In lijstjes met grote Science Fiction auteurs stonden tot voorheen alleen Amerikaanse en Britse auteurs. Denk aan Arthur C. Clarke, Frank Herbert, Douglas Adams en H.G. Wells. Maar na Het drielichamenprobleem mogen we daar een Chinese schrijver aan toevoegen: Cixin Liu. Hij won als eerste Chinees de prestigieuze internationale Hugo Award en zijn trilogie wordt verfilmd voor Netflix.
Waar het bewierookte eerste deel zich toespitste op de ontdekking van buitenaards leven, en de kennis om met deze onbekende mogendheid te communiceren, focust Het donkere woud - het tweede boek in het drieluik - zich op de voorbereidingen van de mensheid op de confrontatie met de naderende buitenaardse vloot. De vraag die centraal staat: hoe bereid je een onbekende, nog nooit gevoerde oorlog voor, die pas over vier eeuwen zal plaatsvinden?
Over vierhonderd jaar zal de Trisolaraanse vloot de aarde bereiken, ontdekt dankzij het gelegde contact met aardse wetenschapper Ye Wenjie. Onduidelijk is of zij kwaadwillig of welwillend zijn, en dus moet de mensheid zich voorbereiden op de confrontatie. Ondertussen hebben de Trisolarianen zogenoemde sofonen vooruit gestuurd, subatomaire ‘soldaten’ die het wetenschappelijke onderzoek proberen te ontregelen, zodat de Trisolarianen gedurende hun reis een technologisch voordeel behouden. Er is echter één aards aspect dat zij niet onder controle kunnen houden: het menselijke brein. Immers, de Trisolarianen kunnen niet liegen en dus is misleiding het ultieme wapen tegen hen. Zo ontstaat het Muurschouwersproject.
Met het Muurschouwersproject tracht de Verenigde Naties verborgen strategieën tegen de buitenaardse invasie te ontwikkelen, door vier aangewezen Muurschouwers de opdracht te geven om in afzondering van hun eigen gedachten, met onbeperkte middelen, buiten bereik van de sofonen, plannen te formuleren en uit te voeren. Drie Muurschouwers zijn invloedrijke staatslieden en vooraanstaande wetenschappers, maar de ambitieloze en luie astronoom Luo Ji is de vierde, verrassende keuze. Zelf is hij ook stomverbaasd en vraagt hij zich af waar hij moet beginnen. Hij gebruikt (of misbruikt) zijn macht om de vrouw uit zijn dromen te vinden, en met haar een gezin te stichten. Maar dit lijkt toch niks bij te dragen aan zijn strategische plannen?
In een gesprek dat Luo Ji in het verleden met Ye Wenjie lijkt de oplossing voor de rampspoed te liggen. Het draait om de Fermiparadox, dat de vraag opwerpt waar het buitenaardse leven is, welke omstandigheden nodig zijn voor dit leven en welke barrières het universum heeft voor het ontstaan van leven. Wenjie geeft Luo Ji twee axioma’s mee die het onderzoek daarnaar kunnen vereenvoudigen: ‘overleven is de primaire behoefte van elke beschaving’, en ‘beschavingen groeien en breiden zich continu uit, maar de hoeveelheid materie in het universum blijft constant’. Het zijn twee verwarrende constateringen, maar later blijkt hoe deze uitspraken kunnen helpen.
Naast deze paradox is de menselijke psyche in dit tweede boek een voornaam thema. Hoe beweegt de mensheid rondom het naderende onheil? Van hopeloosheid tot strijdbaarheid, van vluchtgedrag naar moed, en van arrogantie tot wanhoop. Het gaat alle kanten op, waarbij het Escapisme een opkomend gedachtegoed is: men gelooft niet in een overwinning van de Aarde en zoekt naar vluchtmogelijkheden in plaats van naar strijdmiddelen.
Het laat je nadenken over de werkelijke, menselijke aard en laat tevens de ongekende kennis en kwaliteiten van Cixin Liu zien. Net als in het eerste boek, waar natuurkundige begrippen je om de oren vlogen, zijn de theorieën over het menselijke brein en de verklaringen van bepaald gedrag soms lastig te volgen, maar de essentie blijft duidelijk en het is nog interessant ook. Het boeiende is: Liu gebruikt weliswaar zijn eigen fantasie wat betreft zijn toekomstbeeld, maar onmogelijk zijn de stellingen allerminst; het zou werkelijk zo kunnen gaan wanneer zich deze situatie voordoet. Science Fiction in optima forma!
De combinatie van technologische ontwikkelingen, natuurkundige uiteenzettingen, psychologische strategie en het uiteindelijk geschetste toekomstbeeld: het is tamelijk subliem. Stel je een ruimtelift voor, waarmee iedereen het universum kan bereiken. Of wat te denken van een ruimtevloot uitgerust met waterstofbommen en kernraketten? De hersenspinsels van Cixin Liu zijn al verder ontwikkeld dan menig ander persoon en kenmerkt zijn uitzonderlijke talent. Je blik op de toekomst in de ruimte zal voorgoed veranderen na het lezen van Het donkere woud.
Dit tweede deel is een briljante vondst van Cixin Liu, boeiend en genre-overstijgend. Oké, het is geen vrolijk beeld wat ons te wachten staat, maar kennelijk een mogelijke realiteit. Cixin Liu mag zich met recht meten met de groten der aarde, of daar ver vandaan. En dan moet het derde deel nog volgen.
(En...hulde voor de knappe vertaling van Eisso Post en Richard Heufkens)
