Skip to main content

Op 13 november is het alweer drie jaar geleden dat Wilbur Smith is overleden. Bij zijn overlijden had hij meer dan 50 titels op zijn naam staan, waarvan de eerst al in 1964 is verschenen.

Smith is geboren op 9 januari 1933 in het noorden van Rhodesië, het huidige Zimbabwe. Tijdens zijn middelbareschooltijd had hij het geluk dat hij een leraar trof die zijn passie voor het lezen deelde en aanmoedigde. Ze bediscussieerden boeken die ze beide hadden gelezen. Deze leraar was ook diegene die hem de eerste beginselen van het schrijven bij bracht. 

Nadat hij de High School heeft afgelegd wilde hij maar al te graag verder gaan met het schrijven en eigenlijk journalist worden, maar zijn vader vond dit een slecht idee. Hij overtuigde Smith om accountant te worden. 

Op zijn 20e jaar verliet hij Rhodesië, omdat zijn vader vond dat hij lang genoeg voor zijn zoon had gezorgd. Bovendien was Wilbur fel tegenstander van de politiek van Ian Smith, de toenmalig regeringsleider van Rhodesië. Hij vestigde zich in Zuid- Afrika, waar de politieke situatie nu niet echt veel beter was, maar daar kon hij wel de universiteit bezoeken. 

Journalistiek had hij laten varen en haalde dan toch maar zijn diploma in de accountancy. Het was echter niet de bedoeling dat hij dit beroep lang zou gaan volhouden. Want in zijn spaarzame vrije tijd had hij de goede raad van zijn leraar op de middelbare school weer opgepikt en was hij begonnen met het schrijven van verhalen en daarnaast het bestuderen van de geschiedenis van Zuid-Afrika.

In 1963 verkocht Wilbur Smith zijn eerste verhaal On Flinders Face. Hij verkocht het verhaal aan Argosy Magazine voor 70 pond, tweemaal zoveel als dat hij per maand als accountant verdiende. Met deze stok achter de deur begon hij te schrijven aan zijn eerste roman, The Gods first make mud. Hij was inmiddels al wel bij een agency ingeschreven die zijn hoofdkantoor in Groot-Brittannië had.

Hij stuurde het manuscript naar diverse uitgevers maar kreeg twintig keer een telegram met een afwijzing voor dit boek. Het meest gehoorde punt van kritiek was dat 180.000 woorden voor een roman een beetje te veel van het goede was. Het was dus te lang, niet best geschreven, het had te veel karakters en er werden te veel politieke stellingen ingenomen. Teleurgesteld pakte Wilbur zijn beroep als accountant weer op.

Maar enige tijd later kreeg hij een telegram uit Londen met een vraag van zijn agent hoe het met zijn nieuwe boek was gesteld. Aangemoedigd door haar verwachtingen kwam bij Smith de drang naar het schrijven weer naar boven.

Hij had al langer het idee in zijn hoofd om over de geschiedenis van Zuid- Afrika te schrijven en hij nam de lessen uit de vele afwijzingen die hij voor zijn eerste niet uitgebrachte boek kreeg ter harte. Niet te stellige politieke meningen uitspreken en niet te veel controversiële standpunten in je boek verwerken dus. Dat betekende vooral de gulden middenweg bewandelen en naarmate je boeken dan beter worden verkochten, langzaam maar zeker steeds meer je eigen standpunten en meningen in een vertellende manier in je boeken verwerken. Een plan was geboren.

Hij schreef het boek When the Lion feeds, wat in Nederland werd uitgebracht als Het goud van Natal. Dit verhaal gaat over twee jonge mannen, de tweeling Sean en Garrick Courtney. Het boek werd opgepikt door uitgever William Hernemann en deze beloofde Smith het boek uit te brengen in een oplage van 5.000 stuks. Maar zijn enthousiasme voor het verhaal was zo groot dat tegen de tijd het boek verscheen, de oplage was opgeschroefd naar 20.000 stuks.

Het boek kreeg prima recensies en werd over de gehele wereld heel goed verkocht. Behalve in het land waar hij woonde, want daar werd het boek door controversiële meningen verboden. 

Ondanks dit verbod was Wilbur Smith nu een echte schrijver en was zijn carrière gelanceerd. Tot aan zijn dood in 2021 verdeelde hij zijn boeken over drie verschillende series en een aantal stand alone boeken. 

Zijn eerst boek speelde zich af in de periode tussen 1860 en 1890 en hij zou nog 20 andere boeken schrijven over de Courtney-familie. De geschiedenis gaat terug naar 1660 (Birds of Prey uit 1977) en eindigt in 1987 (A time to die uit 1989).

Daarnaast bouwde hij ook een serie boeken op over The Ballantyne Family en deze boeken, zeven stuks, overspannen de periode van 1860 tot 1977. Opvallend aan deze serie is dat Smith in deze verhalen ook de connectie zoekt met zijn eerdere serie, de Courtney Dynasty, als een soort van kruisbestuiving van beide series.

Zijn derde serie, Ancient Egypt, bij ons genaamd Egypte, is voornamelijk opvallend omdat Smith in de acht delen die in deze serie verschijnen daarin, naast het historische aspect, ook mythes en het bovennatuurlijke een belangrijke rol spelen. De verhalen gaan over Farao Memnon en zijn moeder Lostris. De verhalen worden vanuit het oogpunt van moeders slavin, Taita, verteld. Grote veldslagen, gevaarlijke zeereizen, boven natuurlijke gedaanten en krachten, politiek gemanoeuvreer, humor en interessante creaties spelen een belangrijke rol in de acht verschenen delen in deze serie met een hoog dramatisch gehalte.

Wat opvallend is aan het verloop van de schrijverscarrière van Wilbur Smith, is dat hij lange periode van zijn leven nooit meer dan één titel per jaar liet verschijnen en schreef hij nooit een boek in co- auteurschap. Dit veranderde in 2015 want daarna verscheen ieder boek van zijn hand in samenwerking met een andere schrijver en werd ook de productie danig opgevoerd.

Zo verschenen er in het jaar van zijn overlijden drie boeken en in 2022 zelfs postuum vier nieuwe titels. Boeken die bijna allemaal wel zo goed als klaar waren maar door de diverse co-auteurs zijn vervolmaakt.

En dan verschijnt nu het negende deel van de Egypte-serie, Amulet. Het roept de vraag op; wie weet wat er allemaal nog op de planken ligt namens Wilbur Smith en kunnen zijn enorme schare fans nog lang genieten van nieuw materiaal?

In een interview met Laura Bennett van the Guardian reflecteerde Wilbur Smith op zijn werk.

“Ik heb nooit de intentie gehad om literatuur te schrijven. Ik wil verhalen vertellen, meer niet. En sommige van mijn boeken mogen dan ordinair of te bloederig worden genoemd, maar volgens mij is dat ook het leven. Het is allemaal vrij gewelddadig.”

Met deze insteek schreef Wilbur Smith meer dan 50 boeken en won vele nationale en internationale prijzen. De bron lijkt nog niet opgedroogd en hij heeft ontegenzeggelijk zijn stempel gedrukt op de boekenwereld.  

Joop Hazenbroek

Add new comment

Plain text

  • No HTML tags allowed.
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.