Colditz

• 08 januari 2023
• Geschiedenis
• Marinus van de Velde

Colditz

• Serie

  N.v.t.

• Auteur(s)

  Ben Macintyre

• Uitgeverij(en)

  Boekerij

• Jaar van uitgave

  2022

• Thrillzone score

  4
• Deel deze recensie

De Tweede Wereldoorlog is een bijzonder interessante -en heftige- periode voor geschiedschrijvers. Bijna wekelijks verschijnen er nog boeken over deze periode. Ontsnappingsverhalen horen daar ook bij, zoals het verhaal over de 500 piloten die uit Stalag Luft III probeerden te vluchten. Tot de verbeelding spreekt echter het meest het middeleeuwse kasteel in de heuvels van Colditz, waar geallieerde officieren gevangen werden gehouden. Ben Macintyre, die je kunt kennen van boeken als SAS: helden en schurken en De spion en de verrader, schreef er Colditz over.

In Colditz neemt Macintyre de lezers mee in de wereld van het krijgsgevangenschap. Waar de Britse BBC-serie rondom het kamp nog een mythisch verhaal neerzette, doet de Britse auteur dat niet. Hij schetst een realistisch -en soms somber- beeld van het leven achter de muren. Vanaf 1940 zaten er Britten, Fransen, later Amerikanen en zelfs Nederlanders gevangen in Colditz. Het leven bestond volgens Macintyre uit slapen, eten, fantaseren over eten, slapen en…nadenken over ontsnappen.

Dat laatste is een van de interessantste onderwerpen van Colditz. Zonder dat Macintyre verzaakt in opsommingen, laat hij enkele van de interessante ontsnappingen en pogingen tot leven komen. Ondergrondse tunnels, vermommingen en zelfs een heus zweefvliegtuig die op een zolder van het kasteel in elkaar werd gezet (en nooit werd gebruikt); dit zijn de verhalen die tot de verbeelding spreken.

Toch laat MacIntyre in zijn boek veel meer zien. Zo blijkt de Britse klassenmaatschappij ook binnen de gevangenismuren door te sudderen. Officieren maken bijvoorbeeld -nog steeds- gebruik van ordonnansen én de afkomst van bijvoorbeeld Eton maakt een groot verschil in de onderlinge omgang.

De relatie tussen de Duitse bewakers en de geallieerde gevangenen is ook realistisch weergegeven. Er is sprake van respect, al is het ‘klieren’ van Duitse bewakers wel een soort Britse volkssport. Wat interessant is, is dat de geallieerden bijna wekelijks een Rode Kruis-pakket met daarin eten en andere versnaperingen. De Duitse bewakers kregen echter steeds minder te eten, omdat de oorlog voor hen slecht verliep. Dat bracht scheve verhoudingen met zich mee.

Leuk voor de Nederlandse lezer is ook de plek van de Nederlandse gevangenen. Zij worden door kampcommandant Reinhard Eggers als ‘zeer netjes en gedisciplineerd’ omschreven. Totdat hij erachter kwam dat dit slechts een façade was om te kunnen ontsnappen.

Al deze onderwerpen beschrijft Macintyre met de voor hem kenmerkende stijl; alsof je een thriller leest, maar dan eentje die echt gebeurd is. Met mooie anekdotes en een snelle, aansprekende pen sleept hij de lezers mee tot achter de muren van Colditz. Daarbij trapt hij niet in de valkuil van ‘een lijstje met opsommingen’. Ook de personages komen mooi tot leven en spreken tot de verbeelding. Dat Colditz slechts een beperkte omgeving is om een verhaal over te schrijven, deert de Brit niet. Colditz is een stuk geschiedschrijving dat  door de knappe en aansprekende stijl van Macintyre een rijk document is geworden. Wederom knap gedaan.