Hoewel 1793, het debuut van Niklas Natt och Dag, pas vorig jaar september in Zweden verscheen, zijn de rechten van het boek inmiddels al aan meer dan dertig landen verkocht. Zelf zegt hij daar enorm door te zijn verrast, want wie is er nou helemaal geïnteresseerd in een boek dat zich afspeelt in het achttiende eeuwse Zweden? Niklas behoort tot de oudste adelijke familie van Zweden en naar verluidt zouden zijn voorvaderen in 1434 de leider van een oproer tegen de Zweedse koning hebben vermoord. Hoewel Niklas al vanaf jonge leeftijd droomde om schrijver te worden is hij ‘pas’ op 38 jarige leeftijd gedebuteerd. Zelf zegt hij daarover dat hij een eenzaam kind was en dat hij altijd zijn toevlucht tot boeken kon zoeken. Wat hem altijd enorm heeft gefascineerd, was hoe de stemmen van reeds overleden schrijvers via hun boeken een hele nieuwe generatie lezers konden bereiken. Zijn droom als kind was om zelf ook zo’n stem in andermans hoofd te zijn. Deze droom was alleen zo groots dat hij daar lang voor terug is geschrokken. Gelukkig heeft uiteindelijk toch zijn droom waargemaakt, want wat een ontzettend interessant en boeiend debuut heeft hij met 1793 afgeleverd.

Zoals de titel al aangeeft speelt het verhaal zich in 1793 af. 1793 laat zich zowel lezen als een historische roman als een thriller. Niklas trekt dan ook behoorlijk veel uit de kast om het het maatschappelijke leven in de achttiende eeuw tot leven te laten komen. Het beeld dat Niklas van het achttiende eeuwse Stockholm schetst is trouwens bepaald niet rooskleurig. Het is een feodale samenleving waar alleen de adel een bevoorrecht leven leidt. De rest leeft meestens in een grauwe armoe, waaruit niet te ontsnappen valt. De atmosfeer die over de stad hangt is dan ook bijzonder naargeestig en deprimerend.. De Zweedse elite weet zich onaantastbaar en dat uit zich in allerlei perfide uitspattingen. Mensenlevens zijn voor hen niks waard en dat wordt door Niklas Natt och Dag op een ontluisterende manier in beeld gebracht. De hoofdkarakters van 1793 hebben het ook al niet goed getroffen. Cecil Winge is een inspecteur/jurist en leidt aan de in die tijd nog dodelijke tuberculose. Daarnaast is er Michel Cardell, een veteraan die een deel van zijn linkerarm heeft verloren in de Zweeds-Russische oorlog. Hij slijt zijn dagen als stadswacht en heeft als voornaamste taak om de prostitutie te bestrijden. Hij ziet de vrouwen echter vooral als een slachtoffer van hun lot en besteedt zijn tijd liever aan bezoekjes aan de kroeg. Aan het begin van 1793 vindt hij in de haven van Stockholm de romp van een menselijk lichaam. Na lijkschouwing blijkt de persoon aan wie de romp toe heeft behoord langzaam maar zeker doodgemarteld te zijn, waarbij diens ledematen één voor één zijn verwijderd. Samen met Cecil Winge besluit hij achter de identiteit van het slachtoffer te komen en de toedracht tot deze gruwelijke daad bloot te leggen. Voor Cecil is het letterlijk een race tegen de klok om de moordenaar op tijd te pakken te krijgen, want hij weet dat hij nog maar een beperkte tijd te leven heeft. Het wordt hem echter niet gemakkelijk gemaakt., want al snel worden ze tegengewerkt door de machtige Zweedse elite en de politiek. Niet iedereen heeft er belang bij dat de waarheid boven tafel komt.

1793 kent een tamelijk klassieke opbouw van vier delen die aanvankelijk vrij los van elkaar lijken te staan, maar die uiteraard op de één of andere manier aan elkaar verbonden blijken te zijn. Na het eerste deel waarin Cecil Winge en Michel Cardell de hoofdrollen voor hun rekening nemen en jacht maken op de dader of daders van de martelmoord, maken we in het tweede deel kennis met de jonge en naïeve aspirant arts Kristofer Blix die naar Stockholm is gekomen. Juist door zijn naïviteit komt hij echter in een situatie terecht die doet denken aan Dante’s inferno. Waar het eerste deel een mix van een historische roman en een thriller is, is het tweede deel van het boek pure horror. Geen platte horror waarbij zomaar heel veel gruwelijk geweld aan de orde komt (ook al is daarvan hier meer dan voldoende aanwezig), maar een hele vileine psychologische horror. De daden waartoe hij door een geperverteerd individu wordt gedwongen worden over tientallen bladzijdes uitgesmeerd en doen soms denken aan de gruwelscènes in de Saw films. Het is een grote verdienste van Niklas Natt och Dag dat hij de lezer gedurende dit deel zowel aan het boek weet te kluisteren als gevoelens van walging weet op te roepen. In het derde deel komt er meer sociaal drama aan te pas als we kennis maken met een arm meisje dat ten onrechte van prostitutie wordt beschuldigd. Ook dit deel zit weer bijzonder sterk in elkaar. Het geeft nog maar weer eens aan hoe schrijnend de situatie voor veel arme mensen in Stockholm was in die periode. In het vierde deel komen alle personages tezamen en bouwt Niklas Natt och Dag aan een indrukwekkende apotheose.

In nog geen vierhonderd bladzijdes krijgt Niklas Natt och Dag bijzonder veel voor elkaar. Hij weet zeer overtuigend het achttiende eeuwse leven van Stockholm tot leven te roepen zonder dat hij zich verliest in een overdaad aan geschiedenislessen. Hoe belangrijk de setting ook is die hij heeft gecreëerd, ze staat altijd ten dienste van het verhaal. Zelf heeft Niklas Natt och Dag aangegeven dat De naam van de roos één van zijn favoriete boeken is en het is zonder meer duidelijk dat hij zich door dit boek heeft laten inspireren. Net als in dat boek is er ook in 1793 sprake van een een mooie en fijne balans tussen drama en spanning en dat alles overgoten in een historische saus die bijzonder tot de verbeelding spreekt. Voeg daar een portie stevige horror aan toe en je krijgt een bijzondere cocktail, die bijzonder goed blijkt te werken. De personages zijn goed gekozen en mooi tot leven gebracht. Vooral Cecil Winge komt goed uit de verf als de speurder die veel Sherlockiaanse trekjes vertoont en een typische man van de Verlichting is. Dat dit mooi schuurt met het tijdsgewricht waarin hij leeft en daarin te maken heeft met een feodale maatschappij geeft dit boek een extra meerwaarde. Dit boek is misschien niet voor de faint of heart, maar dit boek grijpt de doorzetter op een gegeven moment genadeloos bij de lurven en laat dan niet meer los.