Het Oppenheimer alternatief

• 12 november 2025
• Science Fiction
• Marinus van de Velde

Het Oppenheimer alternatief

• Serie

  N.v.t.

• Auteur(s)

  Robert J. Sawyer

• Uitgeverij(en)

  Iceberg Books

• Jaar van uitgave

  2025

• Thrillzone score

  4
• Deel deze recensie

Robert Oppenheimer kennen we allemaal als de bedenker van de atoombom. Binnen het Amerikaanse Manhattanproject werkte hij samen met andere wereldberoemde wetenschappers in de Tweede Wereldoorlog aan het realiseren van de Amerikaanse atoombom. Met de film van Christopher Nolan werd zijn innerlijke strijd aan het wereldpubliek gepresenteerd. Science fictionschrijver Robert J. Sawyer schreeft Het Oppenheimer alternatief en vermengde daarin fictie met non-fictie.

Als hoofd van het Manhattanproject werkte Oppenheimer vanaf 1942 voor de Amerikaanse overheid. Met grootheden als Edward Teller en Leo Szilard bedacht hij in Los Alamos uiteindelijk de eerste atoombom. Met het afwerpen op Hiroshima en Nagasaki werd hij ‘de vernietiger van werelden’.

Dit ging echter niet zonder discussie. Edward Teller wilde veel liever een kernfusiebom ontwerpen. En bij het bedenken daarvan ontdekt zijn team iets heftigs: rond 2030 zal de innerlijke kern van de zon onstabiel worden en daarmee onder andere de aarde vernietigen. Na de Tweede Wereldoorlog moet het ‘Manhattanteam’ daarom heel hard aan het werk om óf te voorkomen dat de zon explodeert, óf ervoor zorgen dat de wereldbevolking op tijd kan vluchten.

Het Oppenheimer alternatief is een bijzonder aantrekkelijke vermenging van geschiedenis en fictie. Tot ongeveer 1/3 van het boek is het boek geschiedenis, en daarmee ook aansprekend voor liefhebbers van historie. Het leest bijna als een biografie over Oppenheimer. Daarna schakelt het boek door naar speculatieve fictie en wordt daarmee meer Science Fiction met het ontwikkelen van raketten voor ruimtereizen en andere onderwerpen.

Maar, laat je niet om de tuin leiden: een van de sterkste pijlers van Het Oppenheimer alternatief is de beschrijving van Sawyer van de innerlijke strijd en discussies tussen de hoofdpersonen. We wisten van Oppenheimer al dat hij verscheurd werd door schuld, vooral na het ‘gooien van de tweede bom’. Maar ook de discussies met Teller, Fermi en Einstein zijn fantastisch beschreven. Het is alsof de lezer er zelf bij mag staan. 

Het is evenwel geen gemakkelijk te lezen boek. Sommigen zullen het boek zelfs langdradig vinden. Dit komt doordat Sawyer de tijd neemt om de dialogen vorm te geven. Elk woord lijkt te zijn doordacht. Dit maakt van het lezen van Het Oppenheimer alternatief een hele onderneming, net als het bouwen van de bom was. Met andere woorden: het doet het onderwerp recht aan, alsof het niet over één nacht ijs is gegaan.

Het Oppenheimer Alternatief is daarmee veel meer dan zomaar een ‘wat-als’-verhaal over de atoombom. Sawyer duikt diep in de geest van zijn hoofdpersonage(s) en legt op indrukwekkende wijze de morele en psychologische worstelingen bloot van een man die geconfronteerd wordt met de gevolgen van zijn eigen genialiteit. Hoe kun je met jezelf leven als je de dood van honderdduizenden mensen op je geweten hebt? Het boek vraagt wel om stevige aandacht van de lezer, maar betaalt dat dubbel en dwars terug met inhoud, spanning en emotionele impact.