Jo Nesbo is een van de beste, zo niet de beste, schrijvers in het Scandinavische thrillerlandschap. Zijn reeks met Harry Hole in de hoofdrol is beroemd. Daarnaast schrijft hij ook sterke stand alones, waarvan Koninkrijk de laatste topper is. Met deze afwisseling laat Nesbo zien een veelzijdig auteur te zijn. En in dat beeld past Rateiland ook, een thriller met dystopische trekjes.

Rateiland is een boek waarin Nesbo onze wereld schetst, maar dan in een -nabije- toekomst. De titel doet vermoeden dat het een boek is met één verhaal, maar dat is niet het geval. Rateiland bestaat, naast de ‘titeltrack’, naast vier andere verhalen en is uitstekend vertaald door Annelies de Vroom. Versnipperaar, Cicaden, Serum en Zwart Paard zorgen met Rateiland voor vijf zéér uiteenlopende beschouwingen van een wereld in de toekomst.

In Rateiland is onze wereld verscheurd door een pandemie waartegen geen middel bestemd is. Mensen moorden elkaar uit voor de laatste voedsel- en brandstofvoorraden en motorbendes maken de dienst op straat uit. In die wereld wordt het huis van een gezin overvallen. Zijn vrouw wordt verkracht en zijn dochter ontvoerd. Hij doet het enige wat hij kan doen; wraak nemen.

In Versnipperaar lijkt de ik-persoon een middel te hebben gevonden tegen sterfelijkheid. Zijn opdrachtgever wil de formule, die in zijn hoofd zit, koste wat kost hebben. Maar dan slaat de twijfel toe. Is dit middel wel zo goed als het lijkt?

In Cicaden brengt de ik-persoon met zijn vriend Peter hun vakantie in Pamplona door. Het is een onbezorgde vakantie, totdat er vreemde dingen gebeuren. Er lijken meerdere versies van zijn vriend rond te lopen. Hoe kan dat?

Ken is de hoofdpersoon in Serum. Hij is aan drugs verslaafd en zoekt na jaren zijn vader weer op, die in de jungle van Afrika leeft. Zijn vader is blij om hem te zien, maar twijfelt aan de bedoelingen van zijn zoon. Dit kan niet goed aflopen…

In Zwart Paard wordt een huurmoordenaar in de val gelokt. Samen met een jonge jongen moet hij zien te ontsnappen uit een appartement vol hinderlagen. Zijn tegenstander is meedogenloos en lijkt hem steeds een stap voor te zijn…

Met Rateiland laat Nesbo zien haarfijn buiten zijn comfort zone te kunnen stappen. Want de lezer kent hem vooral van zijn boeken in het Scandi-genre, een genre waarin de Noorse auteur al jarenlang bovenop de rots zit.

Het boek kent dus vijf kleine verhalen, de een wat langer dan de ander. Maar allen roepen ze eenzelfde gevoel op; naargeestigheid, en droefenis. Want hoewel de verhalen zich in de toekomst afspelen, lijken ze verdacht veel op onze eigen wereld. Een pandemie, de zoektocht naar onsterfelijkheid, technologische ontwikkelingen die ontsporen; we lijken in de huidige maatschappij een stap verwijderd van Nesbo’s dystopische vertellingen. En dat is het grootste compliment wat Nesbo voor Rateiland kan krijgen; het is een schot in de roos, want het lijkt helemaal niet zover weg.

De schrijfstijl van Nesbo kenmerkt zich door prachtige zinnen -overigens ook uitstekend vertaald- en die trekken de lezer langzaam maar zeker het boek in. Het risico van meerdere verhalen in één boek is dat je ze tegen elkaar gaat afwegen. Maar de vijf verhalen in Rateiland zijn elk zo verschillend, dat ze hun eigen charme meebrengen. Het is dus appels en peren vergelijken.

Nesbo stapt met Rateiland buiten de comfort zone, misschien ook wel van zijn trouwe lezers. Maar laat je hierdoor niet afschrikken; het is geweldig boek, die je met een naargeestig gevoel achterlaat. Is dit echt waar we op afstevenen?