De Siciliaanse Cristina Cassar Scalia (1977) werd geboren in Noto en is tegenwoordig woonachtig in Catania. Ze is naast auteur ook oogarts. Voor haar debuut in 2014 (La seconda estate) ontving ze de prestigieuze literatuurprijs Premio Capalbio. Echter brak ze pas echt door bij het grote publiek met Zwart zand, het eerste deel in de Vanina Guarrasi-reeks. De boeken uit deze inmiddels achtdelige serie komen steevast hoog binnen in de Italiaanse bestsellerlijsten en er zijn meer dan een half miljoen exemplaren van verkocht. Ook is er van deze bewierookte boekenreeks een televisieserie gemaakt die te zien is op de Italiaanse zender Canale 5.
De titel Zwart zand verwijst naar de as die de vulkaan de Etna regelmatig uitstoot. In de schaduw van deze imposante, vuurspuwende berg ligt Catania, de stad waar Guarrasi na carrière te hebben gemaakt in Milaan en haar geboorteplaats Palermo, nu de leiding heeft over de afdeling Zware Misdrijven. Wanneer er in de goederenlift van een eeuwenoude villa een gemummificeerd lichaam van een vrouw wordt aangetroffen, bijt Guarrasi zich meteen vast in de fascinerende zaak. Hoe is het lijk daar terecht gekomen en wat is de ware identiteit van de vrouw? Vanina duikt in een ver verleden vol leugens, bedrog en oud-geld. En daar is niet iedereen blij mee…
Vanaf de eerste pagina wordt duidelijk dat Scalia met Vanina Guarrasi goud in handen heeft. Vanina is een personage met een grote gunfactor. Scalia schetst een mooi contrast tussen de sterke, zelfverzekerde rechercheur Vanina en de soms ietwat onzekere en kwetsbare vrouw die ze bij tijd en wijle kan zijn. Haar liefde voor oude Siciliaanse films, haar struggles om alle lekkernijen die de Sicliaanse keuken te bieden heeft links te laten liggen en de worstelingen met demonen uit het verleden; alles rondom dit personages voelt heel authentiek en echt. Scalia verkent bovendien een aantal mooie verhaallijnen voor het personage en schetst een interessant achtergrondverhaal voor Vanina waar ze in latere boeken verder op kan bouwen. Dat er vanaf het eerste boek een gehele reeks in het vat zat, wordt hiermee duidelijk.
Vanina is de grote ster in dit verhaal en ook de gepensioneerde commissaris c.q. haar voorganger Biagio Patanè roept de nodige sympathie op. Echter zijn niet alle personages even sterk. De afdeling Zware Misdrijven is vrij groot en soms is het moeilijk om alle collega’s van Vanina uit elkaar te houden. Sommige personages zijn vrij plat en daardoor moet je regelmatig opnieuw uitvogelen wie ook alweer wie was.
Het plot is vrij origineel. Vooral wanneer blijkt dat het aangetroffen lijk tientallen jaren oud is. Dit roept veel vragen op. Tegelijkertijd gaat het wel ten koste van de urgentie, want een zaak die zo oud is, vergt geen snelle oplossing onder tijdsdruk. Toch weet Scalia dit moordmysterie boeiend te houden door de levens van vooraanstaande mensen in Catania overhoop te gooien. Een klassieke whodunnit met een Siciliaans sausje. De verfrissende setting doet wonderen voor het verhaal. De cultuur, sfeer, landschappen en gastronomie die het eiland rijk is, worden goed gevangen door Scalia.
Scalia slaagt er niet in constant de druk erop te houden en er zijn momenten in het verhaal aan te wijzen dat de spanningsboog te laag gespannen staat. Het verhaal is logisch opgebouwd, maar de twists of nieuwe aanwijzingen zijn moeilijk te voorzien. In plaats van spannende plottwists die alles wat je dacht te weten totaal op z’n kop zetten, lijkt Scalia onnodig veel zijwegen in te slaan en rookgordijnen op te werpen om maar niet tot de climax te komen. Ze lijkt eerder tijd te rekken en het verhaal onnodig te vertragen dan dat ze verder de puzzelstukjes aan het leggen is. Een moordmysterie hoeft niet te gemakkelijk te worden ontrafeld, maar soms voelt het alsof Scalia onnodig het verhaal heeft willen rekken.
Er is dus genoeg om van te genieten in deze thriller van Italiaanse bodem. Maar of Scalia het vermogen heeft om de absolute thrillertop te bestormen, moet nog blijken. Echter, hebben we nog genoeg tijd om daarachter te komen. Met nog zeven boeken in de reeks zijn we voorlopig nog niet klaar met Vanina Guarrasi en dat is maar goed ook!
