R.J. Ellory is een Britse schrijver die inmiddels twaalf boeken op zijn naam heeft staan en ik denk dat we daar met zijn allen erg blij om mogen zijn. Ondanks dat hij een behoorlijk productieve auteur is weet hij telkens weer indruk te maken, zowel bij lezers als critici (Ellory is de enige thrillerauteur die drie achtereenvolgende jaren vijf sterren toebedeeld kreeg door de VN Thrillergids). Zijn productiviteit gaat dus kennelijk niet ten koste van zijn creativiteit en de kwaliteit van zijn boeken. Reeds eerder las ik Bekraste Zielen, een boek dat op mij een sterke indruk achterliet en ik ben dan ook zeker van plan om na Het Kwaad en de Rivier de rest van zijn boeken te gaan lezen.

Wat opvalt aan de boeken van Ellory is dat het merendeel van zijn boeken in het zuiden van de Verenigde Staten afspelen en het knappe is daarbij dat hij de sfeer van die regio zo ontzettend mooi weet weer te geven. Zijn boeken zijn meer dan alleen maar misdaadromans, ze lijken een staalkaart weer te geven van de diverse geledingen van de Amerikaanse maatschappij en haar bevolking en hij weet daarin altijd weer een hele boeiende gelaagdheid aan te geven. Zo ook in Het Kwaad en de Rivier. Je proeft bij het lezen van dit boek als het ware de atmosfeer van het conservatieve zuiden, de drang naar verandering en tegelijkertijd de vrees voor wat dat allemaal met zich mee zal brengen.

Aan het begin van het boek dat zich overigens in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw afspeelt, vindt de sheriff van een klein plaatsje in het zuiden van de staat Mississippi de overblijfselen van een meisje dat al meer dan twintig jaar vermist wordt. Met de vondst van het lichaam wordt een hele beerput opengetrokken en komen allerlei onverkwikkelijke zaken aan het licht die de plaatselijke gemeenschap en de verhoudingen tussen haar inwoners ernstig uit balans brengen.

De hoofdpersoon van het verhaal, sheriff Gaines, is een man die met veel geestelijke littekens uit de Vietnam oorlog is gekomen en dat voel je in het hele verdere verloop van het boek. Het geeft Gaines een mooie maar duistere en reflectieve kijk op het leven, dat extra aan de rijkdom van dit boek bijdraagt. Dat geldt trouwens ook voor de tijd en de locatie waarin het verhaal zich afspeelt. De hoogtijdagen van de Ku Klux Clan zijn weliswaar net voorbij, maar je voelt nog sterk de na-ijleffecten op de conservatieve gemeenschap die het liefst alles onderling regelt en geen prijs stelt op bemoeienis van buitenaf. Dat maakt het voor Gaines bepaald niet gemakkelijker om er achter te komen wat er twintig jaar eerder is gebeurd. Er bouwt zich daardoor een broeiende spanning op die heel gestaag wordt opgebouwd totdat je echt op het puntje van je stoel zit. De spanning zit hem echter vooral in de psychologie van de diverse personages die allemaal een ontwikkeling doormaken en niet zozeer in actierijke momenten. Ellory neemt de tijd voor zijn personages en voor het verhaal en voor de lezer die daar in mee wil gaan betaalt dat dubbel en dwars uit.