Toen we Jens Lapidus in december ’21 interviewden, kondigde hij al aan; Paradijs is een andersoortig boek dan we van hem gewend zijn. Dat leidde in thuisland Zweden ook tot gemengde reacties. De ene lezer vond het boek geweldig en spannend, de ander té confronterend. Dat heeft ermee te maken dat het boek een ultiem toekomstscenario schetst. Eentje waarin het land er niet al te goed vanaf komt.

In Paradijs maken we -ergens in de nabije toekomst- kennis met ex-MMA vechter Emir Lund. Hij is werkloos, mag zijn dochter niet zien en zit aan de grond. Kortom, hij is een man die niets te verliezen heeft. En dat komt goed uit, want de politie heeft hem nodig.

In het Zweden van over pak ‘em beet 10-15 jaar is de maatschappij extreem gepolariseerd. Zodanig, dat er wijken zijn die ‘omheind’ zijn met een metershoge muur. In deze zogenaamde aandachtswijken leven mensen die niet in aanraking mogen komen met de ‘goeden’, die buiten de muren  leven.

In aandachtswijk Järva -cynisch Paradijs genaamd- geeft minister Eva Basarto Henriksson een toespraak. Het is de nationale feestdag en ze probeert de gemoederen in Järva te bedaren. Al snel slaat echter de vlam in de pan. Het loopt uit de hand; er vallen doden, en Henriksson zelf wordt ontvoerd.

De politie doet een beroep op Emir Lund. Hij moet in Järva op zoek naar de minister. Het is een uitzichtloze missie, want ze is spoorloos. Lund weet niet waar te beginnen, maar heeft ook niets te verliezen. Hij wordt bijgestaan door politieagente Fredrika. Samen moeten ze op zoek naar de minister, in een wijk die op ontploffen staat…

Jens Lapidus brak in 2006 door met zijn Stockholm-trilogie. Hij zette daarmee een nieuwe standaard. De delen, Snel geld, Bloedlink en Val dood, waren rauw, snel geschreven en realistisch. Vooral het taalgebruik was onorthodox. Lapidus putte dankbaar uit zijn ervaring als strafrechtadvocaat en zette de straattaal door in zijn boeken. Het maakte van Lapidus in een keer een ster. Inmiddels is Lapidus niet meer weg te denken uit het Scandi-genre, want na zijn succesvolle trilogie volgde nog een trits andere thrillers.

Zoals gezegd is Paradijs van een andere orde. Het is vooral een waarschuwing -in thrillervorm- aan het adres van de Zweedse maatschappij, die op dit moment snel polariseert. Lapidus lijkt te zeggen; ga zo door, en dan is dit de meest extreme vorm waarin het uitmondt. Natuurlijk verpakt de Zweedse auteur dit in een spannend verhaal, want dat is Paradijs zeker.

De schrijfstijl die we kennen uit zijn eerdere thrillers komt mondjesmaat terug in Paradijs. Vooral in de hoofdstukken waarin Emir Lund de hoofdpersoon is, voert de kenmerkende straattaal/schrijftaal de boventoon. En dat is goed besteed aan Lapidus; de lezer vliegt door de pagina’s.

Maar los daarvan schotelt hij een zeer volwassen boek voor. Vanaf pagina één is het een spannende thriller, waarin de lezer mee wordt gezogen naar een niet zo fijne toekomst. Wanneer Lund en consorten in Järva belanden, wordt de sfeer zeer beklemmend. Je voelt als lezer de dreigende omstandigheden in de straten vol verwoesting, armoede en criminaliteit. Het doet daarmee aan als de films Escape from L.A. en Escape from New York, maar dan in boekvorm. Lapidus gaf in ons interview ook aan dat deze films, met Kurt Russell als een geweldige Snake Plissken, een bron van inspiratie voor hem waren. Dat is te zien en te voelen en voor de fans van deze films is het genieten geblazen.

De personages zijn slim gekozen. Emir Lund is iemand die zijn mannetje staat, maar tegelijk ook kampt met een gezondheidskwestie; zijn nieren staan op omvallen en dienen gedialyseerd te worden. Ook Fredrika is goed uitgewerkt; ze is een scherpe agente die na het debacle met de ontvoering van de minister, iets recht te zetten heeft. Als laatste voert Lapidus een ander personage op; Eva, een social media influencer die gechanteerd wordt. Zij raakt uiteindelijk ook verzeild in de ontvoeringszaak van de minister. Alle personages zijn goed uitgewerkt. Lapidus heeft maar een paar bladzijden nodig om de karakters neer te zetten. Vanaf dan kun je je helemaal vereenzelvigen met ze en dat is knap gedaan.

Paradijs is een dystopische thriller mét een boodschap; ga zo door in de hedendaagse maatschappij en je zou zomaar in deze geportretteerde wereld kunnen belanden. In die zin is het niet alleen een wake up call voor de Zweedse maatschappij, maar kunnen de Nederlandse lezers deze boodschap ook voor ons uit de verhaallijn distilleren. Daarnaast komt de klimaatverandering ook terug. Het is extreem warm in Zweden, maar op het laatst laat Lapidus met een knipoog ook zien dat het voordelen heeft. Moët-Chandon, de wereldberoemde Champagnefabrikant, heeft in Paradijs inmiddels ook een ‘Nordic’-variant.

Paradijs is een geweldige en beklemmende thriller, met aansprekende hoofdpersonen en een spannend plot. Lapidus weet op onnavolgbare wijze een spiegel voor te houden en schotelt een unheimisch toekomstperspectief voor. Hij laat zo zien een toonaangevende en genre-overstijgende auteur te zijn, die er niet voor terugdeinst buiten zijn comfort zone te stappen. Een aanrader voor alle thrillerliefhebbers!