‘Ik wilde vroeger schrijver worden van historische boeken zoals die van Thea Beckman. Ik besefte helder en zonder twijfel dat dat was wat ik wilde: schrijven. Ik begon er diezelfde dag al mee en ben niet meer gestopt’, aldus de reden waarom de in Meppel geboren Michelle Visser boeken en verhalen schrijft. Inmiddels is het alweer enkele jaren geleden dat deze jeugddroom haar de auteursrichting op heeft geduwd en ontwikkelt er zich een mooie en interessante bibliografie. In mei 2019 verscheen Eline, waarvan de auteur zelf zegt dat het in feite een vervolg is op Veronique, haar debuut. In beide boeken speelt de arts Aletta Jacobs een niet onbelangrijke rol omdat zij indirect streed voor vrouwenkiesrecht, een ideaal dat in Eline prominent naar voren wordt geschoven.

Eline Schaarbeek woont samen met haar man Wieger Kant en hun kinderen Lauren en Emma in Leiden. De familie is welgesteld en Eline is lid van de bourgeoisie. Nederland wacht als neutraal land op het einde van de Grote Oorlog ’14 – ’18, die volgens niet-officiële berichten naar haar einde loopt. De modern denkende Elise laat zich het autorijden leren en schaft een Eysink aan. Wieger, archeoloog van beroep, is dan al naar Drenthe vertrokken waar hij in een dorp een gevonden veenlijk gaat onderzoeken. Eline en Wieger schrijven elkaar wel brieven maar dat kan bij haar het gemis van haar man niet wegnemen. Ze laat het plan om zonder aankondiging vooraf, met haar kinderen naar Drenthe te vertrekken, rijpen en al snel wordt het omgezet naar de uitvoering, een autoreis naar het dorpje waar haar Wieger tijdelijk woont. Ze komt in een voor haar volledig onbekende en andere ‘wereld’ terecht…

‘Als we trouwen, hoort bij de uitzet een stel “huusholdplanken” van eiken die op zolder liggen te wachten tot er iemand doodgaat. Dan kan er meteen een kist worden getimmerd’

Visser heeft met Eline een indrukwekkend historisch verhaal op papier gezet. Het zwaartepunt ligt in Drenthe waar de leefomstandigheden in het arme veendorp zo anders zijn dan in het moderne westerse Leiden dat je je haast geen groter contrast kunt voorstellen. Het dorpje waar Wieger verblijft wordt geregeerd door het streng christelijke geloof waarin een dominee, een fabrikant en een leraar de dienst uitmaken. Eline heeft grote moeite zich aan te passen en daardoor veroorzaakt ze het ene conflict na het andere. Ze ziet de onderdanigheid (of onderdrukking) van de vrouwen en probeert daar subtiel verandering in te brengen, een actie die leidt tot een onhoudbare situatie…

De auteur weet op formidabele wijze het contrast zichtbaar te maken tussen de totaal verschillende levensstijlen binnen twee gebieden in het Nederland rond 1918. Niet alleen de sfeer is fotografisch beschreven maar ook de issues die in die tijd spelen worden nauwkeurig tot in detail aan de lezer gepresenteerd. Met onderwerpen als de invloed van het geloof op bijvoorbeeld hulp door artsen bij een dodelijke epidemie en hulpmiddelen voor geboortebeperking worden tot in de haarvaten verteld. Overtuigend en volledig vanuit de levenssfeer wordt duidelijk wat de rol van de vrouw in deze bijna geïsoleerde mannelijke wereld is en hoe groot de macht en invloed is die bij enkele van hen ligt. Het leven van de turfstekers en de schrijnende leefomstandigheden van deze groep komt confronterend naar boven. Visser heeft haar huiswerk zeer goed gedaan en alle bepalende thema’s uit die periode goed onderbouwd en met haast onmerkbare uitleg aan de lezer gepresenteerd.

‘De arbeiders kunnen met hun wrok en onwetendheid meebeslissen over zaken waarvan ze de reikwijdte absoluut niet overzien. Nee, ik vrees dat we daarmee de verkeerde weg inslaan. Ik denk dat er een tijd zal komen dat dit weer wordt teruggedraaid’

Waarbij er wel een onderwerp is wat overheerst; het stemrecht voor vrouwen waardoor de mannelijke invloed deels ingedamd kan worden. De groei en ontwikkeling van sommige karakters is bij de belangrijkste personages binnen dit verhaal volledig gekoppeld aan de weerstand die wordt ondervonden. En dan te bedenken dat dit alles amper honderd jaar geleden is. Eline, een waardevol en tegelijk prettig leesbare roman met ook nog een educatieve touch.