham uitkijkt. Dat was best wel bad ass en zorgde ervoor dat mannen en vrouwen én jeugd van haar houden.”

Helen Grace is tegelijkertijd een sterk maar onzeker type. En het bijzondere is dat haar bazen haar vaak niet mogen. Hoe kan dat? “Ze lokt jaloezie uit omdat ze erg goed is. Daarnaast is ze best een loner, en dat spreekt mensen niet aan. Bovendien is ze niet echt tembaar en dat is bedreigend voor haar leidinggevenden. Toen ik de Wallander-boeken las, besefte ik wat zo goed was aan die boeken; Wallander is een soort magneet voor problemen. Die lijken van alle kanten te komen en hij moet alles tegelijk oplossen. Dat trekt lezers aan. Iedereen zit achter Grace aan, maar ze weet ze allemaal voor te blijven.”

Maar Wallander komt soms best onhandig over, en Grace toch niet? “Dat klopt, ze is geen supermens maar soms lijkt het wel zo. En dat past bij de smaak van mijn boeken. Snelle, korte hoofdstukken, adrenalineverhogend. Dat wil ik de lezers laten voelen en daar past ze goed in. Het voelt misschien zelfs een beetje Amerikaans aan.”

Het succes van Arlidge zoog andere auteurs in zijn kielzog mee. Andere auteurs die ook in die kenmerkende stijl schrijven. Ziet hij dat zelf ook zo? “Ja, ik zie dat in Engeland ook. Ik probeer anders te zijn, en dat geldt voor alle auteurs. Er is immers genoeg keus om thrillers te kopen en dan moet je opvallen. Ik kijk naar mijn kinderen die bijvoorbeeld naar Tik-Tok kijken. Ze kijken twee seconden naar een filmpje en klikken dan door. Dat is ook de manier waarop ik wil schrijven. Ik heb namelijk een bepaalde angst, en dat is dat mensen mijn boeken saai vinden. Daarom schreef ik Iene miene mutte in die kenmerkende stijl met erg korte hoofdstukken. Ik wilde dat mensen het niet saai zouden vinden. Dat is mijn ultieme angst. Ik vind het niet zo erg als ze het boek niet leuk vinden. Ik vind het veel erger als ze het saai vinden.”

Dus hij kijkt naar recensies? “Als ik me verveel, kijk ik weleens op Amazon en dan zoek ik de 1*-recensies op. Die zijn hilarisch en grappig. Die vertellen je namelijk veel over de boosheid van de schrijver, bijvoorbeeld dat zijn vrouw er net vandoor is. Maar dan lees ik de **-recensies en die zijn veel erger. Die doen pijn, want die zeggen vaak dat het boek gewoon saai was. Die korte hoofdstukken zijn mijn bescherming daartegen.”

Arlidge vindt dat hij vanaf zijn debuut zeker wel is geëvolueerd als auteur. Iene miene mutte was rauw en met weinig dialoog. Zijn latere boeken zijn complexer, bijvoorbeeld qua plot. Ook de diepte van karakters en thema’s is beter geworden.

Hij heeft nog wel een verbeterpunt. Het einde van Iene miene mutte was enorm heftig. En toen liep Grace gewoon weg. Dat was best bijzonder, omdat daarna geen uitleg meer volgde. Hiermee probeerde Arlidge iets te creëren van het gevoel van Afscheid van de wapenen van Ernest Hemingway. “Alhoewel ik natuurlijk niet eens bij hem in de buurt kom als auteur.” Maar veel mensen vonden het eind te bruut en eisten een verklaring. Tegenwoordig probeert hij het einde zo te laten zijn, dat er een meer voldaan gevoel achterblijft.

De boeken zijn tegelijkertijd ook langer. Eerder waren ze 80.000 woorden, nu tikt Arlidge gemakkelijk de 120.000 aan. “Dat geeft meer ruimte voor dialoog, maar ook om de personages beter vorm te geven. Bijvoorbeeld door ze een relatie te laten aan gaan.”

Wat volgens ThrillZone wel echt onvergetelijk is, is de openingsscene van Iene miene mutte. Dan loopt er een bebloed meisje uit het bos en vraagt de lezer zich af wat er aan de hand is. “Ja, die was goed,” glimlacht Arlidge. “Ik las het laatst terug. Dan die eerste zin: Sam slaapt. Ik kan hem nu vermoorden. Dan denk je: shit, wie is Sam en waarom wil ze hem vermoorden?”

“Ik heb de eerdere boek herlezen, en dan vallen de fouten je des temeer op. Maar wat blijft, is de spanning. Daar ging het me toen echt om en vond ik belangrijk. En dat was wel goed gelukt.”

Hoe blijft Arlidge origineel? “Weet ik eigenlijk niet. Maar ik kan wel heftige dingen blijven bedenken. Als ik in de supermarkt ben, bijvoorbeeld. Dan zie je wat en denk ik; wat zou het heftigste kunnen zijn wat nu kan gebeuren? Zo werkt mijn brein; wat zou de nachtmerrie kunnen zijn die nu kan plaatsvinden? Maar, een ding weet ik wel; ik wil zeker zijn dat mijn boeken van elkaar verschillen. Ik wil niet dat, als je er eentje leest, je ze allemaal kent. Ik wil nieuwe dingen blijven bedenken om de mensen van Southampton te martelen.”

Wat vindt Arlidge leuker; het schrijven van een serie, of een stand alone. Hij deed immers al beide. “Leuker is het schrijven over Helen. Haar ken ik immers goed. Een stand alone is lastig, omdat je een heel nieuw universum moet ontwerpen. Ik schreef er eentje in Amerika. En ik ben net gestart met een nieuwe, die zich afspeelt in Engeland met zes verhaallijnen. Dat is best uitdagend, maar; soms is het goed even een pauze te nemen van je serie. Het houdt je fris. Het probleem is echter; de mensen die de Helen Grace-boeken lezen, hebben ze snel uit. En dan vragen ze direct; wanneer komt de nieuwe? Ik moet dus wel doorschrijven,” bekent hij breed lachend.

Het kenmerkende van Arlidge is onder andere zijn snelle schrijfstijl. Is dat het enige onderscheidende waarom mensen bij hem terechtkomen? “Ik denk dat mensen ook gewoon van crime houden, en het geweldig vinden erover te lezen. Dat trekt aan. Tijdens de pandemie dacht ik; misschien willen mensen deze heftige boeken nu even niet meer lezen. Maar dat was niet zo. Mensen houden ervan dit te lezen, want het is een vorm van een escapisme. Ik denk dat mensen willen ontsnappen aan hun eigen leven en daarom mijn boeken lezen. Daarnaast houden mensen van Helen Grace. Ze is een onderdeel geworden van het leven van veel mensen.”

Over de pandemie gesproken; wilde Arlidge dit buiten zijn boeken houden? “Ja, klopt. Ik dacht dat niemand iets over de pandemie wilde lezen en daarom houd ik het bewust buiten mijn boeken. Alhoewel, een bijzondere anekdote; op de Nederlandse versie van Niemand zeggen stond op de achterkaft één zin waarin COVID kort werd genoemd. Toen was ik op de Libelle-week, en kwam er een vrouw naar me gelopen. Die pakte het boek op, las ‘COVID’ op de kaft en legde het direct weg. Omdat ze klaar was met de pandemie wilde ze niets met het boek te maken hebben. En dat was grappig, want het boek gaat werkelijk niet over de pandemie.”

Hoe kijkt Arlidge naar de populariteit van thrillers in het algemeen en de waardering van het genre? “Nou, dat gaat best goed volgens mij. Het gaat wel langzaam maar eerlijk; de waardering maakt me niet heel veel uit. We verkopen immers beter dan de andere genres en dat zegt veel. Maar wat wel vervelend is; tijdens de pandemie konden nieuwe auteurs moeilijk doorbreken. Hun boeken werden niet verkocht. Boeken van gevestigde auteurs kon je bijvoorbeeld nog steeds wel halen bij de supermarkt, die gewoon open was. Daar zie je met name thrillers, of romans. En dat was wel vervelend voor die beginnende auteurs. Nu gaat dat beter. Tegelijkertijd weet ik ook dat er wel collega-thrillerauteurs ontzettend druk zijn met het feit dat ze de waardering voor het genre ondermaats vinden. Maar ik niet, ik vind het super hoe de liefhebbers van de boeken reageren als er een nieuwe thriller uitkomt.”

En de verkoop in het buitenland, hoe gaat dat? “Dat gaat prima. Zelfs in Frankrijk, die ons over het algemeen niet zo leuk vinden. Die houden sowieso minder van buitenlandse auteurs,” zegt hij glimlachend.

Ok, laatste vraag. Zijn boeken lijken zich uitstekend te lenen voor het witte doek. Hoe zit dat? “Nou, ik ben momenteel bezig met een script voor Iene miene mutte. Ik denk dat dit wel past op de tv, zowel in Engeland als ook in Europa. Zelfs in Scandinavië zou het wat zijn, want daar doen mijn boeken het ook goed. Ook al hebben ze daar hun eigen auteurs ook nog. Maar ik werk er momenteel dus wel aan. Helen is gewoon een karakter wat wel op de tv past.” En daar kunnen we het alleen maar mee eens zijn.

Kom eens gauw is op 14 juni verschenen bij Boekerij.