Interview: Era Richmen (2022)

• 04 augustus 2022
• Interview
• Jelle van de Kruijs

Interview: Era Richmen (2022)

Als enig lichtpuntje op de gitzwarte cover van de nieuwste Era Richmen thriller prijkt een engel. Volgens Eric Bakker, de 57-jarige auteur uit Limmen die schuilgaat achter het pseudoniem, refereert de engel aan iemand die over de wereld probeert te waken, terwijl de duisternis spreekt van een bepaalde somberheid en kwaadaardigheid die de laatste jaren steeds meer over onze wereld is neergedaald. Juist in donkere tijden is het belangrijk dat er mensen opstaan die dienen als lichtpuntjes voor anderen. Eric Bakker is zo iemand. Aan zijn boeken verdient hij zelf niets. Alle royalty’s gaan namelijk naar goede doelen die elke dag het verschil maken in de levens van anderen. Dat Eric Bakker een bijzonder mens is staat buiten kijf. Het werd daarom hoog tijd om de man achter onder andere De Saraceense Samenzwering en De Paarse Engel beter te leren kennen. 

De worsteling van Jim Matteos

In de nieuwste (4e) Era Richmen thriller lijkt het niet op te kunnen: man-tegen-mangevechten, kogelregens, explosies en spectaculaire ontsnappingen uit de gevangenis. Hoe kan dit allemaal uit het hoofd van één man komen?! Dit brengt ons meteen bij de eerste vraag: hoe is het idee voor De Paarse Engel ontstaan? “Het idee voor De Paarse Engel vloeide voort uit de voorganger De Saraceense Samenzwering. Ik vond dat het voor hoofdpersonage Jim Matteos nog niet klaar was, omdat ik hem nog meer kon uitdiepen. Dat is dan ook wat ik geprobeerd heb in De Paarse Engel. Dus vanuit die gedachte is het allemaal begonnen.’’

Eric doet uit de doeken hoe De Paarse Engel nader ingaat op gebeurtenissen in De Saraceense Samenzwering. Hierbij wordt duidelijk dat de titel van zijn 3e thriller niet altijd even makkelijk van de tong rolt. “Het blijft lastig om uit te spreken’’, zegt hij, waarbij de auteur een glimlach niet kan onderdrukken. “Toch heb ik hem zelf gekozen’’, geeft Eric grappend toe. Hij vervolgt: “In De Saraceense Samenzwering werd de relatie tussen Jims jongere broer Stan en diens drugsverleden kort aangestipt. Deze verhaallijn wilde ik meer uitdiepen. Toen ben ik op het idee gekomen om dit in een bredere setting van de drugswereld te plaatsen, zonder daarbij de ambitie te hebben een soort drugsthriller te schrijven.’’

We willen natuurlijk geen spoiler weggeven, maar we kunnen in ieder geval stellen dat hoofdpersonage Jim Matteos veel heeft meegemaakt aan het einde van De Paarse Engel. Hoe verwacht je dat dit personage gaat reageren? Wat zullen zijn vervolgacties zijn? “Daar heb ik zeker een idee over, want het volgende deel in de serie is in de maak. In dat boek wil ik, aangezien De Paarse Engel een open einde heeft, de draad oppakken waar ik gebleven ben. Uiteraard gaat Jim Matteos in de opvolger de worsteling aan met zijn schuldgevoelens die het resultaat zijn van de gebeurtenissen in De Paarse Engel.’’

Heb je ooit getwijfeld of je dit personage in nog meer moeilijkheden en ellende moest storten? “Ja, en die vraag gaat hij zichzelf ook stellen. Voer ik nou een heilloze strijd als geheim agent of moet ik vanuit een andere rol verdergaan? Ik heb nu, na De Paarse Engel, misschien nog wel sterker dan bij De Saraceense Samenzwering, het gevoel dat er nog een deel moet komen, waarin ik die worsteling kan afhechten.’’

Als fans van de Jim Matteos reeks willen we natuurlijk meer weten. Wat kunnen we verwachten van het plot? “Dat is in grote lijnen uitgewerkt en ik ben zelfs al met het schrijven begonnen.’’ Eric wil duidelijk nog niet al te veel kwijt over zijn nieuwste werk. Kun je nog iets meer vertellen? “Ik val misschien in herhaling, maar Jim gaat de worsteling aan met zijn schuldgevoelens. De gecompliceerde relatie met zijn vader zal ook een terugkerend element worden, waarbij dit in het verhaal onderhuids naar boven komt. Ook wil ik kijken of er uiteindelijk een wat positievere vibe voor Jim ontstaat. Sommige lezers vonden namelijk het einde nogal schokkend. Dat vond ik zelf wel mooi, omdat een verhaal niet altijd een happy end hoeft te hebben. Maar ik snap wel dat er nog een aantal losse eindjes zijn. Overigens ben ik van mening dat je als schrijver niet altijd alles hoeft te beantwoorden, maar ik begrijp dat dit voor de lezer een onbevredigend gevoel kan geven.’’

Heb je al een titel? “Ja, maar die wil ik nog niet verklappen.’’

“Ik geef al mijn royalty’s aan goede doelen en dat heeft mij een ander soort rijkdom opgeleverd.’’

Het tijdperk van de rijke mannen

Vóór de publicatie van De Paarse Engel schreef Eric Bakker samen met Herman Zandstra. Het duo ging na het uitbrengen van De Saraceense Samenzwering in goede harmonie uit elkaar. Eric had echter de smaak te pakken en besloot om onder het pseudoniem Era Richmen alleen verder te gaan. Maar wat is nu precies het verhaal achter het pseudoniem Era Richmen? Het mysterie wordt eindelijk voor ons ontrafeld: “Het is een anagram van onze voornamen. Eigenlijk is het een beetje een flauwiteit geweest. Ik heb de naam ongeveer 13 jaar geleden bedacht toen ik op vakantie was in Dubai. Nu moet ik zeggen dat ik een pesthekel heb aan anagrammen, maar we vonden het allebei handiger om als één naam op de cover te staan. Het uitgangspunt was om het eerste boek met een internationaal karakter te schrijven.” Eric grijnst: “We dachten natuurlijk dat we meteen internationaal gingen doorbreken bij ons thrillerdebuut. Tja, en daarvoor moet je natuurlijk een lekker Engels klinkende naam hebben. Ik husselde met onze beide voornamen en daar kwam Era Richmen uit voort.’’

Heeft het pseudoniem verder nog een betekenis? De auteur lacht. “Als je het een beetje vrij vertaalt, kun je de naam interpreteren als ‘het tijdperk van de rijke mannen’. We dachten natuurlijk dat we door al die bestsellers die we zouden gaan schrijven helemaal binnen zouden lopen,” voegt hij er met de nodige zelfspot aan toe. “Rijk ben ik er niet van geworden en dat gaat ook niet gebeuren, want zoals je weet geef ik al mijn royalty’s aan goede doelen. Het heeft mij een ander soort rijkdom opgeleverd: namelijk dat ik een creatief product heb mogen maken wat gelezen wordt door anderen. Ik vind het prachtig dat ik in de boekenkasten van vreemden sta, waarbij die vreemden mijn boeken ook nog eens waarderen. Maar over andere rijkdom gesproken: vooral de contacten met de goede doelen aan welke ik mijn royalty’s doneer, brengen me ontzettend veel. Financieel heb ik het goed genoeg en dat ik met mijn creatieve passie iets kan doen om de wereld een beetje beter te maken, stemt mij gelukkig.’’

Het zal vast niet eenvoudig zijn geweest om samen een boek te schrijven. In welke zin verschilden de schrijfstijlen van jou en Herman van elkaar en hoe combineerden jullie die twee stijlen zodat er één consistent verhaal uitkwam? “We stuurden elkaar de hoofdstukken toe en die beoordeelden we van elkaar. Vervolgens zorgde ik ervoor dat alles in één schrijfstijl kwam te staan. Ik moet zeggen dat we niet helemaal dezelfde schrijfstijl hadden, maar gedurende het proces groeiden we er alle twee steeds meer in en leerden we van elkaar.  Eigenlijk verliep het wel als een natuurlijk proces. Ik moet overigens zeggen dat we nooit mensen hebben getroffen die zeiden dat ze konden zien wie welk deel geschreven had.’’

Kan de lezer in de toekomst verschillen verwachten in het nieuwe werk van Era Richmen ten opzichte van de boeken waar Herman Zandstra bij betrokken was? “Dat ligt een beetje aan welk genre ik ga schrijven. De Paarse Engel ligt qua schrijfstijl en look and feel wel echt in het verlengde van De Saraceense Samenzwering, waarbij ik nogmaals denk dat er in De Paarse Engel meer diepgang is gekomen. Dat komt misschien ook doordat je je als schrijver steeds meer ontwikkelt. Dus het volgende boek, met wederom Jim Matteos in de hoofdrol, zal in diezelfde stijl en lijn liggen. Maar ik heb ook plannen en al vrij heftige gedachtespinsels voor het schrijven van een psychologische thriller. Het idee is dat deze thriller een ‘kleinschaligere’ setting kent dan de Jim Matteos reeks. Ik denk daarbij aan twee hoofdpersonages en een verhaal dat zich in Nederland afspeelt. In dat boek zal de schrijfstijl zeker anders zijn.’’

“Zelf ‘struggle’ ik enorm met de vraag wat nu wel en niet waar is en welke informatie je nog kunt geloven.’’

Innerlijke struggle

Nu fans weten naar wat voor Era Richmen thrillers ze mogen uitkijken, is het tijd om wat meer de diepte in te gaan. Wie De Paarse Engel heeft gelezen, zal ongetwijfeld ook de diepere lagen in het boek hebben ontdekt.

Je thrillers staan bol van de actie en het entertainment. Je had het daarbij kunnen laten, maar je vond het toch belangrijk om hier en daar ook (maatschappij)kritisch te zijn, wellicht je lezers zelfs iets mee te geven. Is het een hoger liggend doel geweest om mensen aan het denken te zetten? “In zijn algemeenheid vind ik het leuk om mensen na te laten denken over dingen, waarbij ik er altijd voor waak om veroordelend te zijn. In De Paarse Engel stip ik bijvoorbeeld kort de relatie tussen Israël en Palestina aan, waarbij ik me afvraag of, wanneer een Palestijnse soldaat in Israël was geboren, hij dan met een geweer aan de andere kant van de grens had gestaan. Je wordt ergens geboren, feitelijk daar neergezet en dat is dan de setting waarin je leeft. Vanuit dat perspectief ga je vervolgens dingen beschouwen. In mijn boeken geef ik niemand gelijk of ongelijk, daar wil ik ver weg van blijven, juist omdat ik mezelf niet in staat acht om te oordelen wat wel en niet waar is. Ik observeer alleen en dat wil ik op bepaalde fronten in mijn boeken terug laten komen. Mensen moeten dan zelf maar een mening vormen over dat thema.’’

Als we de kijk die Jim Matteos nahoudt op het leven en de mens koppelen aan je statement in het begin van het boek en jouw nawoord waarin je beschrijft hoe egoïstisch en zelfzuchtig mensen kunnen zijn, lijkt het alsof Jim Matteos op sommige momenten fungeerde als spreekbuis voor jou als schrijver. Zit daar een kern van waarheid in? Deze vraag doet Eric glimlachen. “Nou, wel wat betreft mijn kijk op de huidige wereld. Zonder negatief of somber te willen zijn vind ik dat er een hele hoop verkeerde dingen om ons heen gebeuren. Je hoeft maar de tv aan te zetten of de krant open te slaan en er is ellende. Ik zie daarbij ook dat het lastig is om naar oplossingen toe te werken. Zelf ‘struggle’ ik enorm met de vraag wat nu wel en niet waar is en welke informatie je nog kunt geloven. Je ziet van een gebeurtenis soms twee totaal verschillende invalshoeken en ze lijken allebei waar. Ik vind het voor mezelf dan heel lastig om te bepalen waar ik me als burger op kan baseren. Ik zie dat als een heel angstige, enge/sombere ontwikkeling. Die struggle heb ik dan ook heel duidelijk in het personage Jim Matteos gestopt. In mijn optiek gaat de wereld echt achteruit, maar nogmaals, zonder somber te willen zijn, want er zijn gelukkig ook nog meer dan voldoende lichtpuntjes te ontdekken.’’

In de uitleg haalt Eric ook zijn statement in het begin van zijn boek aan: het leven is mooi, het is alleen jammer dat we het in deze wereld moeten leiden. “Deze uitspraak beschrijft goed het gevoel dat bij mij leeft.’’

“Idiote dingen zijn niet meer zo idioot, want ze gebeuren. En het is de vraag waar dit allemaal eindigt.’’

De grens schuift op

De Paarse Engel speelt zich voornamelijk af in Amerika, een land van extremen. Daarbij ben je niet bang om controversen in de maatschappij, de politiek en ten aanzien van de grote verschillen tussen arm en rijk in het land aan de orde te stellen. Is Amerika bewust gekozen als setting voor je verhaal? “Ik heb niet bewust voor Amerika gekozen als setting, vanuit het uitgangspunt dat de extremiteiten daar heel erg groot zijn. Het is eigenlijk begonnen met de gedachte dat ik een thriller wilde schrijven, waarbij ik een werelddreiging aan de orde wilde stellen. Ik denk dat in de praktijk een Amerikaanse inlichtingendienst en geheim agent beter passen bij het wereldtoneel dan een Nederlandse setting. Natuurlijk is het een bijkomend voordeel dat het verhaal zich afspeelt in Amerika en dat het land veel uitersten heeft. Wat ik frappant vind is dat mijn boeken fictie zijn, maar inmiddels kun je je afvragen wat nog fictie is. Ik denk dat als ik een paar jaar geleden, had ik het achteraf gezien maar gedaan, in een verhaal had geschreven dat het Capitool bestormd zou worden, dat mensen dit dan als ongeloofwaardig zouden hebben bestempeld. Maar het is toch echt gebeurd. Daarmee bedoel ik te zeggen dat ik wel eens opmerkingen krijg dat mijn boeken leuk verzonnen zijn en een bepaald gehalte James Bond of Jason Bourne hebben, maar die grens schuift in mijn optiek wel op. Idiote dingen zijn niet meer zo idioot, want ze gebeuren. En het is de vraag waar dit allemaal eindigt.’’

“Ik geef alles weg of ik geef het niet weg.’’

Lichtpuntjes

Eerder spraken we over lichtpuntjes; mensen die het verschil maken in het leven van anderen zonder daarvoor iets terug te verwachten. Eric mag dan wel een bepaalde sombere kijk hebben op onze maatschappij en de wereld waarin we leven, maar hij is ook bereid er wat aan te doen. Zo doneert de auteur zijn volledige royalty’s aan een selectie van goede doelen. Voor De Paarse Engel waren dit Dream4Kids en AYA Jong & Kanker Foundation.

Naast dat Eric naar eigen zeggen een zeer warm gevoel had bij deze twee organisaties, zijn de redenen waarom de keuze juist op deze twee goede doelen is gevallen ook persoonlijk. 13 jaar geleden werd hij geconfronteerd met twee geliefden in zijn omgeving die kanker kregen. Deze aangrijpende gebeurtenis was feitelijk de aanleiding voor hem om te beginnen met schrijven, waarmee een lang gekoesterde wens in vervulling ging.

Door al je royalty’s weg te geven, verdien je dus niets aan je boeken. Zijn het schrijven en de daaruit voortvloeiende donaties jouw manier om te zorgen voor positieve impact? En zijn de donaties ook een soort van eerbetoon aan jouw geliefden die destijds ziek werden?  “Ja, zo mag je het zeker zien. War Child was het goede doel dat ik had uitgekozen voor De Saraceense Samenzwering, maar bij De Paarse Engel dacht ik: ditmaal doe ik het anders. Dus ik plaatste een oproep op Social Media.  Ik kreeg maar liefst 75 aanmeldingen binnen. Het waren stuk voor stuk prachtige initiatieven, waarbij ik dacht: wat heb ik mezelf nu weer op de hals gehaald? Want nu moet ik kiezen. Ik wilde ditmaal voor een kleinschalige organisatie gaan om een grotere impact te hebben. AYA en Dream4Kids zijn als organisatie nog echt in de opbouwfase en daarom heel blij met elke donatie, hoe klein die ook is. Ik heb gesprekken gehad met beide organisaties en dat bedoel ik ook met die lichtpuntjes; ook de mensen daar zijn bereid iets goeds te doen voor een ander. Dit klinkt misschien theatraal, maar als we dat allemaal een beetje zouden doen, zou de wereld er een stuk vrolijker uitzien.’’

“Ik kreeg ook de vraag: wat nu als het een bestseller wordt, ga je dan nog steeds alles weggeven? Uh… ja! Want ik geef alles weg of ik geef het niet weg. Ik zei toen ook dat ik juist hoop dat het een bestseller wordt, zodat ik ook daadwerkelijk iets kan betekenen. Ik realiseer me namelijk dat het heel kleine druppeltjes zijn op een ontzettend gloeiende plaat. Gelukkig is een bijeffect van mijn actie dat de organisaties meer bekendheid krijgen, waar soms ook donaties uit voortvloeien. Dat hoop ik dan ook te bereiken: dat mensen of het boek kopen wat resulteert in een donatie of dat mensen desnoods het boek niet kopen, maar toch doneren, omdat ze inmiddels weten van het bestaan van de organisaties en het goede werk dat zij doen.’’

“Ik hou van hardrock en heavy metal. Als ik daarnaar luister ontstaan er ideeën.’’

De vibe van het nummer

De Paarse Engel staat bol van explosieve actie, wat de vraag oproept waar Eric Bakker al die inspiratie vandaan haalt. Hij komt met een antwoord dat je niet meteen zou verwachten… “Ik zet een hoofdverhaallijn neer, waar ik vervolgens over ga nadenken en dat is voor mij een continu proces. Als ik bijvoorbeeld in de auto zit dan gaat dat verhaal door mijn hoofd en doe ik ideeën op. Enerzijds haal ik inspiratie uit dingen die in de wereld gebeuren, zonder dat ik die gebeurtenissen wil gaan kopiëren. Anderzijds, dat klinkt misschien wel gek, haal ik heel veel inspiratie uit muziek. Ik hou van hardrock en heavy metal. Als ik daarnaar luister ontstaan er ideeën. Dat kan komen uit de songtekst, een melodielijn of de stemming van de muziek. Soms zet ik heel harde muziek op en soms juist iets rustigs, afhankelijk van het soort passage dat ik wil schrijven. Op de een of andere manier komen er dingen naar boven door naar deze muziek te luisteren. In De Paarse Engel is niet zozeer de songtekst, maar ‘de vibe’ van het nummer dat ik in het begin van het boek aanhaal (Invincible van Avantasia) de inspiratiebron geweest. Tijdens het luisteren zag ik Jim Matteos voor me, hoe hij zich voelt en hoe hij zich ontwikkelt. Kortom, door muziek ontstaan er allerlei spinspels in mijn hoofd die je uiteindelijk allemaal aan het papier gaat toevertrouwen. Ik hou van heavy metal en met name de complexere nummers. De band Dream Theater is daar een mooi voorbeeld van. Als ik naar een nummer van Dream Theater luister, wordt mijn aandacht continue gegrepen, omdat er veel tempowisselingen en variatie in hun nummers zitten. Dat probeer ik ook terug te laten komen in mijn boeken. Net zoals dat ik als luisteraar van deze muziek constant word ‘gegrepen’, wil ik ook dat mijn lezers steeds geboeid blijven. Het is daarbij de kunst om uiteindelijk de chaos die je misschien aan het creëren bent weer samen te brengen tot een logisch geheel.’’

Hoe ziet jouw schrijfproces er vervolgens uit? Heb je een basisidee, waarbij je gaandeweg steeds wat bij bedenkt of heb je het hele plot met alle subplots al in je hoofd zitten en ga je dan pas schrijven? “Dat heeft zich in de loop van de jaren ontwikkeld. In het begin, toen ik nog met Herman schreef, heb je sowieso een ander schrijfproces. Toen ging het voor mijn gevoel nog een beetje rommelig. We schreven destijds allebei een stuk om vervolgens te kijken hoe dit bij elkaar paste. Je verzint natuurlijk altijd een verhaal om mee te beginnen, omdat je moet weten waarover je wilt gaan schrijven. Maar ik ga graag gestructureerd te werk. Dat is bij De Saraceense Samenzwering begonnen en dat kon ik bij De Paarse Engel verder doorvoeren, omdat ik die alleen heb geschreven. Bij dat boek heb ik de verhaallijn vrij gedetailleerd uitgewerkt, met bij wijze van spreken hoofdstukken van wat wanneer moet gebeuren. Het plot had ik uitgedacht, want ik vind het belangrijk dat je weet waar je naartoe wil, anders wordt het chaos. Op basis van die verhaallijn ben ik vervolgens gaan schrijven. Wat dan in de praktijk bij mij gebeurt, is dat ik dingen die ik had bedacht toch verander, omdat ik gaandeweg erachter kom dat ik iets toch beter op een andere manier kan doen. Soms wil ik ook nog iets toevoegen of juist weglaten. Als je daadwerkelijk aan het schrijven, gaat alles leven en zit je echt in het verhaal.’’

Heb je schrijvers die jou inspireren of waar je simpelweg fan van bent? “Ik ben fan van Robert Ludlum. Het Bourne Bedrog is een van de eerste thrillers die ik heb opgepakt en dat boek heb ik in een keer uitgelezen. Zonder mezelf nu meteen met hem te willen en kunnen vergelijken, maar Robert Ludlum zie ik absoluut als voorbeeld. Ik heb daarnaast ook andere thrillers gelezen, maar ik wil ervoor waken dat je daar te veel ideeën uithaalt waar je vervolgens ook wat mee gaat doen. Het moet uit je eigen brein komen ook al is dat soms best lastig. Er is natuurlijk al heel veel geschreven en bedacht.’’

“Personages zijn opzichzelfstaand niet uniek, alleen in de manier waarop je ze vormgeeft kun je veel van jezelf stoppen en daarmee maak je ze onderscheidend.’’

Verfilming

We hebben het al veelvuldig over Jim Matteos gehad. Maar we hebben nog één prangende vraag gerelateerd aan de complexe protagonist. Er zijn al veel boeken, films en series gecreëerd met een geheim agent in de hoofdrol. Hoe maak je zo’n personage nog uniek? “Ik probeer juist geen inspiratie te halen uit gelijksoortige personages, want dan loop je het risico dat je een ‘lookalike’ gaat creëren. Iedereen zit uiteindelijk toch een beetje in dezelfde vijver te vissen. Ik snap heel goed dat een geheim agent die een beetje coke snuift en veel alcohol drinkt niet origineel is, alleen dan gaat het erom of je het karakter origineel kunt maken. En dan denk ik vooral dat je je niet moet laten beïnvloeden door tv series, maar dat je echt moet proberen ze vanuit jezelf te laten komen. Personages zijn opzichzelfstaand niet uniek, alleen in de manier waarop je ze vormgeeft kun je veel van jezelf stoppen en daarmee maak je ze onderscheidend.’’

Je krijgt veelvuldig als compliment dat je boeken filmisch geschreven zijn. Je hebt gezegd dat je droomt van een verfilming van je boeken. Als deze droom zou uitkomen, welke acteur zou dan Jim Matteos moeten spelen? “In ieder geval een Amerikaanse acteur en dan zit ik al gauw in de categorie van Tom Cruise, ook omdat ik de jongere generatie acteurs niet goed ken. Ik hoop niet dat Tom Cruise dit hoort, maar misschien is hij inmiddels wel een beetje te oud’’, lacht Eric. “Jason Statham zou ook een optie zijn’’, vervolgt hij. “Maar toch, ik zeg niet dat hij model heeft gestaan, maar ik denk dat Tom Cruise deze rol wel perfect in zou kunnen vullen.’’

Dus wie weet zien we ooit Tom Cruise als Jim Matteos op het witte doek verschijnen. Om het interview af te sluiten vragen we Eric nog één keer in de toekomst te kijken. Wat hoop je als schrijver naast een verfilming nog meer te bereiken? “De droom is dat mijn boeken internationale bestsellers worden. Ik denk dat mijn boeken zich ook zeker lenen voor een internationale uitgave. Maar het belangrijkste voor mij is, is dat ik nog heel lang heel veel plezier mag blijven beleven aan het schrijven’’, besluit hij.