Er zijn van die boeken die je voor altijd bij zullen blijven. Omdat ze enorm spannend waren, een prachtig plot herbergden of gewoon enorm indrukwekkend bleken. Ik had dit bij Band of Brothers van Stephen Ambrose. Dat was een boek dat je aan de hand meenam naar de strijdvelden van Europa. Je hing onder een parachute samen met de mannen van Easy Company terwijl je afdaalde naar Normandië; je reed in een jeep de Obersalzberg op om het Adelaarsnest van Hitler te veroveren; en je was erbij toen meerdere hoofdrolspelers omkwamen in de strijd tegen de Duitsers. Scenes die ik, ook door de magnifieke tv-serie van Hanks en Spielberg, niet meer vergeet. Niet voor niets kreeg het boek de volle score van 5 sterren. En nu kreeg ik een boek in handen dat in potentie ook deze status kon verdienen: Masters of the Air van Donald L. Miller, een boek dat dit jaar bij Karakter eindelijk in het Nederlands verscheen.

In het kort is Masters of the Air het nooit vertelde verhaal van de Amerikaanse luchtstrijd tegen nazi-Duitsland van 1942 tot en met 1945. Deze luchtstrijd werd boven Europa uitgevochten in bommenwerpers en jachtvliegtuigen. Het begon allemaal met het in dienst stellen van de Mighty Eight Air Force, dat gestationeerd in Engeland tegen de Duitse Luftwaffe werd ingezet. Deze jonge piloten en hun bemanningen kregen de opdracht de luchtoorlog tegen de Duitsers aan te gaan, op basis van ideën van Billy Mitchell. Hij dacht dat een luchtoorlog de strijd op de grond een stuk minder bloederig zou maken. Maar in zijn plannen zaten ook hiaten. Zo dacht Mitchell dat de bommenwerpers van de Amerikanen het uitstekend af konden zonder escortejagers. De bomber boys van het eerste uur waren na een jaar echter nagenoeg allemaal omgekomen; theorie en praktijk bleken verder uit elkaar te liggen dan verwacht. Zo waren de precisiebombardementen die de leiders voor ogen hadden, bij lange na niet zo precies als men wilde. Gaandeweg de oorlog werd de strategie echter aangepast en werd de luchtstrijd minder bloederig, maar nog steeds kwamen er duizenden luchtmachtpiloten en –bemanningen om. Om een beeld te geven; de Eight Air Force verloor meer mensen dan het Amerikaanse Korps Mariniers in de Pacific. En dat zegt nogal wat.

Miller heeft voor zijn (wat mij betreft) standaardwerk 250 mensen geïnterviewd. Masters of the Air is dan ook een lijvig document geworden, maar er is geen woord teveel geschreven door Miller. Zijn boek leest als een sneltrein en is, zwak uitgedrukt, indrukwekkend. Je waant je echt in de cockpit samen met de Amerikaanse bemanningen terwijl om je heen de luchtafweergranaten ontploffen, Duitse jagers op je neerduiken en jouw boordschutters wanhopig proberen jouw B-17 Flying Fortress te verdedigen terwijl ondertussen de bommenlading uit jouw toestel richting het Duitse land valt. Je hoort het al: Masters of the Air is een beleving, een ervaring die indruk maakt. De luchtoorlog en bombardementen zijn een beetje een vergeten onderdeel van de Tweede Wereldoorlog, terwijl de strijd minstens zo heftig en wanhopig werd gevoerd als op de grond. Miller belicht alle facetten van het vliegersleven: de verveling en spanning op de vliegbases, de stress en trauma’s, de strijd in de lucht, de beleving in de Duitse steden en het leven als krijgsgevangene als je werd neergeschoten. Miller sluit af met een beschouwing waarin de vraag wordt beantwoord of de strategische bombardementen nu succesvol waren of niet. De meningen zijn verdeeld, zo zul je lezen.

Alle kanten van het leven en werk van de Amerikaanse bommenwerperpiloten worden belicht en dat maakt Masters of the Air een uniek en zeer interessant naslagwerk. En voor de mensen die er niet genoeg van krijgen: ook nu weer maken Hanks en Spielberg een tv-serie, ditmaal dus over de luchtoorlog.

Masters of the Air is wat ons betreft een standaardwerk over de Amerikaanse luchtoorlog boven Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een onvergetelijk en indrukwekkend relaas die iedereen die ook maar een beetje interesse in geschiedenis heeft, gelezen moet hebben.