De Britse auteur Robert Harris staat bekend om zijn goed opgebouwde historische romans. Boeken als de Cicero-trilogie, V2 en De officier werden allen uitstekend ontvangen. De nieuwe roman van Harris is getiteld Afgrond.

We spreken 1914. Het is de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. De Britse minister-president H.H. (Henry) Asquith zwaait de scepter in het Britse Lagerhuis. Hij wordt geconfronteerd met de op handen zijnde wereldoorlog. Maar hij is een doorgewinterde politicus die de ruwste zeeën weet te bevaren. Helaas heeft hij één zwak punt: Venetia Stanley.

Venetia Stanley is een jonge vrouw van goede komaf. Ze stamt van een steenrijke familie en de Britse premier is verliefd op haar. Zo verliefd, dat hij haar meerdere brieven per dag schrijft. 

In eerste instantie is de liefde wederzijds en schrijft Venetia hem ook veel brieven terug. Maar het neemt rond het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog obsessieve vormen aan. Zozeer zelfs, dat hij haar militaire geheimen toespeelt.

Dat is het punt dat de Britse geheime dienst in de zaak betrokken raakt. De jonge agent Deemer moet onderzoek doen naar de briefwisseling en de mogelijke staatsgeheimen die op straat komen te liggen…

In Nederland is bovenstaande gegeven onbekend, maar in Groot-Brittannië geenszins. Wie even op Google zoekt op Henry Asquith + Venetia Stanley, komt erachter dat Harris zijn boek op een stevig historisch fundament heeft geschreven. En dat geeft Harris ook toe. Het enige onbekende zijn de antwoordbrieven van Stanley, die heeft Harris zelf bedacht.

Echte spanning zit in Afgrond niet. Alhoewel, als je suspense ook kan uitdrukken als ‘ongemak’, dan is dat er zeker. Want je voelt als lezer dat zowel de relatie tussen Asquith en Venetia als de Eerste Wereldoorlog richting een spreekwoordelijke afgrond bewegen. Dat weet Harris -zoals altijd- goed te verwoorden.

Waar de echte kracht zit, is het historische besef en de beschrijving ervan. De tijdsgeest is natuurlijk enorm interessant; een wereld aan de vooravond van een wereldomvattende oorlog is een gegeven waar een auteur goed mee uit de voeten zou moeten kunnen. En dat is aan een grootmeester als Robert Harris wel besteed.

Daarbij hoort ook de beschrijving van het klassensysteem. Zo is Venetia echt van de upper class, maar zie je dat een personage als Paul Deemer echt van een lagere afkomst is. Deze tegenstelling is groots neergezet en dat in een wereld van ‘nog maar honderd jaar geleden’. 

De briefwisseling tussen Asquith en Stanley vormt de basis van Afgrond. De vraag of de relatie tussen de twee een gevaar vormt voor de staatsveiligheid is daarbij secundair. Maar toch is deze vraag best pregnant. De wijze waarop de premier omgaat met het -letterlijk- strooien van geheimen is stuitend. En blijkbaar, als we de historie mogen geloven, ging het ook echt zo.

Afgrond is daarmee een meer dan boeiende historische roman waarmee Harris nogmaals zijn talent tentoonspreidt. Echt spannend wordt het niet, interessant des temeer.