In de spotlights: Jaap Jonker - Doelwit Åland

• 06 January 2021
• Overig
• Marinus van de Velde

In de spotlights: Jaap Jonker - Doelwit Åland

Je bevindt je in de Oostzee, of all places. En opeens weet je het; hier moet mijn thriller over gaan. Het klinkt als een romantisch verhaal, maar dat was het voor Jaap Jonker geenszins. Sterker nog, het was best angstaanjagend, als we het interview van de nieuwbakken auteur met de Tubantia mogen geloven. De boosdoener? Orkaan Alfrida. De storm vernielde alles op haar weg; telefoonpalen, elektriciteit; de eilanden in de Oostzee zaten dagen zonder stroom. “Nu moet ik wel gaan schrijven,” bedacht de geboren Hengelose thrillerauteur. En zo geschiedde. Voor de geboorte van zijn eerste thriller Doelwit Åland moeten we echter nog wel iets verder terug. Ruim een decennium om precies te zijn. Jaap Jonker’s vrouw is afkomstig van het Finse eiland Åland dat in de Oostzee ligt. Tijdens een wandeling op het eiland -met zijn zoon Gijs- besloten de twee een afspraak te maken; we gaan een boek schrijven. Maar dat eerste idee crashte. Jonker bleef steken na een pagina of vijftig, zijn zoon kwam niet verder dan een tiende daarvan. Maar wat in het vat zit verzuurt niet en Doelwit Åland is het eerste deel in de Inspecteur Noordland-reeks van Jaap Jonker. De auteur maakt er geen geheim van; het boek is het eerste deel uit wat een reeks moet worden. Het volgende deel staat voor 2021 gepland. Bijzonder hoe dingen dan bij elkaar komen. De storm van ruim tien jaar later plantte een zaadje in het brein van de auteur. Want wat als deze elektriciteitsstoring niet door de natuur komt, maar door kwaadwillende mensen? En dat was het begin van de plot van Doelwit Åland. Waarover gaat Doelwit Åland? De Nederlandse hoofdinspecteur Jacob Noordland hoopt op een witte en rustige kerstvakantie op Åland. Het sneeuwt er inderdaad en koud is het ook. Maar de rust is ver te zoeken. Door zijn Ålandse collega Eeva Loitonen raakt hij diep betrokken bij een Russisch complot met dit Finse Oostzee-eiland als doelwit. Dit resulteert in een stormachtige nacht vol actie en een opwindend begin van het nieuwe jaar. Lukt het hen om te voorkomen dat Åland (weer) onder Russisch bestuur komt te staan? Bovenstaande klinkt als een good ol’ fashioned Koude Oorlog thriller. En dat klopt ten dele, want het lijkt een mix van een Koude Oorlog thriller en een Scandi. De basis voor het verhaal ligt bij de grote stroomstoring die de het Finse Oostzee-eiland Åland trof in de nacht van 1 op 2 januari 2019. Door de orkaan Alfrida werden duizenden bomen ontworteld, braken telefoon- en elektriciteitspalen af en werd grote schade aangericht. Duizenden huishoudens zaten dagen, soms weken, in de winterkou zonder elektriciteit en telefoon. Niet alleen op Åland, maar in een groot deel van het Oostzeegebied. De auteur en zijn Finse vrouw waren op dat moment op Åland en zaten ook een etmaal in het duister. Deze uitgangspunten heeft schrijver gecombineerd met zijn interesse in Åland, in de Oostzee en in de geopolitieke ontwikkelingen in de regio en met zijn operationele militaire achtergrond. De Oostzee wordt door Rusland beschouwd als hun achtertuin. Finland, en dus ook Åland, waren tot 1918 Russisch. Het is daarom denkbaar dat Rusland interesse heeft in de controle over een aantal strategisch gelegen locaties in de Oostzee, met name de eilanden Åland (Fins), en Gotland (Zweeds). Dit is aantoonbaar en gedocumenteerd door de Finse en Zweedse ministeries van defensie. Deze veronderstelling wordt in het boek als hoofdthema gebruikt: een poging tot ‘vreedzame’ annexatie van Åland, voorbereid door een sinds de jaren tachtig op Åland geplaatste FSB (voorheen KGB) mol met een kleine groep lokale Rusland-sympathisanten en uitgevoerd door Russische vlooteenheden vanuit de marinebasis in Kaliningrad. Tom Clany kon het bedacht hebben, maar het plot komt uit ons eigen kikkerlandje en is dus van de hand van Jaap Jonker. Onze interesse is gewekt. Jonker geeft ook aan grote interesse te hebben in de ‘Scandithriller’. “Je moet er geweest zijn om er eentje te schrijven,” geeft hij in een interview aan. “Ik kom er al 25 jaar én spreek vloeiend Zweeds.” Jonker is geïnteresseerd in het werk van Henning Mankell en Lars Kepler, auteurs voor wie de omgeving altijd een belangrijke rol speelt. Net als voor de rest van het genre, moet gezegd worden. “Ik hoop dat het werk ook in het Zweeds vertaald wordt. Er zitten namelijk een aantal grapjes in die de lokale bevolking zeker zal kunnen waarderen”. Doelwit Åland is onder andere hier te bestellen.