Spannende steden- en landentrip (2): Finland

• 09 May 2018
• Overig
• Marinus van de Velde

Spannende steden- en landentrip (2): Finland

strong>Spannende steden- en landentrip (2): Finland Na onze thrillertrip naar IJsland vliegen we door naar een ander noordelijk gelegen oord. Finland. Officieel de Republiek Finland genaamd is het een land dat ruim 5,5 miljoen inwoners heeft. Het land word ingeklemd door Rusland in het oosten, Noorwegen in het noorden en Zweden in het noordwesten. Daarnaast ligt er veel water omheen. De Finse Golf ligt in het zuidwesten, de Botnische Golf in het westen en in het zuidwesten de bekende Oostzee. Het is daarmee een beetje een uithoek van Europa. Overigens is Finland niet direct een hofleverancier van thrillerauteurs. We kennen er maar weinig, in vergelijking met andere Scandinavische landen als Zweden, Noorwegen of IJsland. Maar, we gaan een moedige poging doen om wat bekende auteurs in het daglicht te krijgen. Een verklaring voor het feit dat er maar weinig schrijvers de grens overgaan, wordt gevonden in een artikel op www.booksfromfinland.fi. Finse thrillers zijn simpelweg minder afschuwelijk en hebben minder pretenties dan die van de westerburen. We kennen allemaal de hoofdstad van Finland; Helsinki met zijn 600.000 inwoners. Het is een stad waar veel universiteiten staan, waar cultuur te snuiven is in museau en waar prachtige oude gebouwen te bezichtigen zijn. Maar waar Finland wellicht nog het bekendst om is, zijn de vele meren. Het zijn er ruim 188.000 (!) en daarom wordt Finland ook wel 'het land van de duizend meren' genoemd. Dat bekt natuurlijk wat lekkerder dan 'het land van de ruim honderdachtentachtigduizend meren'. Het grootste binnenwater is het Saimaameer, het drie na grootste meer van Europa. Nog benieuwd naar de staatsvorm? Finland heeft een gekozen president, die, als hij of zij goed functioneert, zes jaar kan aanblijven. Of twaalf jaar, als je het echt goed doet. Finland was ooit onderdeel van het Zweedse Rijk; van 1200 tot 1809 werd het geregeerd door de huidige buren. Daarna werd het niet veel beter; de oosterburen veroverde het land en bleef Finland besturen tot 1917, toen de onafhankelijkheid werd uitgeroepen. De burgeroorlog die volgde, werd uitgevochten door 'de roden' en 'de witten'. De witten wonnen en een constitutionele monarchie was het gevolg. Ze waren echter nog niet van 'de roden' af, want in 1939 viel de Sovjet-Unie opnieuw aan. Het werd een heftige strijd die uiteindelijk door Finland werd gewonnen. Finland maakte in die tijd veel gebruik van mobiele eenheden of militairen op ski's, maar ook van sluipschutters. In Elk schot een treffer van Adrian Gilbert staan de meest markante schutters uit de Tweede Wereldoorlog centraal. En een ervan vocht in de Fins-Russische oorlog;  Simo Häyhä doodde meer dan 500 Sovjet-soldaten met zijn geweer en werd ook wel vrezend 'De witte dood' genoemd. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Finland in een soort schemerzone terecht. Het was dan wel geen satellietstaat van de Sovjet-Unie, maar de politiek werd wel sterk door het communisme beïnvloed. In 1995 werd het land deel van de Europese Unie, maar bijzonder; Finland is nog steeds geen lid van de NAVO. Men zegt dat dit uit angst voor buurland Rusland is. Wat Finland typeert, is dat het land een van de dunstbevolkte landen van Europa is. In de steden in het zuiden wonen veel mensen, maar in het merengebied van Lapland nog geen 2 mensen per km2. Niet iets waar je direct blij van wordt. Natuurlijk worden in een stad meer moorden gepleegd dan op het platteland. Voor een thrillerschrijver lijkt het dan ook logisch om met een plot neer te strijken in een wat grotere plek. Een van de bekendste Finse thrillerauteurs is Kati Hiekkapelto.  Haar boek De Kolibrie is bekend in Nederland en verhaalt over rechercheur Anna Fekete. Helsinki speelt niet een erg grote rol in het boek, maar des te meer interessant is een maatschappelijk probleem dat Hiekkapelto aandraagt; racisme en discriminatie. Fekete heeft een Joegoslavische achtergrond en krijgt daar redelijke problemen mee in het boek. Ze beschrijft de omgeving met militaire precisie, waardoor Finland echt tot leven komt als schitterend land. Maar, wel met een kanttekening; nagenoeg iedereen draagt er een wapen...en dat is niet het enige maatschappelijke probleem dat Finland lijkt te kennen. In wolfskeren van Simo Hiltunen doet een boekje open over de problemen die Finland kent. Lauri Kivi is in dat boek een journalist, die a la Mikael Blomkvist op het spoor komt van een reeks heftige voorvallen in en om Helsinki. Het gaat om gezinsdrama's waarin mishandeling en andere duistere zaken centraal staan. Het boek kreeg overigens ***** en lijkt daarmee een verborgen juweeltje te zijn! Tot nog toe is In wolfskeren het enige boek van Hiltunen dat is uitgekomen in Nederland. Alhoewel hij Duitser van geboorte is, beschouwt Jan Costin Wagner Finland als zijn tweede land. De Duitser, die literatuur studeerde, situeert veel van zijn boeken in Finland. Zijn thrillers rondom getormenteerde inspecteur (jaja, toch wat Scandinavische thrillerinvloeden!) Kimmo Juunta kunnen op veel volgers rekenen. Zijn thrillers spelen ook vooral af in en om Helsinki, maar zijn wellicht nog wel eens het proberen waard voor de Scandi-liefhebber. Een andere bestseller op eigen bodem is Leena Lehtolainen. Zij heeft een serie rondom vrouwelijke inspecteur Maria Kallio, die ook in Helsinki werkt. Haar laatste werk dat in Nederland is vertaald verhaalt rondom vrouwelijk lijfwacht Helja Ilveskero en heet De lijfwacht. De recensies waren wisselend en worden wellicht verklaard doordat haar boeken redelijk rechttoe-rechtaan zijn en weinig pretentieus. Maar ook hier dus weer Helsinki als locatie voor thrillers. Wie goed zoekt, vindt dus meer dan één juweeltje van Finse bodem. Wat opvalt, is dat relatief veel van deze boeken in of rond Helsinki zijn gesitueerd. Het hoge noorden, een bron voor mooie omgevingen voor thrillers, lijkt buiten schot te blijven. Maar niet voor James Thompson, de Amerikaanse auteur die vele jaren in Finland woonde. Hij overleed in 2014, maar liet een erfenis aan thrillers achter. Met name die met protagonist Kari Vaara in de hoofdrol. In het eerste deel, Engelen van sneeuw (verschenen in 2012 bij Karakter Uitgevers), is politiechef Vaara leidinggevende van het korps in Kittilä, in Lapland. Het noorden van Finland dus. Daar is een moord gepleegd op de bekende tv-presentatrice Sufia Elmi en dat in de periode rond kerst. Dan is het slecht vertoeven in Lapland, als we Thompson mogen geloven. Kou, wind, duisternis, racisme; genoeg om mensen zo gek te maken dat de zwijgzame zielen daar een moord plegen. Volgens collega-recensent Tim van Hebban, die dit boek recenseerde, heeft Scandinavië "blijkbaar een schaduwkant en dat is Finland". Dat schept weinig verwachtingen om eens lekker in het noorden van Finland op vakantie te gaan. Helaas blijft inspecteur Vaara niet in het hoge noorden om het desolate winterlandschap daar voor te schotelen aan de lezer; in deel twee, Tranen van Lucifer, verhuist de man naar Helsinki om daar aan de slag te gaan. Engelen van sneeuw was daarom een zeldzame inkijk in een voor thrillers potentiële goudmijn; het desolate noorden van Finland. Waar staan Finse thrillers verder bekend om? Volgens auteur Both Bagge zijn de Finnen humoristisch en bijzonder. Daarom zul je vaak een boek vanuit het oogpunt van de crimineel vinden. Daarnaast houden Finnen niet echt van praten. Finse thrillers zullen dan wel dialogen bevatten, maar wel kort, bondig en to-the-point. Precies zoals de Finnen zijn. Lehtolainen voegt daar nog iets aan toe. "Het weer is erg belangrijk in Finland. Het bepaalt de setting dan ook in onze thrillers. Het is in de winter koud en donker. Dat maakt ons melancholisch". En het kan mensen laten doordraaien, zo leerden we al eerder van Thompson. Voor een lekkere thrillertrip qua locatie van boeken is Helsinki dus aan te raden. Daar spelen veel Finse thrillers zich af. Maar wie de sfeer wil proeven van een desolaat gebied, waar koud, wind en eenzaamheid mensen letterlijk gek kunnen krijgen, moet wellicht in de winter richting het verre noorden van Finland trekken. En neem pen en papier mee, want wellicht vind je inspiratie...