Wat als je weet waar je vermoord gaat worden?
De kaartenmaker gaat uit van een veelbelovend uitgangspunt. Immers, als je weet dát je vermoord gaat worden, en ook de locatie van deze moord bij je bekend is, dan moeten de haartjes op je lichaam overeind gaan staan. Het gebeurt Lisbet Lind, een gescheiden moeder van twee jonge kinderen. Op een ochtend vindt zij een handgetekende kaart op de buitenkant van haar keukenraam. Het blijkt een gedetailleerde plattegrond van haar eigen huis te zijn, met een rood kruis op de plaats waar zij exact op dat moment staat. Op de achterkant van het papier is met bloed de letter L geklad. Een merkwaardige angst overspoelt haar, maar niet wetende wat ze ermee aan moet, stopt ze de kaart weg en gaat naar haar werk. De volgende dag is ze dood, vermoord op de plek van het rode kruis.
De politie staat voor een raadsel. Wie zou Lisbet Lind willen vermoorden? En waarom? Haar ex-man Henrik wordt uiteraard doorgelicht, maar lijkt onschuldig. Wanneer ook hij een getekende plattegrond met kruis ontvangt, is het alle hens aan dek. Onder leiding van hoofdinspecteur John Persvik worden de gangen van Lisbet nagegaan en ook de personen met wie ze geregeld contact heeft, worden nagetrokken. Heeft De kaartenmaker een groter doel of was specifiek Lisbet het beoogde slachtoffer?
De jonge schrijfster Anette Hemming (1990) woont aan de rand van Oslo en debuteert met De kaartenmaker. Een uiterst interessante debuutthriller, mede door het genoemde, spannende gegeven. Het is knap bedacht, en de plot zit strak in elkaar. Door ultrakorte hoofdstukken en enorm veel perspectiefwisselingen zit er bovendien een fijne vaart in het verhaal. Het veelvuldige flitsen tussen diverse personages werkt op sommige momenten storend, omdat je als lezer telkens weer moet schakelen, terwijl je net lekker in een bepaalde passage zat. Gelukkig houdt Hemming op de belangrijkste momenten de flow er goed in, zeker wanneer er enkele keren naar het verleden wordt gekeken, en dat zorgt uiteindelijk voor de gewenste leessnelheid. De opbouwende spanning zorgt dat je door het laatste deel van het boek raast.
Toch kent de plot ook veel overbodige details. Het uitvoerig beschrijven van de dagelijkse gang van zaken remt deze daadwerkelijke suspense. Troep opruimen, koffie zetten, de autoroute; wanneer het een toevoeging heeft voor het verhaal, heeft het waarde, maar dat is in de meeste gevallen niet zo. Het maakt wel dat je de personages beter leert kennen, maar omdat er zoveel karakters een stem krijgen in het boek, is het teveel van het goede. Bovendien hebben toevallige waarnemingen van een alcoholistische zwerver een te grote rol in de uitwerking van de plot.
De belangrijkste personages krijgen logischerwijs de meeste ruimte en uitwerking, en dat doet Hemming uitermate kundig. Lisbet lijkt op het eerste gezicht een doodnormale, onschuldige vrouw, gescheiden maar gelukkig en een trotse moeder. Maar tijdens haar schooltijd was het niet zo’n lievertje, liep met de populaire leerlingen mee en treiterde Robert, een ietwat autistische, stille jongen. Deze Robert is de andere protagonist, en vooral hij wordt geweldig neergezet door de auteur. Arm, op zichzelf, geen vrienden en weinig hobby’s, het prototype van een pestslachtoffer. Heeft hij iets te maken met haar moord in het heden?
Hoewel de kaartenmaker een berekend vermogen heeft, gedetailleerd te werk gaat, met een grondige voorbereiding, en afstanden, gebouwen, looproutes, straten en omgeving uit het hoofd kent, krijgt de lezer weinig mee van de setting waarin het zich afspeelt. Een enkele verwijzing naar de troosteloze buurt, maar daarbij houdt het op. Het had de zeker aanwezige sfeer nog meer dreiging gegeven.
Met Jørn Lier Horst, Jø Nesbo, Karin Fossum en Unni Lindell kent Noorwegen een talenvol thrillerlandschap. Anette Hemming heeft wat dat betreft de juiste afkomst, maar moet nog wat groeien om het niveau van bovengenoemden aan te tikken. Voldoende spanning, een doordacht plot, het originele uitgangspunt en een fraai uitgewerkt slotstuk maken van De kaartenmaker desondanks een aangenaam debuut dat smaakt naar meer.
