Thrillerliefhebbers hebben aan Scandi-thrillers geen gebrek. Sinds dit genre door Stieg Larsson volwaardig in de spotlights is gezet, bereiken tig thrillers uit het hoge noorden ons lage landje. Er zit veel kwaliteit tussen, maar regelmatig ook mindere boeken. Het is voor de doorsneelezer dan soms ook moeilijk om door de bomen het bos te blijven zien. Gelukkig recenseert ThrillZone het gros, en levert een objectief oordeel af waarop de lezer zijn volgende boekkeus kan baseren. Zo ook voor Waar rook is, van de Zweedse debutant Björn Paqualin.

In het noorden van Zweden woedt een enorme bosbrand, de grootste in tijden. De brandweer kan er vrijwel niets tegen beginnen. Wanneer de brand over een landgoed heeft gewoed, wordt er bij toeval een in stukken gesneden lijkt ontdekt.

Agent van de Zweedse politie-eenheid NOA, Stella Robertsson, wordt op de zaak gezet door haar bazen uit Stockholm. Die zijn haar liever kwijt dan rijk. Het lijk blijkt om iemand te gaan die al jarenlang vermist is. Samen met haar collega Tommy Reyer, een lokale agent, gaat ze op zoek naar de waarheid. En die blijkt dichterbij te liggen dan ze vermoedde…

Paqualin is dan wel een debutant in thrillerland, hij werkt al jarenlang als scenarioschrijver voor de tv-serie Wallander. In een interview met ThrillZone vertelde de sympathieke Zweed dat hij zijn talent graag wilde gaan aanwenden op papier. Waar rook is is het eerste deel van wat een trilogie moet gaan worden rondom Stella Robertsson.

De schrijfstijl die Paqualin hanteert in zijn debuut, is het best te beschrijven als sober en doelmatig. Wel schrijft de Zweed beeldend en filmisch, waardoor de lezer door het boek heen raast. De dikte van het boek (nog geen 300 pagina’s) én de korte hoofdstukken dragen bij aan het gevoel van snelheid. Hierbij ontstaat het risico dat de lezer het verhaal niet wordt ingezogen, maar daar heeft Paqualin iets op gevonden; de brand en de daarbij behorende rook zorgt voor een beklemmend gevoel. En dat doet oproepen alsof je een locked room thriller leest. Dit geheel zorgt voor een fijne en spannende leeservaring. Ergens doet de schrijfstijl én het beklemmende gevoel denken aan het werk van de IJslandse auteur Ragnar Jonasson, die het element water (in bevroren vorm) gebruikte voor dit gevoel.

Stella Robertsson is het middelpunt van het verhaal. En je zou kunnen zeggen ‘stralend’, maar dat is niet zo. Stella is een vrouw met een getormenteerde achtergrond; haar huwelijk is op de klippen gelopen en wat er met haar dochter is gebeurd, blijft tot het laatst in mist gehuld. Ook haar muzieksmaak draagt bij aan het donkere gevoel dat om Stella hangt; ze luistert graag naar death metal. Haar beeld van de wereld is zwartgallig, net als de humor die ze hanteert; volgens Stella is de wereld ten dode opgeschreven en is de brand die woedt, het verdiende loon. Dit alles maakt van Stella een interessante persoonlijkheid waar we nog meer van willen zien.

De plot is best interessant en is iets dat we kennen uit Scandi-thrillers; waar het in eerste instantie lijkt te gaan om een simpele moordzaak, blijkt later de geschiedenis van de hoofdpersonen een belangrijke rol te spelen. Hierbij blijft de auteur vakkundig uit de buurt van wat de Scandi-thriller vaak bevat; een maatschappijkritische blik. Wel raakt Paqualin thema’s aan als klimaatverandering en veganisme, maar dat is meer vanuit de kant van Stella beredeneerd; dat het allemaal onzin is. Een invalshoek die we nog niet zo vaak zagen en in zekere zin dus origineel te noemen. 

Al met al is Waar rook is een interessant Scandinavisch thrillerdebuut, waarbij met name de setting en het hoofdpersonage ervoor zorgen dat de auteursnaam Björn Paqualin blijft hangen.