De oorlog na de oorlog. Een strijd die thuis wordt gestreden en niet alleen door de soldaat in kwestie. Ook door en met zijn familie, vrienden en collega's. PTSS (Post-Traumatisch Stress Syndroom) is iets wat 20% van de Nederlandse soldaten die zijn uitgezonden hebben opgelopen. Ook in de V.S. is het een groot probleem. Zelfs zo groot, lezen we in Thank you for your service van David Finkel, dat het op een gegeven moment zorgde voor meer zelfmoorden dan doden in de oorlog zelf. Hij schreef er dit indrukwekkende boek over.

Centraal in Thank you for your service staat veteraan Adam Schumann, die na drie tours uit de oorlog is teruggekeerd. Samen met zijn partner en jonge kindje probeert hij het leven weer op te pakken. Maar zoals het ooit was, wordt het niet meer. Want hij voelt zich enorm schuldig nadat een vriend van hem, in plaats van Schumann, mee ging met een missie en niet meer terugkeerde. Daarbovenop proeft hij nog steeds het bloed van een andere maat die hij op zijn rug in veiligheid probeerde te brengen. Het zijn beelden en sensaties die ervoor zorgen dat hij 's nachts wakker schrikt, woedeaanvallen heeft en elke dag wel eens aan zelfmoord denkt. Schumann is slechts een van de 500.000 (!) militairen die last hebben van PTSS. De overheid probeert er alles aan te doen deze 'wounded warriors' te helpen, maar het is dweilen met de kraan open. Ook het zelfmoordpreventieprogramma van het leger brengt niet de daling in zelfmoorden die de generaals hopen te zien. Weet Schumann het leven weer op te pakken en de strijd in Irak een plek te geven?

David Finkel is een met de Pullitzer Prize onderscheiden auteur die in 2007 meeging met een bataljon Amerikaanse soldaten naar Irak. Hij schreef dat het epische Goede soldaten over. In Thank you for your service volgt hij deze soldaten wanneer ze terug zijn in de V.S. Hij brengt op indringende wijze in beeld wat de strijd met een soldaat kan doen en noemt dit de 'na-oorlog'. In het boek verweeft hij de menselijke aspecten van de groep soldaten en hun ervaringen met de wat abstractere wijze hoe de overheid probeert om te gaan 'met dit probleem'. Het geeft een totaalplaatje dat tot nadenken stemt en dat binnen komt. De gruwelijke beelden die deze soldaten elke dag op hun netvlies zien en die de lezer ook meekrijgt, blijven bij. Maar ook de trauma's die hun partners oplopen door het gedrag en de aandoening waarmee de soldaten thuiskomen, zijn iets om over na te denken. Het probleem is blijvend en wordt steeds groter. Om dit duidelijk aan te stippen, laat Finkel ook zien hoe het is om weduwe te zijn van een overleden soldaat of van een soldaat die last heeft van woedeaanvallen.

Finkel schrijft op een indrukwekkende manier en doet iets met de stemming van de lezer. Het lezen is geen makje, maar dat hoort het ook niet te zijn; het roert een groot probleem aan, maar Finkel weet dit op objectieve en soms zelfs afstandelijke wijze te duiden. Dus het lezen is ook weer niet zó zwaar en dat is een grote verdienste van Finkel. De auteur beschikt duidelijk over een enorm schrijverstalent en weet het onderwerp soms zelfs licht te houden. Wel geeft hij duidelijk aan hoe groot het probleem is van PTSS. "Stel je eens voor hoe 500.000 rode stippen op de landkaart van de V.S. eruit zien. Dat is een boel rood."

Finkel is erin geslaagd een heldere inkijk te geven in de na-oorlog van veel veteranen. Hij doet dit op indrukwekkende wijze, maar blijft daarbij objectief. Dit boek verdient het om gelezen te worden, al is het alleen maar om nog meer respect te krijgen voor onze soldaten die uitgezonden zijn (geweest)!

Het boek is overigens door Hollywood verfilmd en zal in 2017 in de bioscopen te zijn zien. Bekijk hier de trailer.