Na Tot ziens daarboven en De kleuren van de brand heeft Pierre Lemaitre het derde deel van zijn trilogie Les Enfants du Desastre afgeleverd. Met De spiegel van ons verdriet heeft hij zijn verhalen over de eerste periode van de twintigste eeuw in Frankrijk afgesloten. 

Met de eerste twee delen had Lemaitre de lat voor zichzelf hoog gelegen, omdat Tot ziens daarboven en De kleuren van de brand van een uitzonderlijk hoge kwaliteit zijn, heeft hij zichzelf nogal een opdracht gegeven om dit te benaderen. En bijna is hem dat ook gelukt. Bijna, want de apotheose van dit boek lijkt wat geforceerd en is toch een hele lichte teleurstelling. Maar buiten dit gegeven is ook De spiegel van ons verdriet weer een prachtige aanvulling op deze trilogie. Het boek is overigens op sublieme wijze vertaald door Andreas Dijkzeul. De drie delen zijn alle apart te lezen, maar Lemaitre heeft kleine verwijzingen in ieder deel verwerkt die terugkomen in de andere delen.

April 1940. Louise, een dertigjarige serveerster, rent naakt en bebloed over de Boulevard du Montparnasse. Ze heeft zojuist met eigen ogen gezien hoe haar aanbidder zich op een hotelkamer, waar zij zich naakt aan hem heeft getoond, zich van het leven heeft beroofd. Deze tragische scene lijkt op zichzelf te staan, maar is de opmaat tot de tumultueuze weken in Frankrijk aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Het Duitse leger rukt op naar Parijs en een exodus van burgers en militairen, onder wie de brave Gabriel en zijn onbetrouwbare maat Raoul, komt halsoverkop op gang. De Franse bevolking raakt volledig in paniek en het land zakt weg in een totale wanorde door de incompetente regering en legerleiding.

Te midden van de chaos waarin opportunisten als meesteroplichter Desire goed gedijen, ontdekt Louise in een kapel de geheimen uit haar verleden die uiteindelijk haar toekomst zullen bepalen. Drie verhaallijnen die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben, maar Lemaitre krijgt het overtuigend voor elkaar om deze in elkaar te laten lopen. Hij weet als geen ander om een verhaal beeldend te vertellen, als het ware alsof je meeloopt als lezer in de vluchtelingenstroom vanuit Parijs. Of alsof je deel uitmaakt van het onderdeel welke een brug moet verdedigen tegen de oprukkende Duitsers.

Pierre Lemaitre legt een vorm van sarcasme in zijn verhalen waarmee hij zijn lezers dwingt om constant de aandacht bij zijn boeken te houden. Het zijn geen verhalen die je als lezer even tussendoor leest, want dat zou een vorm van oneerbiedigheid zijn ten opzichte van deze schrijver. Zijn personages zijn soms stereotype, maar dan wel zo neergezet dat dit alleen maar functioneel voor het verhaal kan zijn. Zoals de magistraat die moet beoordelen over Louise haar veroordeling. Daar komt ook die specifieke vorm van sarcasme van Lemaitre naar boven. Zeker met het personage van Desire toont hij aan dat de Franse bevolking in een soort van ongeloof leefde. Maar ook een vorm van arrogantie ten opzichte van de invasie van de Duitsers, hoe gemakkelijk een volk te manipuleren is en zich vast wil klampen aan berichten die achteraf van geen kant blijken te kloppen. Het geeft aan in welke gemoedstoestand Lemaitre de Franse bevolking weet te omschrijven. Daarnaast weet hij zijn personages met allerlei specifieke kenmerken uit te rusten, waardoor ze voor de lezers gaan leven en ook hier is weer die beeldende manier van creëren, die zo opvallend is.

In De spiegel van ons verdriet maakt Lemaitre gebruik van historische feiten en daar wijkt hij af van de eerdere delen, maar is een welkome aanvulling op het verhaal.

Pierre Lemaitre heeft met De spiegel van ons verdriet zijn trilogie op prachtige wijze afgerond. En; met zijn maatschappijkritische verhalen heeft hij drie boeken aan zijn oeuvre toegevoegd die gemakkelijk tot zijn meesterwerken kunnen worden beschouwd. Eigenlijk zou je tegen iedereen willen zeggen; ga dit lezen!