Andrew Gross kennen we van zijn topthrillers Alleen hij en De loopjongen. Tussen verscheen ook nog De saboteur, die ook ok was, maar minder dan zijn andere thrillers (lees hier onze recensies). Zijn boeken kenmerken zich als een spannende mix tussen feiten en fictie. Zijn nieuwste boek, De vijfde colonne, past perfect in het rijtje. Zelf geeft Gross aan dat hij zijn inspiratie voor het verhaal heeft gevonden tijdens zijn research voor Alleen hij. De term 'de vijfde colonne' stamt uit de Spaanse Burgeroorlog, toen generaal Franco met vier colonnes Madrid innam. De vijfde colonne kwam naar gezegde vanuit de stad zelf; dat waren de infiltranten die de stad al hadden bezet.

In De vijfde colonne is het mei 1939. De wereld staat op het punt om in een allesvernietigende oorlog verzeild te raken. In Amerika dromen ze nog steeds van het isolationisme, oftewel; afzijdig houden en niet ten strijde trekken. In Amerika zijn echter veel nazisympathisanten die openlijk hun steun aan Hitler betuigen. Zelfs tot een grote demonstratie op Madison Square Garden. Wanneer de Joodse Charles Mossman in een kroeg zijn verdriet om zijn werk én tanende huwelijk zit te verdrinken, raakt hij slaags met een stel nazisympathisanten. In het heetst van het gevecht raakt Mossman een onschuldige jongen, die daardoor overlijdt. Mossman belandt twee jaar in de cel.

Na de twee jaar gevangenis keert Mossman terug in New York. Zijn vrouw, Liz, wil van hem scheiden. De enige die Charles onvoorwaardelijke liefde blijft geven is zijn dochtertje Emma. Haar oppas, mevrouw Shearer, moet echter niets van Charles hebben en probeert hem op afstand te houden. De overburen van Liz zijn de Bauers. Dit oudere echtpaar is afkomstig uit Zwitserland en ze zijn gek op dochter Emma. Zo gek zelfs, dat Charles begint te twijfelen aan hun loyaliteit. Zijn ze echt vaderlandslievend qua Amerika, of neigt hun liefde vooral naar nazi-Duitsland? Charles gaat op zoektocht, maar is daarbij uitsluitend op zichzelf aangewezen. Niemand gelooft hem, want wie gelooft nou een uitgerangeerde en veroordeelde man?

De schrijfstijl van Andrew Gross is splijtend. Korte zinnen, beeldend en snel; de lezer zal het boek beleven alsof het een film is. Gross weet de tijdsgeest goed te vatten; Amerika is in de ban van de vijand, hoewel het nog niet officieel in oorlog is. Overal zien mensen spionnen en de FBI heeft er een dagtaak aan om alle spionagemeldingen na te gaan. Tevens is het interessant om te zien hoeveel mensen er -toch nog- achter de idealen van het nazisme stonden. Dat zijn geschiedkundige feiten die wellicht niet iedereen kent.

Het verhaal is daarentegen redelijk simpel. Een man, verslagen door het leven, probeert de draad weer op te pakken maar wordt door iedereen tegengezeten. Op zoek naar de waarheid achter het echtpaar Bauer wordt hij door niemand serieus genomen en uiteindelijk komt hij in een web van verraad terecht. Gross beschrijft het verhaal goed, maar het is allemaal redelijk conventioneel. Naar het eind toe voert de auteur de snelheid steeds wat meer op, totdat de lezer in sneltreinvaart op de climax afjakkert. De echt doorgewinterde thrillerlezer zal echter al snel weten hoe de vork in de steel zit. Niet te complex dus, maar wel een lekkere doorleesthriller mét interessante historische weetjes.