Fabiano Massimi kan met recht een multitalent worden genoemd. Hij is filosoof, redacteur, vertaler en bibliothecaris. Wij kennen hem echter vooral van zijn uitstekende historische thriller De engel van München, de eerste kennismaking met politiecommissaris Siegfried ‘Siggi’ Sauer. Nu is er De duivel van Berlijn, de opvolger van deze thriller.
Het is februari 1933. Het zijn de dagen nét voor de grote opkomst van het nazisme. Kenners van hun geschiedenis weten dat in februari ’33 de lont in dat kruitvat werd gestoken door het in brand steken van de Reichstag door Marinus van der Lubbe.
Sauer leeft in Wenen, waar zijn geliefde Rosa hem achterliet om voor het ‘verzet’ te gaan werken. Maar dan roept zijn bekende Julian hem naar Berlijn. Volgens hem is Rosa in gevaar en hij vraagt Sauer naar haar op zoek te gaan. Al snel gebeurt er echter meer; wanneer Sauer met de Berlijnse politie samenwerkt, worden er lijken van jonge vrouwen gevonden. Klaarblijkelijk is er een seriemoordenaar in de Duitse stad aan het werk. Wat hebben de verdwijning van Rosa en deze lijken met elkaar van doen…?
De duivel van Berlijn is een kenmerkende historische thriller, die in de geest van Philip Kerr is gesitueerd in het Duitsland van voor de Tweede Wereldoorlog. Net als Kerr weet Massimi deze wereld prachtig en gedetailleerd tot leven te roepen. Van de beschrijvingen van de stad tot de gebruiken van die tijd; het kost Massimi een paar bladzijden om de lezer die tijd in te trekken. Opvallend is dat in ’33 de Duitsers vaak nog cynisch of zelfs vijandelijk op het nazisme reageren. Sommigen demonstreren openlijk tegen de zwarthemden, anderen doen dit stilletjes door negatieve opmerkingen over Hitler en consorten te maken.
Sauer komt in een wereld terecht waarin er binnen de nazipartij nog veel concurrentie heerst. Himmler en Göring vechten elkaar de tent uit en zoeken elke gelegenheid om elkaar het leven zuur te maken. In het latere nazi-Duitsland lijken de gelederen dicht; in die tijd duidelijk nog niet.
Doordat Massimi veel tijd en aandacht besteedt aan het weergeven van die tijdsperiode, is het niet direct een toegankelijk en gemakkelijk boek om op te pakken. Het duurt even voordat het verhaal begint te lopen. Maar de kenners van mooi taalgebruik zullen al snel concluderen; kwaliteit gaat voor snelheid. Massimi is een echte meester in het opbouwen van prachtige, goedlopende zinnen. En daar behoor je als lezer de aandacht bij te houden.
Ook de personages zijn goed opgebouwd. Je merkt als lezer dat Sauer al een eigen, eerdere geschiedenis heeft. Mocht je De engel van München niet hebben gelezen, begin je met een kleine achterstand die je echter al snel inloopt. De karakters zijn realistisch, kennen hun beperkingen en zijn daardoor menselijk.
De plot is interessant, want Massimi trapt af met de brand in de Reichstag maar zet de klok daarna een paar dagen terug. Voor de lezer is het daardoor lang onduidelijk wat deze historische gebeurtenis te maken heeft met de dode vrouwen en de zoektocht naar Rosa. De auteur neemt de tijd om zijn pionnen neer te zetten en ze daarna hun bewegingen te laten nemen. Hierdoor blijf je als lezer gedurende het hele boek aangehaakt.
Je ontkomt als lezer haast niet aan een vergelijking met de Bernie Gunther-boeken van wijlen Philip Kerr. Maar dat is eigenlijk niet eerlijk. Gunther is als personage een klassieker, Sauer staat -voor ons- nog aan het begin. Toch zit de potentie er zeker wel in om ook een karakter te worden met een grote groep ‘volgers’.
De duivel van Berlijn is een prachtige historische thriller die de tijdsgeest uitstekend weet te pakken. Tel daarbij de interessante personages en de dito plot op, en je weet; dit is een boek die je tot de laatste pagina geboeid houdt.
Wat vinden lezers...
Een Licht ontvlambare dreiging
Na zijn eerdere indrukwekkende boek weet Massimi met De duivel van Berlijn de lezer opnieuw mee te slepen in een sterk historisch verhaal, waarin waargebeurde feiten met een fictief verhaal een spannende sfeer geven.
Als Sauer wordt opgezocht omdat zijn Rosa in gevaar zou zijn, laat hij zich mee slepen naar Berlijn. Dit is het begin van een periode waar dreiging, dubbele agenda’s en licht ontvlambare personages centraal staan.
Massimi heeft een sterk en geloofwaardig verhaal neergezet. De gebouwen en omgeving zijn sterk en beeldend neer gezet. De sfeer die het gehele boek tot je komt past bij de situatie en gebeurtenissen. Continue is er dreiging en niemand lijkt te vertrouwen. Ook als lezer val je steeds weer in verbazing als een personage toch niet helemaal lijkt te zijn zoals ze zich voor doen. Of is dit zand in de ogen strooien juist de bedoeling?
Als lezer ga je jezelf op een gegeven moment ook niet meer zeker van wie je nog moet geloven en wordt je soms net als de hoofdrolspelers op het verkeerde been gezet.
De opbouw van het boek is chronologisch opgezet in blokken van een dag. De gebeurtenissen van dit betreffende dat zijn weer in korte losse hoofdstukken onderverdeeld. Het verhaal is hierdoor logisch opgebouwd en is daardoor goed te volgen. Er wordt niet uitgebreid teruggekeken naar eerdere gebeurtenissen waardoor de flow van het verhaal in stand blijft. Omdat het tijdskader slechts enkele dagen betreft is het geloofwaardig en blijft alles goed te volgen.
Er zit veel snelheid in het verhaal. Dit is gezien de gebeurtenissen ook nodig. De spanning komt zo goed tot zijn recht.
Buiten een sfeer welke met de goede omschrijvingen van gebouwen en gebeurtenissen sterk over komt geldt dit ook voor de personages. Ze hebben allemaal een eigen karakter dat op en geloofwaardige manier in elkaar steekt. Massimi houdt zicht bij de basis en zorgt er voor dat er geen overdreven uitdieping in gedragingen is. Dit bevordert het leesplezier omdat je je goed kunt inleven in een karakter. De onderlinge dialogen zitten eveneens goed in elkaar en passen in het geheel.
De duivel van Berlijn is een spannend en meeslepend verhaal over een strijd die op het punt staat om te ontbranden.
Zo zou het gebeurd kunnen zijn...
De duivel van Berlijn is het vervolg op De engel van München. Daarin hebben we de hoofdpersonen al eerder ontmoet: Siegfried Sauer, Rosa Weisz en Mutti Forster. Op het einde van het vorige deel zijn Sauer en Rosa naar Wenen vertrokken. Lang heeft dat niet geduurd, Rosa is opnieuw naar Duitsland teruggekeerd om actie te voeren tegen de nazi’s. Sauer bleef verdrietig maar ook teleurgesteld achter. Totdat Karl Julian hem in Wenen komt halen, Rosa is vermist geraakt in Berlijn en, zo vreest men, verkeert in levensgevaar. Ze heeft nog een ansichtkaart kunnen sturen met een cryptische boodschap voor Sauer. Die aarzelt niet en vertrekt meteen mee naar Berlijn. Hij vertrouwt de plaatselijke politie en dus ook Julian en zijn collega’s niet en gaat op zoek naar oude vrienden uit de Eerste Wereldoorlog voor steun.
Een spannend verhaal ontwikkelt zich dan, deels gebaseerd op waargebeurde zaken en deels pure fictie. Massimi zet je voortdurend op het verkeerde been. Dat geldt ook voor Sauer, hij weet niet meer wie hij wel en wie hij niet kan vertrouwen. Het zoeken naar Rosa is als het zoeken naar een speld in de hooiberg. Het vooroorlogse Berlijn is een broeinest van geweld en gevaar. De nazi’s Himmler, Heydrich en Göring zijn ook aanwezig en spelen ieder hun eigen spel. Er dreigt een catastrofale aanslag die de wereld voorgoed zal veranderen. Is Sauer in staat deze aanslag te verijdelen en de dreiging voor de wereld zoals hij die kent te verslaan? Massimi neemt ons in sneltreinvaart mee door het verhaal. De korte hoofdstukjes die steevast in een cliffhanger eindigen, houden het leestempo hoog. Mooi hoe de auteur feiten en fictie vermengt tot een spannend verhaal. Fabiano Massimi heeft veel research gedaan voor deze roman. In zijn ‘noot van de auteur’ zegt hij hierover: ‘Omdat De duivel van Berlijn een roman is en geen essay, kan het een stap verder gaan en een standpunt innemen, niet de waarheid vertellen over wat er die avond gebeurd is, maar een waarschijnlijk scenario voorstellen van de reeks schijnbaar tegenstrijdige feiten die tot de brand hebben geleid en die in verhalende vorm voorleggen. Bestaande bronnen zijn daarbij wel gerespecteerd.’ Daarmee is De duivel van Berlijn een spannende historische roman geworden, die laat zien hoe makkelijk een moderne democratie kan afglijden naar een totalitaire nachtmerrie. Verrassend actueel dus.
Een prima boek, vier sterren
Een dubbele agenda in de Reichstag
Recensie *****
De Duivel van Berlijn
Auteur: Fabiano Massimi
Vertaling: Mariella Manfré
Genre: historische thriller
De auteur:
Fabiano Massimi is filosoof en werkte als vertaler, redacteur en bibliothecaris. Hij doet grondig onderzoek naar de thema’s die hij in zijn boeken verwerkt.
De cover:
De cover past helemaal bij het verhaal. Je ziet de brand in de Reichstag, op de voorgrond mensen die staan te kijken. Helemaal op de achtergrond het Brandenburgertor. Het geheel heeft een dreigend mysterieus tintje.
Het verhaal:
‘Vandaag is de start van een nieuw, groots tijdperk in de Duitse geschiedenis,’ verkondigt hij plechtig, terwijl de vlammen als duivels dansen in zijn ogen. ‘Jullie zijn er allemaal getuige van.’ Dan na een theatrale pauze. ‘Deze brand is nog maar het begin.’
De duivel in Berlijn is het vervolg op de Engel van München. Het is zeker aan te raden om deze eerst te lezen, maar het kan ook prima los gelezen worden.
Het is februari 1933, er is een grote brand in de Reichstag. Er wordt gevochten, er is nog een buitenstaander aanwezig kan hij nog weg komen voor het gebouw opgaat in vlammen?
Dan verspringt het verhaal naar vier dagen eerder, het beschrijft de gebeurtenissen tot aan de brand in de Reichstag.
Siegfried Sauer is in Wenen waar hij tot voor kort samen met Rosa woonde. Zij heeft er echter voor gekozen om weer voor het verzet te werken en ze is vertrokken.
Julian weet Siegfried over te halen om mee te komen naar Berlijn om Rosa te zoeken omdat ze in gevaar is. Dat is het begin van een zoektocht met gevaar voor eigen leven. Er worden drie vrouwen dood in de rivier aangetroffen die wel erg veel op Rosa lijken. Wat is er aan de hand? De zoektocht leidt door Berlijn van het politiebureau, de Reichstag tot het bordeel. Siegfried komt zijn oude bekenden weer tegen die hem helpen in zijn missie. Maar wie is er nu echt te vertrouwen, velen lijken een dubbelrol te spelen. Hitler reist door het land voor zijn campagne en de leden van zijn partij lijken een eigen agenda te hebben.
Het is een spannend verhaal verteld tegen een historische achtergrond waarbij je veel te weten komt over de geschiedenis van nazi Duitsland. De personages zijn realistisch weergegeven, tijdens het lezen wordt je meegezogen in het verhaal vol verassende ontwikkelingen en intriges.
Het is een echte aanrader voor liefhebbers van een spannend verhaal tegen een waargebeurde achtergrond met snel opeenvolgende gebeurtenissen en onverwachte ontwikkelingen.
de duivel van Berlijn
Sauer een ex- commissaris wordt bezocht door een oude maat van hem, genaamd Julian met een kaart, waarop een cryptische omschrijving die duidt op iemand die in gevaar is. Die iemand is Rosa die in het verzet zit en zij wordt vermist. Sauer wil haar vinden waardoor hij naar Berlijn gaat waar Hitler probeert aan de macht te komen . Daar blijkt ,dat zo lijkt het ,niemand is wie die zegt. Wie kan Sauer eigenlijk wel vertrouwen. Wie speelt een dubbelrol. Dat wordt heel lastig voor Sauer door diverse gebeurtenissen die weer een ander licht op bepaalde personen doet schijnen. Sommigen personen met wie hij “samenwerkt” blijken wel hele nauwe banden met Hitlers Partij te hebben. Daarnaast zijn ook anderen op zoek naar Rosa met slechte bedoelingen. Wie zal haar al eerste vinden. Er ontstaat uiteindelijk een tijdsdruk en zal Sauer dat redden?
Indrukwekkend boek
In het tweede deel van Fabiano Massimi ( De duivel van Berlijn) zien we hoe het verder gaat met Siegfried Sauer.
Hij word bezocht door een vroegere vriend, Julian, die verteld dat Rosa zoek is. Ze is in gevaar.
Zo begint de zoektocht naar Rosa.
Maar wie is wel te vertrouwen en wie niet?
Ik wil niet teveel verklappen van het verhaal, ik denk dat je het het beste zelf kan lezen.
Maar het is weer een spannend verhaal met een onverwacht einde.
Een mooi staaltje van verweven van fictie en non-fictie.
“De duivel van Berlijn” is het tweede deel rond ex-commissaris Sauer van de hand van Fibiano Massimi.
We bevinden ons in het vooroorlogse Duitsland rond 1933. Hitler en zijn Nasi-beweging krijgen steeds meer vat op het land. Ondertussen proberen de communisten de opgang van het Nasi-regime te doorbreken. Ex-commissaris wordt naar Berlijn gelokt omdat zijn vroegere vriendin Rosa in de problemen is gekomen. Maar kan hij iedereen rond zich wel vertrouwen en wie speelt samen onder één hoedje met wie?
Op een meesterlijke manier vertelt de schrijver de spannende zoektocht naar Rosa en de mogelijke aanleiding tot de brand van de Reichstag. Een mooi staaltje van verweven van fictie en non-fictie tot een verhaal dat je moet gelezen hebben.
Snel en zenuwslopend
De Duivel van Berlijn is de opvolger van het vorig jaar verschenen debuut De Engel van München. Auteur Fabiano Massimi heeft tijdens de coronacrisis niet alleen dit tweede deel geschreven, maar broedde , als ware hij door de demonen bezeten, ook nog even twee delen van een andere, niet in het Nederlands vertaalde serie uit. De duivelse snelheid waarmee hij zijn boeken produceert, lijkt overgeslagen te zijn op dit tweede deel. Want van de traagheid uit het vorige deel is niets meer te bekennen. Integendeel: De Duivel van Berlijn is razendsnel en zenuwslopend.
‘Zijn ziel was al heel lang verdoemd. De vraag was alleen in welke kring van de hel hij voor eeuwig zou verblijven.’
Wat hetzelfde blijft, is de door schuldgevoelens geteisterde Siegried Sauer. Nadat hij in het vorige deel naar Oostenrijk is gevlucht, blijkt het met de liefde toch niet zo voorspoedig te zijn gegaan. Zijn Rosa heeft hem verlaten en de verbitterde Sauer heeft een andere naam aangenomen zodat Himmler en Heydrich hem niet kunnen vinden. Maar dan duikt zijn voormalige sergeant Julian op met een kaart waarop een bericht van Rosa staat. Rosa zit bij het verzet en is spoorloos verdwenen. Karl Julian vraagt Sauer om hulp en hij stemt toe. Julian neemt hem mee naar Berlijn alwaar hij in een wespennest van complotten belandt. De moorden zijn niet van de lucht en ook zijn eigen leven is niet zeker.
‘Berlijn lijkt steeds meer de hel op aarde. Brandende straten en duivels in elke hoek’
De uitgebreide beschrijvingen van architectuur die zo’n groot aandeel vormden van het eerste boek, blijven in dit deel achterwege. Ditmaal dus geen toeristische rondleiding door de stad Berlijn maar wel voldoende beschrijving om een beeld te krijgen van de omgeving en de gebouwen. Dat komt de vaart van het verhaal zeer ten goede.
Ook de historische weetjes zijn minder talrijk en bovendien schaarser beschreven dan in het vorige boek. De historische gebeurtenissen dienen vooral als achtergrond voor een spannend actieverhaal; een regelrecht factieverhaal met talrijke precieze geschiedkundige details is dit zeker niet. En daardoor is De Duivel van Berlijn in tegenstelling tot het vorige deel geschikt voor een veel groter publiek.
‘Het heden trok al aan alle kanten aan hem, en de toekomst kwam er met zijn duivelse blik dadelijk achteraan’
Deze historische roman verhaalt over de brand van de Reichstag, een belangrijk keerpunt in de geschiedenis, het moment waarop de democratie in Duitsland verloren gaat. De benauwende sfeer in het land en de bedreiging van de Joden zet de auteur goed en geloofwaardig neer. Ook de personages en Hitler’s entourage krijgen voldoende inkleuring om tot leven te komen. Sauer ondergaat eveneens een ommezwaai wanneer hij erachter komt dat het onmogelijk is om de politiek op afstand te houden en enkel toeschouwer te zijn. De opkomst van de nazi’s en de veranderingen die daarmee gepaard gaan raken zijn persoonlijk leven dermate hevig, dat hij een nieuwe weg moet vinden, eentje waarmee hij -een gewetensvolle man- kan leven.
Hoewel Massimi ons met flink veel vaart doorheen het verhaal sleurt, drijven de mooie zinnen en sprekende metaforen als pareltjes naar boven. Ook de innerlijke bespiegelingen, zo bekend uit het eerste deel, zijn aanwezig zonder dat ze het verteltempo vertragen. Met verwijzingen naar de opera Der Ring des Nibelungen van Wagner verweeft de schrijver ook de nodige symboliek in het verhaal. Niet alleen heet de held uit deze opera Siegfried maar ook teksten uit het stuk spelen een belangrijke rol en zijn als het ware in het plot geweven. Vind je het leuk om zelf te speuren dan is er voldoende gelegenheid om te raden naar welke personages de teksten uit de opera verwijzen.
‘De Wolf is gekomen om de wereld op te slokken’
De auteur is duidelijk gegroeid in het gebruik van technieken die de spanning vergroten. Zo sluiten de hoofdstukken beter op elkaar aan met onheilspellende aankondigingen en verwijzingen. En ook zijn metaforen verhogen het aanstormende drama. Hij hecht nu minder aan historische weetjes waardoor deze de spanningsboog niet meer hinderen. De mooie zinnen en omschrijvingen zijn eveneens meer in evenwicht met het verhaal.
Met De Duivel van Berlijn levert Massimi een spannend verhaal in sneltreinvaart af. Het zit zo vol manipulaties, complotten en plotwendingen dat Ludlum er nog een puntje aan kan zuigen. Het is alleen jammer dat de historische weetjes nu wel erg karig worden.
Realistische historische thriller
Via Thrillzone leesclub mocht ik De duivel van Berlijn lezen. Ik was al fan na het lezen van De engel van Munchen. In De duivel van Berlijn staat de Rijksdagbrand als historische gebeurtenis centraal, zoals ook te zien is op de prachtige cover Hitler probeert aan de macht te komen en bekende namen, naast aansprekende personages proberen keuzes te maken om Hitler te steunen of de dreiging af te wenden. Sauer wordt benaderd omdat zijn ex-vriendin Rosa vermist wordt. Hij reist af naar Berlijn om haar te zoeken. Ze blijkt voor het verzet te werken en Sauer probeert haar met hulp van vrienden en politie te vinden. Als een vermoorde, jonge vrouw wordt gevonden wordt de zorg om Rosa alleen maar groter. Sauer wordt geconfronteerd met intriges en een complot en weet niet meer wie hij vertrouwen kan. Vanaf de eerste pagina is de dreiging voelbaar. Als lezer wordt je meegezogen in de zoektocht, in vele gebeurtenissen en het verhaal is verrassend en onvoorspelbaar. Met een actieve schrijfstijl krijg je als lezer het idee dat je alles a.h.w. in het heden meebeleeft. Het verhaal lijkt zich traag te ontvouwen, maar dit doet geen afbreuk aan het leesplezier omdat er veel gebeurt en veel personen in voorkomen. Vooral wantrouwen en dreiging staat centraal omdat ook degene die aan de goede kant lijkt te staan contacten heeft met intimi van Hitler zodanig dat Sauer (en jij als lezer) niet meer weet wie hij vertrouwen kan. Pas toen ik het boek uithad ben ik gaan zoeken om te vergelijken met historische feiten. Het leesplezier voor mij was groter dat ik er nog weinig vanaf wist omdat dit de ontknoping des te verrassender maakt. Dit dikke boek smaakt naar (nog) meer en ik hoop de personages in een volgend deel weer tegen te komen.