Interview: Thomas Enger (2023)

• 13 January 2024
• Interview
• Marinus van de Velde

Interview: Thomas Enger (2023)

Het is eind 2022 en buiten regent het. Een Hollandse winter; nat, en geenszins koud. We interviewen de Noorse thrillerauteur Thomas Enger die net een nieuwe Scandi heeft uitgebracht: Het boek van de galg (lees onze recensie hier). Hem kun je ook kennen van zijn boeken met Henning Juul in de hoofdrol én de serie die hij samen met Jorn Lier Horst schrijft.

“Ik ben 49 jaar oud en ik woon in Oslo,” begint Enger wanneer we hem vragen zichzelf voor te stellen. Hij schrijft zijn hele leven al boeken. In 2010 kwam zijn eerste boek uit. Voordat hij fulltime schrijver werd, was hij journalist. Maar altijd probeerde hij een boek gepubliceerd te krijgen, wat hem lukte toen hij 35 jaar oud was. Hij heeft inmiddels 14 boeken uitgegeven. “Schrijven is daardoor geen hobby meer, want ik betaal mijn rekeningen ervan. Tegelijkertijd zie ik het ook weer niet echt als werk.” Het geeft hem veel plezier, zo verduidelijkt hij zijn antwoord. “Ik werk wel hard hoor. Zelfs met de feestdagen kruip ik achter mijn laptop en schrijf ik.”

“Het bedenken van verhalen is fantastisch. En ik mag bepalen wie leeft, en wie doodgaat,” glimlacht Enger. Hij vindt dat hij beter wordt als auteur. “Dat probeer ik wel, beter worden en leren. En om andere dingen te doen als auteur. Dat heb ik ook gepoogd met Het boek van de galg. Het is niet iets dat ik eerder deed.”

Is zijn nieuwste boek dan anders dan anders? “Voor jou als lezer misschien niet direct merkbaar, maar ik heb boek anders aangevlogen dan mijn eerdere thrillers. Zo zit er veel meer diepgang in de karakters. Neem bijvoorbeeld Lille-Kristian, de moordenaar. Hoe zijn personage is opgebouwd is anders. Ik loop niet weg voor afschuwelijke scenes om te laten zien hoe hij geëvolueerd is. Dat is nieuw en zo voelde het ook. Het proces om hier te komen, was duister maar tegelijkertijd fantastisch om te doen.”

In die tijd scheidde Enger van zijn vrouw. “Het schrijven van dit boek voelde als een uitweg, om mijn gedachten op papier te zetten. Die duistere periode heeft ervoor gezorgd dat het verhaal nog sterker op papier is gekomen.”

Het boek van de galg gaat over hoe dingen beginnen, gaat Enger verder. Een voorbeeld is hoe een moordenaar een moordenaar wordt. Maar ook hoe een relatie start, dus ook hoe nieuw leven wordt gecreëerd, vertelt de Noor. “Eva zoekt bijvoorbeeld haar vermiste vader. Iemand neemt contact met haar op, met meer informatie over haar pa. Maar tijdens die bijeenkomst valt iemand haar woning binnen en schiet hen neer. Adam vindt hen en zij overleeft het en zo begint er een relatie tussen hen.”

“Ik heb veel tijd genomen om de moordenaar stevig neer te zetten. De lezer krijgt een inkijk in zijn jeugd en in zijn puberteit. Daardoor groeit de lezer mee in de ontwikkeling van zijn brein. Dat zijn best heftige scenes, vooral die met zijn moeder. Het is geen doorsnee familie, kan ik je vertellen. De titel Het boek van de galg haakt daar ook op in. Het heeft bijna iets Bijbels zou je kunnen zeggen; hoe een kleine gebeurtenis iets gigantisch teweeg kan brengen. Bijvoorbeeld door het slaan van een hole in one.”

Het boek van de galg is de eerste thriller van Enger na zijn collaboratie met Jorn Lier Horst in de Blix en Ramm-serie. Wat heeft zijn voorkeur, een serie of stand alone? Beiden hebben voor- en nadelen, zo geeft de auteur aan. Een stand alone thriller kost veel tijd, omdat je in één boek en de karakters moet neerzetten, en de wereld waarin het zich afspeelt. In een serie staat dit al en kun je daarop voortborduren. “Je kent je personages en weet hoe ze reageren bijvoorbeeld,” zegt Enger. “Dit boek heeft veel aspecten vanuit mijn persoonlijke leven en omstandigheden van toen in zich. Het kostte in elk geval de meeste tijd en energie van alle boeken die ik schreef. Toch heeft het voordelen; je kunt in een stand alone nog alle kanten op. In deel vijf van Ramm & Blix moeten we toch in ogenschouw nemen wat er al is gebeurd in de eerste vier delen. Da’s anders. Het is fijn om gewoon weer eens een op zichzelf staand boek, alleen, te schrijven.”

Hoe is het om met een coauteur te schrijven, zoals Enger met Horst doet in de Ramm & Blix-reeks? Enger geeft aan dat het niet altijd gemakkelijk is, maar vooral wel heel leuk. “Omdat je iemand hebt waarmee je kunt discussiëren. Als ik een hoofdstuk schrijf en ik twijfel, mail ik Jorn. En dan lossen we het samen op. Het lastige in deze samenwerking is om tegelijkertijd te werken aan hetzelfde. Jorn schrijft kinderboeken, doet een tv-serie, geeft lezingen en dergelijke. En hij schrijft ook nog de Wisting-boeken. Hij is dus extreem druk. Om samen te werken, moet ik daarvoor echt plannen. Als ik een hoofdstuk toestuur, duurt het soms even voordat ik antwoord krijgt. Maar da’s niet erg.”

Maar, geeft Enger nogmaals aan, het is vooral erg leuk. Jorn Lier Horst is enorm ervaren en daarom is het fijn om samen aan een reeks te schrijven. “In een co-creatie ben je ook minder kwetsbaar. Het is een product van twee mensen, in plaats van in je eentje.”

Een boek samen schrijven dat leest alsof het door één auteur geschreven is moet toch ingewikkeld zijn. Nee, dat is dus niet zo, geeft Enger aan. Ook al hebben ze twee aparte schrijfstijlen, dat wordt geaccepteerd. “Maar we zouden het eerst wel anders aanpakken. In plaats van om en om hoofdstukken te schrijven, zou Jorn de politiestukken schrijven en ik de journalistieke hoofdstukken. Dat is immers onze achtergrond. Maar dat plan ging snel uit het raam, vooral om de snelheid erin te houden. Ik schrijf daardoor ook gewoon de politiestukken en vice versa.”

De twee communiceren vooral per e-mail. Een hoofdstuk wordt toegestuurd en in een antwoord volgen daarna de opmerkingen. “Een hoofdstuk kent vaak zes pogingen voordat het klaar is. We zijn open en transparant. Als iets niet goed is, wordt dat gezegd. We zijn elkaars eerste lezers. Trots speelt geen rol; we staan open voor elkaars feedback en hebben goede discussies daarover. Respect staat daarbij hoog in het vaandel in onze samenwerking.”

Wie las Het boek van de galg als eerste, was dat dan ook Jorn Lier Horst? Nee, glimlacht Enger, dat is dan toch echt de uitgever. “Ik heb naast de uitgever natuurlijk ook goede tegenlezers.”

De inspiratie voor Boek van de galg kwam vooral uit eigen fantasie. Waar haalt hij zijn inspiratie vandaan? “Ik weet het eigenlijk niet zo goed. Het antwoord is dan ook niet altijd eenduidig. De moordenaar en zijn wapen van keuze zijn een voorbeeld in dit boek; ik vond het interessant als hij een behoefte heeft om zijn slachtoffers tijdens hun doodstrijd in de ogen te kijken. Als hij ouder wordt, merkt hij dat het beste dan is om de slachtoffers op te hangen. Vandaar de titel van het boek. De moordenaar is best een krankzinnig karakter, kun je wel horen.”

Wat overigens niet compleet uit de lucht gegrepen is volgens de auteur, want er zijn genoeg gekke mensen in de wereld. “Dus ja, er is een gedeelte uit mijn fantasie ontsproten, maar ik zie ook genoeg om me heen. Als ik over straat loop en ik zie iets denk ik vaak; wat als er iets anders zou gebeuren? En daar zijn dan de eerste stappen naar een goed idee.”

Het eerste boek van Enger verscheen in 2010. Waar ziet hij voor zichzelf de grootste verbetering als auteur? “Ik weet zoveel meer over verhalen vertellen dan toen. Ik schreef veel maar deed terugkijkend, maar wat. Ik leerde met elk boek dat ik schreef meer. Ik ben nu erg zelfverzekerd als het om verhalen neerzetten gaat. Een verhaal in elkaar zetten, in welke volgorde; dat begreep ik toen niet. Wat zijn bijvoorbeeld overwegingen van een personage om dingen te doen? ik kan dat nu veel beter opschrijven.”

De Henning Juul-serie beslaat vijf delen en zijn in zes jaar uitgegeven. Hoe was dat dan? “Ik had niet het gevoel dat ik snapte wat ik deed, om ze in elkaar te laten passen. Dat leek een eindeloze strijd. Dat weet ik nu wel en die kennis is tot me gekomen door ervaring. Ik zie misschien niet direct waarom iets werkt of niet, maar; vroeger of later weet ik het wel. En dan herschrijf ik het. Terugkijkend kan ik wel zeggen; ik was naïef toen ik begon met schrijven.”

Komt Henning Juul ooit nog terug? “Het is een geweldig karakter. Ik zou het mooi vinden als hij in de toekomst terug komt. Maar ik heb nog veel projecten in de pijplijn. Zoals een Young Adult-serie, waarvan ik inmiddels twee delen heb uitgegeven. Dat hijgt wel een beetje in mijn nek, dus dat moet in ’23 wel gebeuren. De serie is trouwens nog niet in Nederland uitgegeven. Het is een soort dystopische reeks. Misschien moet ik het nog eens pitchen bij A.W. Bruna,” lacht Enger.

Er zitten nog geen stand alone thrillers in de aankondiging. “Wel andere ideeën, en natuurlijk de serie met Jorn. En o ja, een vierde boek; ik had een YA boek geschreven en in Engeland wilden ze deze wel uitgeven. Maar dan moest ik het omschrijven in een volwassen boek, wat het boek in het Engels compleet anders maakt. En die ga ik dus terugvertalen, zodat het boek in Noorwegen hetzelfde is.”

Enger zei in een interview een paar jaar geleden dat schrijven in zijn jeugd geen hobby was. In tegenstelling tot veel andere auteurs. Hoe zit dat? “Dat kwam eigenlijk pas in mijn latere tienerjaren, dat ik completere verhalen schreef. Dat deed ik toen trouwens nog voor eigen plezier. Mijn eerste poging tot het schrijven van een boek was toen ik 20 was en studeerde. Ik wist niet wat ik met mijn leven wilde. Dat maakt het eigenlijk wel tot een hobby, maar wel een erg ambitieuze. Het proces om te komen tot dat boek deed me wel inzien dat ik dit verder wilde oppakken. Het zat tot mijn 35ste steeds in mijn hoofd, het hebben van een boek met mijn eigen naam erop. En moet je nu eens kijken…”

Thomas Enger komt uit Noorwegen en dat betekent dat zijn boeken tot het Scandi-genre worden gerekend. Maar is dat wel terecht? “Nee, ik zou mezelf niet direct tot een Scandi-auteur rekenen. Mijn boeken passen niet direct in dat keurslijf. Ik denk dat mijn boeken meer internationaal aanvoelen. Ik ben bijvoorbeeld minder maatschappijkritisch in mijn boeken dan collega’s. Mijn boeken zijn iets meer Angelsaksisch misschien, ik wil niet over iets specifieks uit de maatschappij schrijven. Ik doe dat liever over personen, karakters. Ik start niet met een sociaal probleem en bedenk dan karakters. Ik start juist met het karakter en bedenk de rest dan. Dat betekent dat je soms met een verhaal eindigt dat gaat over drugshandel, maar dat is niet het doel als ik begin. Ik schrijf om de lezer te vermaken.”

Enger eindigt het interviewt met het benoemen van zijn trots. “Ik ben zo vereerd dat mijn boeken vertaald worden naar andere landen. Dat gaat mijn dromen te boven. Dus bedankt voor alle lezers die mijn boeken oppakken!”