Column - De romantiek van papieren boeken

• 22 mei 2016
• Column
• Marinus van de Velde

Column - De romantiek van papieren boeken

a href="http://www.thrillzone.nl/wp-content/uploads/2016/05/Istvan-bier.jpg">

De romantiek van papieren boeken - Column van Istvan Kops

Een paar weken geleden was ik op een vakantieboekenruilbeurs. Een vakantieboekenruilbeurs? Is dat eigenlijk wel een woord? Nou, volgens het groene boekje misschien niet, maar het dekt in ieder geval wel de lading. Mensen konden op deze beurs hun vakantieboeken ruilen tegen boeken die door andere mensen op vakantie waren gelezen. Wat maakt het uit, zou je kunnen denken, waar en wanneer je een bepaald boek hebt gelezen? Waarom niet gewoon een normale boekenruilbeurs? Ach, dat kan zo zijn, maar het is op zijn minst een ludiek idee. Bovendien maken boeken voor de fervente lezer toch een belangrijk onderdeel uit van een vakantie. Natuurlijk zijn er mensen die zweren bij een e-reader als ze op vakantie gaan, maar het is nu eenmaal wat moeilijk om enen en nullen met elkaar uit te wisselen op een beurs. Die mensen hebben een belangrijk punt als ze zeggen dat het toch veel handiger is om een e-reader mee te nemen in plaats van een heel stel boeken mee te zeulen. Dat is natuurlijk helemaal waar. Praktisch zijn fysieke boeken zeker niet. Toch zijn er gelukkig nog heel wat mensen die net als ik een hele stapel meenemen als ze op vakantie gaan. Al weken voordat ik op vakantie ga, begin ik er over na te denken. Welke boeken neem ik mee? De laatste avond voor vertrek draai ik steevast meerdere rondjes om mijn koffer. Nee, dat boek gaat er uit. Hup, een ander er in. Piekeren. Misschien kan er nog wel een boek bij. Of toch niet? Die keuzes maken voor mij onderdeel uit van de voorpret. Als je moeiteloos een paar honderd boeken meeneemt, hoe kun je een boek dan ooit daadwerkelijk verbinden aan een bepaalde vakantie en de herinneringen die daaruit voort zijn gevloeid? Oh ja, dat boek, ik weet nog dat ik daar wat wijn over heb gemorst op een terras in Marbella. Ik noem maar een willekeurig voorbeeld. Een goede balans van boeken is natuurlijk ook belangrijk. Het mooiste zou zijn als elk genre vertegenwoordigd is. Een reisboek, een thriller en iets dat onder de algemene noemer van literatuur valt. Wat ze met elkaar gemeen moeten hebben is dat het allemaal lekker weglezende boeken moeten zijn. Dan heb ik het niet perse over pageturners, maar boeken waar je in elk geval niet al te veel moeite voor hoeft te doen. De vakantie is er ten slotte voor de rust, nietwaar? Dat geldt ook voor de hersens. Uiteindelijk komt het er steevast op neer dat ik teveel boeken meeneem en dat er bij thuiskomst minimaal een boek ongelezen uit de koffer komt. Toch heb ik dit er graag voor over. Inclusief het gezeul dat er bij komt kijken. Ik wil niet de hele tijd aan een beeldscherm gekluisterd zitten. Ook al zullen e-readers op dit punt aangekomen ongetwijfeld redeneren dat een e-book net als een echt boek leest. Over dat vermeende praktische van een e-reader op vakantie valt ook nog wel wat te zeggen. Een boek neem je gemakkelijk mee naar het strand. Als je een duik in zee wilt nemen, laat je het boek gewoon lekker op het zand achter. Niemand die zomaar een boek mee zal nemen, zeker niet een Nederlandstalig boek. Mocht dat wel het geval zijn, dan moet het een echte bibliofiel zijn geweest en dan gun je het die ander bijna vanuit een soort van camaraderie. Een e-reader daarentegen, nou, ik zou daar persoonlijk iets meer moeite mee hebben om die achter te laten. Een beetje wegmoffelen onder de handdoek dan maar. Zo'n e-reader heeft nu eenmaal toch een wat hogere grijpbaarheidsfactor voor een willekeurige onverlaat. Bijna elke vakantie loop ik wel bij een plaatselijke boekhandel binnen. Een beetje neuzen in de boeken, het maakt niet eens uit in welke taal het is. Mocht ik een mooi exemplaar tegenkomen en het is in een voor mij begrijpelijke taal geschreven dan wil ik zelfs nog wel eens een impulsaankoop doen. Hoe zou dat voor iemand zijn die bij een e-reader zweert? Het is neem ik aan iemand die net zo lief leest als iemand die fysieke boeken meeneemt op vakantie, maar het gaat er bij niet in dat je dan zomaar even een boekhandel inwandelt en daar om een downloadcode vraagt. Een boek is een stukje beleving. Zo lees ik sowieso graag boeken in het openbaar. Dat kan overal zijn, in een park bij mooi weer, in een cafe rondom lunch of 's avonds met een goed glas bier. Het eindeloos rondstruinen door boekhandels hoort daar ook bij. En dan maakt het eigenlijk niet zo veel uit of je in het binnenland of het buitenland bent. Of eigenlijk misschien ook wel. Wat kan ik grenzeloos genieten als ik een wandeling over Charing Cross Road maak. De echte bibliofiel slash anglofiel moet weten wat ik bedoel. Al die boekenzaakjes waar je in en uit kunt wandelen en waar het altijd interessant is om op koopjes te jagen. In Nederland kom je dat met de vaste boekenprijs niet tegen. Meestal gebruik ik in Nederland dan ook de boekhandel om een beetje een overzicht te krijgen en die typische boekensfeer op te snuiven om vervolgens via internet te bestellen. In de Nederlandse boekhandel is de vaste top 60 van de CPNB goed vertegenwoordigd, maar daarachter is het meestal wel redelijk goed zoeken geblazen. Hoe anders is dit in Engeland. Ik kan daar terecht in de meest obscure boekenzaakjes en een mooi afwijkend boek kopen voor misschien de helft van de prijs als een paar honderd meter verderop. En dan nog iets anders. We kennen tegenwoordig allemaal wel de little free libraries, die kleine charmante boekenkastjes die je steeds meer in het straatbeeld ziet verschijnen. Je haalt er een boek uit en je zet er een ander voor in de plaats. In sommige hotels waarin ik heb overnacht hadden ze ook kleine bibliotheekjes waar je je boeken achter kon laten en er een nieuwe uit kon halen. Dat fascineerde me enorm. Zo'n boek kan in theorie de hele wereld rondreizen. Ik heb ooit eens de Engelstalige versie van Mannen die Vrouwen Haten van Stieg Larsson meegenomen op vakantie naar de Dominicaanse Republiek. Nadat ik het boek uit had plaatste ik hem op een plank in de hotelbibliotheek en ik liet daarbij een persoonlijke notitie en een digitaal postbusadres achter voor de volgende lezer. Of diegene wilde laten weten waarheen hij of zij het boek had meegenomen. Ik verwachtte er niet veel van. Het boek was alweer half uit mijn herinnering verdwenen toen ik een berichtje kreeg van een Vietnamese studente uit tp. Yen Bai. Ze had het boek meegenomen toen ze een lang weekend in Hong Kong was geweest met een stel vriendinnen. Hoe het boek daar terecht was gekomen wist ze niet, maar ze had mijn aantekening in het boek gevonden en ze had het een mooi idee gevonden. Het deed haar denken aan een stuk flessenpost dat alle wereldzeeën had bevaren. Nu heeft het boek zijn eindbestemming gevonden in een dorp in het noorden van Vietnam waar een eeuwige regennevel zich over de plaatselijke junglevallei uitstrekt. Het boek zal het geen decennium meer uithouden, stel ik mij zo voor en een digitaal epub-bestand zou in welke klimatologische omstandigheid dan ook decennialang overleven. Maar dit boek heeft ten minste geleefd en zijn eigen verhaal verteld.