Korte verhalen, columns, beschouwingen, thrillers, romans, een novelle en zelfs een ‘verboeking’ van een film: Jan van Mersbergen is een veelschrijver. In alle soorten en maten zijn er schrijfsels van zijn hand te vinden. Voor de thrillers moet je iets nauwkeuriger zoeken, want die schrijft hij onder zijn pseudoniem Frederik Baas. Verschenen zijn Dagboek uit de rivier en Herberekening. De druppel is zijn derde thriller.

In De druppel volgen we Tom, de ik-persoon. Hij leeft in zijn etagewoning, samen met zoon David die in de weekenden bij hem logeert in een apart kamertje op de bovenverdieping. Tom is gescheiden van zijn vrouw, omdat zij volgens hem te chaotisch en slordig was, en hijzelf een enorme opruimfreak is. Na de scheiding schreef hij een boek over opruimen, orde en regelmaat, dat een bestseller werd en waardoor hij financieel onafhankelijk is geworden. Nu heeft hij een eenzaam leventje vol met rituelen en regelmaat: een vaste maaltijd op elke specifieke dag van de week, een voorspelbare film om half negen ’s avonds en een lege, stofvrije inrichting.

Op een middag zijn Tom en David getuige van een hardhandige arrestatie van bovenbuurman Gerard, met wie de voordeur wordt gedeeld. Tijdens de arrestatie vernemen ze dat het om stalking gaat. Het vermoeden is er dat het om de ex-vrouw van Gerard gaat, waarvan hij zelfs nog foto’s heeft staan op zijn zolderkamer. Een aantal dagen later hoort hij Gerard op de trap naar zijn woning: hij is weer vrij. Nu Tom weet dat zijn bovenbuurman een stalker is, gaat hij zich steeds meer storen aan de man die hij eigenlijk nauwelijks kent. Hij wordt knettergek als Gerard ook hem begint te stalken en daardoor zijn rust en dagelijks ritme verstoort. Wanneer Tom het niet langer meer kan verdragen, neemt hij een meedogenloos besluit: hij duwt Gerard van de trap.

De eerste helft van De druppel bestaat voornamelijk uit de beschrijving van het strak geregisseerde leven van Tom. Zijn vaste gebruiken, zijn panische opruim- en schoonmaakrituelen en zijn innerlijke gedachtes. Het is om gek van te worden, ook voor de lezers. Dat is wat Frederik Baas knap doet; het schrijnende en haast autistische karakter van Tom wordt subliem neergezet. Met korte, bondige zinnen – alsof je je in zijn hoofd begeeft – spat het gevoel van waanzin van de bladzijdes. Vaak wil je tegen de pagina’s schreeuwen dat Tom normaal moet doen, dat zijn gedachtes nergens op slaan en dat hij hulp moet zoeken, maar wat hij doet is normaal voor hem. Dat blijkt ook uit de appjes naar zijn zoon, waarin hij hem informeert over zijn gestoorde bovenbuurman. Maar wie is hier nu gestoord?

Halverwege keert het verhaal om en worden er echt acties ondernomen. Pas nadat Tom zich van Gerard heeft verlost door hem van de trap te duwen, gaat hij op onderzoek uit. Hij doorzoekt de zolderkamer van Gerard en komt tot schokkende ontdekkingen. En dan gaat Tom zich ook eindelijk afvragen of Gerard wel echt een stalker is? Was het akelige getik wel afkomstig van zijn bovenbuurman? Waren het daadwerkelijk zijn voetstappen die hij telkens hoorde? Of speelde dit zich allemaal af in zijn hoofd? En welke rol speelt de ex-vrouw, het vermeende slachtoffer van Gerard? Niets is wat het lijkt, en dat is nog geen eens het grootste probleem, want Tom moet van het lijk af voordat iemand erachter komt.

Tussen de hoofdstukken door zijn er mailwisselingen tussen Gerard en ene JM die schrijfcursussen geeft. Waar in het begin deze digitale berichten nog moeilijk in het verhaal te plaatsen zijn, wordt het op het eind allemaal duidelijk. Het is een prima zet van Baas, geeft even een verrassend effect, maar een grote toevoeging heeft het niet. Wel geeft het luchtige adempauzes tussen de delen vol achterdocht en wantrouwen.

Er ontvouwt zich ondertussen een psychologisch steekspel tussen het verhaal en de lezer. Moet je medelijden of afkeer hebben met deze man? Het is lastig je te identificeren met hem, dus er ontstaat een worsteling met je gevoelens. Spannend wordt het niet. Gekmakend is het wel. De druppel is een uniek boek dat de grenzen van het genre opzoekt. Een boek dat je het liefst in een ruk wilt uitlezen om te weten hoe het eindigt en om van de paranoia af te geraken. Want Tom is niet alleen een kwelgeest voor zichzelf; hij houdt de lezer ook continu een verkeerd beeld voor. Geweldig geschreven, een knap staaltje innerlijke psychologie.