De Sovjet-tijd spreekt nog steeds tot de verbeelding als achtergrond voor boeken. Zo zijn er nog steeds nieuwe spionagethrillers die in die tijd worden gesitueerd en dat geldt ook voor 'politie'thrillers. Daartussen bevinden zich ook regelrechte klassiekers. We noemen alleen al Gorki Park van Martin Cruz Smith, met de memorabele Arkadi Renko in de hoofdrol. En wat te denken van Kind 44 van Tom Rob Smith? Oftewel, de periode leent zich door de achtergrond ontzettend goed voor een thriller. Dat moet het schrijversduo Barney Thompson en Chris Rickaby ook hebben gedacht. Ze delen hun fascinatie voor de geschiedenis van de Sovjet-Unie. Onder het pseudoniem Ben Creed schreven ze Een dodelijk spoor.
Maak kennis met Revol Rossel. Het is 1951 en in Leningrad houdt de gure winter huis. Het is enorm koud, en de wind zorgt voor gevoelstemperaturen van -30 graden Celsius. In dat weer ontdekt een treinmachinist vijf lijken op het spoor. Ze zijn gruwelijk toegetakeld. Het is aan Rossel, onderdeel van de politiemilitia van Leningrad, om onderzoek te doen naar de moorden.
Een dodelijk spoor is het eerste deel in wat een serie moet gaan worden. In de hoofdrol zien we Revol Rossel. Ooit een getalenteerde muzikant, is hij tijdens de grote zuiveringen opgepakt en gemarteld door de MGB. Daarbij zijn zijn handen zo misvormd, dat een muzikale carriere niet meer mogelijk is. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij gedwongen te vechten bij de stoottroepen. Na de oorlog werd hij agent en inmiddels is hij opgeklommen tot luitenant.
Het personage Rossel spreekt direct tot de verbeelding. In een tijd waarin je eigen gedachte hardop uitspreken letterlijk levensgevaarlijk is, manoeuvreert hij steeds langs het randje van toelaatbaarheid. Dat maakt hem menselijk, en door zijn intelligentie is hij ook nog eens enorm goed in zijn werk. En ondanks de tegenwerkingen van de andere overheden, vindt hij een spoor in de moordzaak. Hij mijmert daarnaast over zijn verleden als violist. Het liefst was hij nog steeds die getalenteerde muzikant die volle zalen in vervoering bracht. Deze menselijkheid, gecombineerd met de sympathieke inborst en slimme geest, maakt van Rossel een geslaagd personage.
De moordzaak is goed uitgewerkt. In het begin een totaal chaotische puzzel, maar door goede deductie van Rossel en zijn ploeg speurders -met heerlijk uiteenlopende karakters- vinden ze een aantal aanknopingspunten die uiteindelijk leiden tot een spoor. De lezer speurt mee, legt met Rossel de puzzelstukjes, en blijft tot lang in Een dodelijk spoor ongewis over het ‘wie-wat-waarom’.
Dit alles speelt zich af tegen de heftige Sovjettijd, waarin je letterlijk je leven niet zeker bent. Dat weet Creed enorm sprekend neer te zetten. De spanning, de onzekerheid, het juk van het bewind; alles draagt bij aan een duistere en unheimische sfeer waarbij zelfs de hoofdpersoon ongewis is van zijn toekomst. Maar ook de honger, propaganda en het leven op straat worden uitstekend in het boek verwerkt waardoor de lezer zich in het Leningrad van 1951 waant. En dat is geen plek waar je voor je lol naartoe gaat…
Creed weet met Een dodelijk spoor een prachtige historische thriller neer te zetten, waarbij de combinatie van de goed uitgewerkte setting én de aansprekende hoofdpersoon een geweldige leeservaring oplevert.
