Het moge inmiddels bekend zijn. Tom Clancy was de grootmeester der technothrillers, maar overleed in 2013 onverwachts. Zijn erfenis is groot. Klassiekers als De jacht op de Red October, Rainbow Six en andere boeken met Jack Ryan in de hoofdrol; ze gingen letterlijk tientallen miljoenen keren over de toonbank. Het is lucratief om onder de vlag van zijn naam, de serie door te zetten. En dat gebeurt dan ook; met wisselend succes, dat wel. Twee auteurs die de reeks rondom Jack Ryan junior en senior doorzetten, zijn Grant Blackwood en Mark Greaney. Het onderscheid tussen de twee zit in schrijfstijl maar ook detailniveau; Blackwood fixeert zijn boeken vaak rondom één verhaallijn en persoon, waar Greaney vaak grootser kijkt. En dat levert mooie boeken op. In Opperbevel neemt de V.S. het op tegen een om zich heen graaiend Rusland en dat deed ons zelfs denken aan de grootmeester zelf. Vriend of vijand is het nieuwste boek van de hand van Mark Greaney. Weet hij de lijn door te zetten?

In Vriend of vijand krijgen de Verenigde Staten te maken met een vijand die wel erg veel weet van de mensen die het land beschermen. CIA'ers, topmilitairen of special forces; een voor een worden deze mensen vermoord door terroristen. Maar hoe weten die waar ze moeten toeslaan? Het begint met kapitein Scott Hagen, de man die in Opperbevel nog een Russische onderzeeër vernietigde met zijn boot USS James Greer. Hagen zit met zijn familie in een restaurant in Princeton te eten als er een aanslag op hem wordt gepleegd. Het blijkt om wraak te gaan, maar hoe weet de schutter waar hij vertoefde? Tegelijkertijd arriveert een Canadese zakenman op het vliegveld van Teheran. Hij wordt direct uit de wachtrij gehaald en hardhandig ondervraagd door de Iraanse geheime dienst. En inderdaad; hij is CIA. Maar hoe wisten ze dat in hemelsnaam? Het blijkt het begin van een complot van jewelste en de familie Ryan moet hard aan de bak om de dreiging af te wenden. Jack Ryan sr. vanuit de Oval Office en jr. vanuit zijn rol als geheim agent bij de Campus...

Mark Greaney heeft in Vriend of vijand wederom veel facetten uit de vintage Clancy boeken weten te vatten. En dat is een groot compliment. Als een echte technothriller betaamt, is er veel technologische informatie in het boek verwerkt. Greaney laat zien wat het nieuwe slagveld is; internet, en daar worden oorlogen gewonnen en verloren middels informatie en de analyse ervan. Zonder teveel te verklappen, is het duidelijk dat informatie in de verkeerde handen, letterlijk dodelijk kan zijn. Amerika komt hierdoor onder vuur te liggen van een onbekende vijand. De Campus, de geheime dienst van John Clark, Ding Chavez en dus ook Jack Ryan jr., krijgt de opdracht de onbekende vijand te lokaliseren. En dat gaat niet op een visueel slagveld ergens in een woestijn, maar op het internet. Oorlogsvoering 2.0 en daarmee dus ook Tom Clancy 2.0!

De plot voelt vertrouwd aan. Amerika onder vuur en de good guys gaan op jacht. Maar dat gebeurt dus vanuit verschillende oogpunten; Ryan jr. van achter zijn laptop, Ryan sr. als president via onderhandelingen en persconferenties. En waar is dan de actie, hoor ik de liefhebber denken? Die is volop aanwezig. Een missie om een verrader op te pakken loopt op een achtervolging uit; schietpartijen in appartementencomplexen; invallen in woningen die verkeerd aflopen; maar ook dikke actie vanuit een AH-64 Apache gevechtsheli tegen IS-strijders. Het komt van alle kanten en dat was wat wijlen Tom Clancy ook zo goed kon. Greaney doet dit, in een 2.0 versie, nog eens over. En daarvoor leest de liefhebber dit boek. Dat vertrouwde gevoel wordt vergroot doordat Greaney de oude hoofdpersonages weer laat opdraven. Maar ook door losjes voort te borduren op verhaallijnen uit eerdere boeken. Een klein voorbeeld is dus het optreden van kapitein Scott Hagen die in Opperbevel nog een slagschip onder zich had.

Greaney leert stilletjes aan het Clancy-universum op een eigentijdse, geweldige manier voort te zetten. Zo kunnen we er nog wel een paar jaartjes tegenaan!