** Let op spoilers voor boek 1 & 2 in de Grisha serie **
Diep in een eeuwenoud netwerk van tunnels en grotten kan een verzwakte Alina niet anders dan de hulp van de zonderlinge Apparat accepteren, terwijl zijn volgelingen haar aanbidden als een heilige. Maar Alina wil geen heilige zijn: ze wil samen met Mal op jacht naar de vuurvogel en zoeken naar een zekere prins, van wie ze niet weet of hij nog in leven is. Ravka is gevallen en de Duisterling regeert. De laatste hoop van het land is gevestigd op een krachteloze lichtheerser, een uit de gratie gevallen spoorzoeker en de overblijfselen van een ooit zo sterk magisch leger.
Met Val & Verlossing keert Leigh Bardugo terug voor het afsluitende deel in de Grisha-trilogie. Inmiddels weten we dat de serie veel groter werd dan origineel gedacht, maar voor vele fans betekende dit het afsluitende deel van een immens populaire serie.
Nu Ravka is gevallen en de Duisterling aan de macht is worden Alina en Mal gedwongen om onder te duiken. Hun enige optie is bij de Aparat in de witte kathedraal. De witte kathedraal bestaat uit een netwerk van tunnels en grotten waar Alina in staat wordt gesteld om weer op krachten te komen. Het schuilen bij de Aparat gebeurt echter niet voor niks, Alina wordt in de rol van heilige gedwongen en als boegbeeld voor het volk gebruikt. Alina wilt dit echter niet, ze wilt samen op Mal op zoek naar de derde versterker en worstelt zodoende met de lust naar macht en haar verantwoordelijkheden richting Ravka.
In Schim & Schaduw en Dreiging & Duisternis stonden de ontwikkeling van Alina, Mal en de Duisterling centraal. Inmiddels zijn we goed bekend met deze personen en zijn we ze sympathiek of juist enorm vervelend gaan vinden. Toch vindt Bardugo in Val & Verlossing weer nieuwe zaken om te introduceren ten behoeve van de ontwikkeling van haar karakters. De innerlijke strijd van Alina tussen de de constante machtslust, twijfels en emoties zijn dermate goed beschreven en uitgewerkt dat ook slechte keuzes volledig worden begrepen. Daarnaast vormt het liefdesleven van Alina wederom een groot deel waar zowel Mal, Stormhund en de Duisterling uitgebreid aan bod komen. Daarnaast presteert Bardugo het om terloops ook andere karakters ruimte te geven om te groeien en indruk te maken. Zo is een van onze favoriete relaties de liefde tussen Tamar en Nadia, die zonder al te veel nadruk toch heel goed bij jou als lezer binnenkomt.
In het laatste boek van een trilogie als Val & Verlossing, is het belangrijk dat het einde bevredigend is en een passend slot biedt voor alle open verhaallijnen. Hier wordt gelukkig goed de tijd voor genomen en je wordt als lezer dan ook met een tevreden gevoel achter gelaten. Het grootste nadeel van Val & Verlossing is dan ook dat het simpelweg het laatste deel in de serie is en het verhaal omtrent Sankta Alina voorbij is.
Met Val & Verlossing bewijst Bardugo dat ze zich kan meten met auteurs als Sarah J. Maas en Holly Black. Mocht je als fantasyfan de Grisha-trilogie nog niet gelezen hebben dan zit er maar één ding op: zo snel mogelijk beginnen.
