John le Carré is misschien wel dé spionnenmeester vanaf de tweede helft van de 20ste eeuw tot nu. De Brit maakte begin jaren zestig veel furore met zijn Spion aan de muur en was daarna niet meer weg te denken uit het landschap van de spionagethrillers. Le Carré, pseudoniem voor David John Moore Cornwell, overleed in december 2020 op 89-jarige leeftijd. Onlangs verscheen zijn laatste thriller postuum: Silverview.

In Silverview maken we kennis met Julian Lawndsley, een jongeman die ‘op de vlucht is’ voor zijn carrière in Londen. Hij was daar een succesvolle beursmakelaar, maar heeft dat snelle leven achter zit gelaten en is neergestreken in een rustig Engels dorpje in East Anglia. Daar heeft hij zijn vleugels uitgeslagen om als eigenaar nieuw leven te blazen in de lokale boekenwinkel.

Al snel maakt hij kennis met de bijzondere Edward Avon, een oudere man met een bijzonder accent én een zeer nieuwsgierige inborst. Avon is getrouwd met Deborah, een werkneemster van de Britse inlichtingendienst. Ze is erg ziek en gaat spoedig overlijden in hun huis, Silverview.

Wat Avon qua werk doet, wordt duidelijk wanneer Stewart Proctor zijn intrede maakt in Silverview. Hij is een inlichtingenagent die op het spoor komt van een omvangrijke spionagezaak. Hij duikt in het verleden van Avon, om wie het net langzaam lijkt te sluiten. Julian heeft sympathie voor Avon, wordt uitgenodigd om bij hen thuis te eten en leert daar hun dochter Lily kennis. En zo wordt ook Julian langzaam onderdeel van het heimelijke leven van de familie Avon…

De grote vraag voor liefhebbers van John le Carré is natuurlijk: is Silverview goed genoeg om de test des tijds te doorstaan? Het antwoord is volmondig ja, want het beschikt over (vrijwel) alle karakteristieken van een genuine ‘Le Carré’.

Waar de Britse ex-spion (ja, de auteur heeft gewerkt voor zowel MI5 als MI6) in het begin van zijn carrière vooral de Koude Oorlog als achtergrond gebruikte, verschoof dat na de val van de Muur naar andere zaken; terrorisme, Big Pharma, wapenhandel. Le Carré besloot zijn boeken steeds meer te gebruiken als -soms stil, soms wat luidruchtiger- protest tegen de gang van zaken in de wereld. Zo was in Spion buiten dienst wel klinkklaar hoe de auteur over de Brexit dacht. In Silverview komt een thema kenmerkend naar voren; de interne strijd, en de politieke keuzes, binnen de Britse inlichtingendiensten. Dat is ook wat Nick, de zoon van de auteur, in het nawoord aanraakt. “Dit boek laat iets zien wat nog niet vaker is vertoond in een boek van mijn vader: een gefragmenteerde, door politiek verdeelde dienst”.

Maar ook het feit dat spionnen maar gewone mensen zijn, komt kenmerkend naar voren in Silverview. Zo is Proctor een echte familieman die de barbecue aansteekt op familiefeestjes, die niet meer in staat is zijn kinderen onder tafel te drinken en die door vooral hard werken zover is gekomen waar hij nu is. Hij verdenkt zijn vrouw van overspel en andersom (“je bent nooit thuis”). Maar ook Deborah, de vrouw van Edward Avon, wordt erg menselijk neergezet. Ze is kribbig, voelt haar eigen eind aankomen maar probeert tot het onvermijdelijke slot humaan te blijven. Al deze kleine -zeer menselijke elementen- maken van de hoofdpersonages geen supermensen, maar het zouden je eigen buren kunnen zijn. En welke geheimen hebben die?

Silverview vormt voor de lezer misschien wel een soort legpuzzel. Le Carré bedient zich, vooral in het begin, van scenes en lijnen die niets met elkaar van doen lijken te hebben. Gaandeweg het boek komen verhaallijnen bij elkaar en blijken personages meer met elkaar van doen dan voorheen gedacht. Omdat het boek slechts 200 pagina’s telt, duurt de legpuzzel deze keer niet zolang als in andere Le Carré-boeken, maar is toch typisch voor deze auteur te noemen.

Daarnaast is, en dit is misschien wel het echte piece de resistance van Silverview, het het ultieme woordenspel waarmee de taalvirtuoos John le Carré nog eenmaal laat zien dat hij tot de ultieme hogeschool van het spionagegenre behoort. Waar auteurscollega’s vooral prat gaan op de plot, bedient de Brit zich van hoogstaande conversaties, woordenwedstrijden en steekjes onder water. Hierdoor zijn dialogen soms net pingpongwedstrijden waarnaar de lezer zit te kijken; spitsvondig, meerlaags en vooral genieten geblazen. Vaker wordt niet gezegd wat wel bedoeld wordt; typisch Brits blijkbaar, want daar is les nummer één ‘vooral netjes blijven’.

Bovenstaande is meer dan voldoende om de wat oppervlakkige -en qua gevoel soms onvoltooide- plot te bedekken. Want zelfs ook al is deze wat eendimensionaal en voor het gevoel niet altijd volledig, dan nog is deze meer dan de moeite waard. Vermeng de plot met het onderwerp waar Le Carré zich mee bedient, de levendige personages en de geweldige dialogen, en je hebt een spionageroman die deze wijlen auteur nog eenmaal vol in de schijnwerpers zet. Geweldig, petje af.