Schaatsen is een oer-Hollandse sport. Al jaren domineren ‘we’ in deze sport en in bovendien in nagenoeg alle categorieën. Vooral het langebaanschaatsen is een onderdeel waar we erg goed in zijn. Toch is het kijken naar de sport niet voor iedereen weggelegd. Termen als ‘langdradig’ en ‘saai’ is dan wat wordt genoemd. Maar wie Smeekens van ex-topsprinter Jan Smeekens (geschreven met schrijver en journalist Jeroen Kleijne) leest, komt snel van die mening terug.
Jan Smeekens breekt in het tweede decennium van de 21ste eeuw door binnen het Nederlandse schaatsen. De Raaltenaar, of Raaltenees, wordt in zijn jeugd gepakt door het schaatsvirus en wil doorbreken. Dat lukt en wel in de snelste categorie; de 500 meter sprint. Een afstand waar Nederlanders van oudsher niet direct op het podium belanden en daar wil Smeekens verandering in brengen.
Dat lukt hem. Door hard werken -en zijn perfectionistische insteek- weet hij wedstrijden te winnen. En…lijkt hij in Sotsji in 2014 zelfs goud te pakken op de Olympische Spelen. De blijdschap is helaas van korte duur, wanneer er een fout in de tijdwaarneming blijkt te zitten; Smeekens loopt op 12 duizendsten van een seconde goud mis.
Daarna gaat het bergafwaarts met de sympathieke schaatser. Zo erg, dat zijn prestaties afnemen en hij thuis soms niet te genieten is. Hij besluit hiermee aan de slag te gaan en krijgt EMDR-therapie. Hij komt er boven op, met als climax goud op de WK afstanden in 2017.
Smeekens is een zeer geslaagde -en indrukwekkende- inkijk in het leven van een topsporter. Weg met de opmerkingen dat schaatsen saai is of langdradig; lees dit boek en je zult voor altijd anders kijken naar deze sport en de opofferingen die de sporters moeten brengen. De ondertitel van het boek, Hoe ik goud verloor en mezelf terugvond, is treffend voor het verhaal van Jan Smeekens. In een helder, sobere schrijfstijl beschrijft hij openhartig hoe hij aan de top kwam, afzakte en toch weer wist op te staan. Daarmee is het een inspirerend boek geworden.
Pijnlijk middelpunt van het boek is de deceptie van Sotsji. Smeekens laat zien hoe hij de wedstrijd in 2014 beleefde, de aanloop ernaartoe, maar vooral; het trauma erna. Want dat was uiteindelijk diagnose; hij dacht een paar seconden goud te hebben gewonnen maar het bleek anders te zijn. De hoofdstukken over de momenten en weken na deze heftige gebeurtenis, zijn pijnlijk om te lezen. De eenzaamheid straalt van de pagina’s af en de lezer zal er stil van worden.
Toch komt hij er weer bovenop. En daarmee is Smeekens, naast een levensverhaal, ook een boek van hoop geworden en daarmee een inspiratie voor velen. Het mentaal aftrainen, zoals hij het noemt, is een belangrijk facet van een gezond leven. Fysiek gezond, en mentaal gezond. En schrijven? Dat hielp Smeekens om het van zich af te ‘pennen’.
Smeekens is een indrukwekkend boek waarin Jan Smeekens de mooie kanten en keerzijden van topsport laat zien. Vallen, en weer opstaan. Een aanrader!
