‘Schrijven over een man die zijn halve leven bezig was om zijn verleden via verdraaiingen te begraven, was niet makkelijk’.
Het zijn de woorden van de van oorsprong Britse non-fictieauteur, Patricia Posner. Samen met haar man, Gerald Posner, schreef ze twaalf non-fictie boeken waaronder: Mengele: The Complete Story, een biografie van dr. Josef Mengele. Van haar hand is, na een diepgaand onderzoek en medewerking van getuigen, De apotheker van Mengele.
Tijdens de inktzwarte periode waarin Duitsland door de nazi’s onder leiding van Adolf Hitler werd geregeerd, startte rond ’38 van de vorige eeuw, uitvoering van een duivels plan. Het was als een even donker duivelspact dat gesloten was tussen het machtige Duitse IG Farben en de nazi’s. Door de chemische fabriek IG Auschwitz in de directe omgeving van het vernietigingskamp Auschwitz te bouwen, kon de fabriek snel worden voorzien van goedkope arbeidskrachten. Aangevoerde joden werden direct gescheiden door de hand van onder andere Dr. Victor Capesius, een Roemeense apotheek die zijn carrière in Auschwitz een nieuwe kans wilde geven. Het ‘toeval’ wilde dat de naastliggende fabriek ook de leverancier was van het dodelijke gas Zyklon B. Door deze samenwerking overleden van de ongeveer 1,3 miljoen gedeporteerde joden er ongeveer 1,1 miljoen. Hun lot lag voor het grootste deel in handen van Capesius die aan de spoorlijn bij de ingang zijn hand links of rechts liet gaan. Dat was het verschil tussen een mensonwaardig leven en een directe dood!
Posner heeft met De apotheker van Mengele een indrukwekkend en goed gedocumenteerd verslag gedaan van een onvoorstelbare gedragsverandering van een als vriendelijk en sociaal bekendstaande Victor Capesius. Landgenoten die hem herkenden aan de poort ‘naar de hel’, en hem aanspraken op hetgeen er gebeurde, mochten van geluk spreken als zijn hand de goede kant op wees. Niet allen hadden dat geluk. Maar in leven blijven was ook niet altijd een gelukkige keuze want vrouwen en kinderen werden onderworpen aan de meest onmenselijke proeven om daarna toch te worden gedood, mits ze niet tijdens de proefnemingen al waren overleden. Capesius verloor tijdens zijn jaren in Auschwitz alle gevoel over menselijke waarden, getuige de grafroof van tandengoud bij de slachtoffers.
Toen in ’45 de kampen door de geallieerden en de Russen werden ontmanteld werd niet alleen duidelijk welke menselijke ramp had plaatsgevonden maar begon ook de jacht op de mensen die verantwoordelijk waren. Dit keer niet alleen de militairen maar ook de directie van IG Farben die van alles op de hoogte waren en actief waren bij de opzet van de plannen. Posner beschrijft dan de periode waarin het Duitse gerecht worstelt in de processen tegen de gearresteerde verdachten, waaronder Capesius. Getuigen verklaarden de onmenselijke handelingen van Capesius onder meer door zijn uitspraken als: ‘Je vrouw en kinderen gaan in bad. Je ziet ze over een uur weer’. Na de oorlog hoorde de getuige dat zijn gezin binnen een uur na aankomst was vergast. Een andere getuige memoreerde zijn uitspraak: ‘Ik ben Capesius uit Transsylvanië’, dat hij tegen gevangenen brulde. ‘Door mij zullen jullie de duivel leren kennen’. Of het als dreigement bedoelde gesprek dat hij voerde met een collega Prokop die het kampleven niet meer verdroeg: ‘Je weet waarom je hier bent. Vroeg of laat ga je dood. Jij bepaalt wanneer. Als je dingen ziet en erover praat, dan zal het eerder zijn dan je denkt. Ik hoop dat je me hebt begrepen.’
Met vermelding van alle documenten en bronnen die door Posner zijn bestudeerd en/of benaderd, geeft ze een waardevol schriftelijk verslag over een onwaarschijnlijke veranderde Capesius die bekend stond als eerzaam en sociaal en in Auschwitz veranderde in een hebzuchtig beest die alle ethische normen verving door zijn hebzucht en haat naar alle gedeporteerden. Het is een periode die maar snel vergeten moet worden maar de informatie is wel belangrijk om te weten waardoor de kans op herhaling wellicht wordt verkleind. Want niemand moet dit nog willen.
Als recensent vanaf 2006 begonnen bij Crimezone, later Hebban. Daar juryvoorzitter voor de Hebban debuutprijs geweest, ook tot 2015 recensent geweest bij Hebban. Bij beide platforms leesclubs gecoördineerd, op dit moment doe ik dat alweer ruim 6 jaar bij ThrillZone. Bij ThrillZone lever ik ad hoc ook recensies voor de site. Naast dit alles heb ik op Facebook nog WatCeesleest, waar al mijn recensies op verschijnen.
Tijdens de inktzwarte periode waarin Duitsland door de nazi’s onder leiding van Adolf Hitler werd geregeerd, startte rond ’38 van de vorige eeuw, uitvoering van een duivels plan. Het was als een even donker duivelspact dat gesloten was tussen het machtige Duitse IG Farben en de nazi’s. Door de chemische fabriek IG Auschwitz in de directe omgeving van het vernietigingskamp Auschwitz te bouwen, kon de fabriek snel worden voorzien van goedkope arbeidskrachten. Aangevoerde joden werden direct gescheiden door de hand van onder andere Dr. Victor Capesius, een Roemeense apotheek die zijn carrière in Auschwitz een nieuwe kans wilde geven. Het ‘toeval’ wilde dat de naastliggende fabriek ook de leverancier was van het dodelijke gas Zyklon B. Door deze samenwerking overleden van de ongeveer 1,3 miljoen gedeporteerde joden er ongeveer 1,1 miljoen. Hun lot lag voor het grootste deel in handen van Capesius die aan de spoorlijn bij de ingang zijn hand links of rechts liet gaan. Dat was het verschil tussen een mensonwaardig leven en een directe dood!
Posner heeft met De apotheker van Mengele een indrukwekkend en goed gedocumenteerd verslag gedaan van een onvoorstelbare gedragsverandering van een als vriendelijk en sociaal bekendstaande Victor Capesius. Landgenoten die hem herkenden aan de poort ‘naar de hel’, en hem aanspraken op hetgeen er gebeurde, mochten van geluk spreken als zijn hand de goede kant op wees. Niet allen hadden dat geluk. Maar in leven blijven was ook niet altijd een gelukkige keuze want vrouwen en kinderen werden onderworpen aan de meest onmenselijke proeven om daarna toch te worden gedood, mits ze niet tijdens de proefnemingen al waren overleden. Capesius verloor tijdens zijn jaren in Auschwitz alle gevoel over menselijke waarden, getuige de grafroof van tandengoud bij de slachtoffers.
Toen in ’45 de kampen door de geallieerden en de Russen werden ontmanteld werd niet alleen duidelijk welke menselijke ramp had plaatsgevonden maar begon ook de jacht op de mensen die verantwoordelijk waren. Dit keer niet alleen de militairen maar ook de directie van IG Farben die van alles op de hoogte waren en actief waren bij de opzet van de plannen. Posner beschrijft dan de periode waarin het Duitse gerecht worstelt in de processen tegen de gearresteerde verdachten, waaronder Capesius. Getuigen verklaarden de onmenselijke handelingen van Capesius onder meer door zijn uitspraken als: ‘Je vrouw en kinderen gaan in bad. Je ziet ze over een uur weer’. Na de oorlog hoorde de getuige dat zijn gezin binnen een uur na aankomst was vergast. Een andere getuige memoreerde zijn uitspraak: ‘Ik ben Capesius uit Transsylvanië’, dat hij tegen gevangenen brulde. ‘Door mij zullen jullie de duivel leren kennen’. Of het als dreigement bedoelde gesprek dat hij voerde met een collega Prokop die het kampleven niet meer verdroeg: ‘Je weet waarom je hier bent. Vroeg of laat ga je dood. Jij bepaalt wanneer. Als je dingen ziet en erover praat, dan zal het eerder zijn dan je denkt. Ik hoop dat je me hebt begrepen.’
Met vermelding van alle documenten en bronnen die door Posner zijn bestudeerd en/of benaderd, geeft ze een waardevol schriftelijk verslag over een onwaarschijnlijke veranderde Capesius die bekend stond als eerzaam en sociaal en in Auschwitz veranderde in een hebzuchtig beest die alle ethische normen verving door zijn hebzucht en haat naar alle gedeporteerden. Het is een periode die maar snel vergeten moet worden maar de informatie is wel belangrijk om te weten waardoor de kans op herhaling wellicht wordt verkleind. Want niemand moet dit nog willen.