Een soort hype kunnen we wel zeggen: de Scandinavische thriller. Deze had zijn entree met de boeken van Stieg Larsson en Jo Nesbo. Vooral die eerste had met zijn Millennium-trilogie gigantisch veel succes en effende het pad voor andere Scandinavische schrijvers. En we kunnen stellen: zijn boeken werden maar door weinig streekgenoten geëvenaard. De Börjlinds komen in de buurt, Nesbo idem en recent kwam ook Thomas Erikson met zijn Illusies tot een goede poging. Maar er is voor ons slechts één schrijver die misschien wel het dichtst bij de grootmeester in de buurt kwam: Jens Lapidus, een strafrechtadvocaat uit Zweden. Er verschenen inmiddels vier thrillers van zijn hand. Zijn Stockholm-trilogie had een eigen stijl: rauw, hard, korte zinnen en een onthutsend beeld van de Zweedse onderwereld. Daarmee onderscheidde Lapidus zich van andere Scandinavische thrillerschrijvers. En nu is hij terug met een nieuwe reeks, waarvan VIProom de eerste is.

Teddy wordt na acht jaar vrijgelaten uit de gevangenis. Deze van oorsprong Servische Zweed wil niet terug naar de nor, dus besluit op het rechte pad te blijven. Dit is echter nog niet zo simpel. Hij heeft geen inkomen, kan geen baan vinden en tot overmaat van ramp eist een crimineel een paar ton van hem terug. Er zit niets anders op dan een financiële uitvlucht te zoeken. En die vindt Teddy in een aanbod van een groot advocatenkantoor. Zij hebben de opdracht gekregen om een zoon van een rijke industrieel terug te vinden. Deze jongeman lijkt van de aardkloot verdwenen te zijn. Het laatste wat ze weten is dat hij ruzie heeft gehad met een stel tuig. Teddy gaat op het aanbod niet, niet wetende in wat voor wespennest hij zich steekt. Samen met een jonge juriste (Emelie) gaat hij op onderzoek uit, en belandt zo opnieuw in de onderwereld van Zweden.

Lapidus weet van de hoed en de rand als het gaat om de Zweedse onderwereld. Als advocaat verdedigde hij meer dan eens types als Teddy. Het scenario lijkt dan ook levensecht, net als de karakter die in deze wereld rondwandelen. Ze zijn niet zwart-wit, maar grijs. Een crimineel die op het rechte pad probeert te blijven en zijn impulsieve gedrag onder controle moet houden; een rijke industrieel die juist langs de rand van integriteit en eerlijk zakendoen loopt om zo rijk mogelijk te worden; en een jongeman uit de Zweedse upperclass die denkt alles maar te kunnen doen zonder in de problemen te raken.

Lapidus heeft zijn rauwe, harde vertelstijl iets meer achterwege gelaten dan we kennen uit de Stockholm-trilogie. Geen hele korte, afgebeten zinnen en straattaal meer in het hele boek, al sluimert het vaak nog wel op subtiele wijze door. En dat is fijn, want juist dat sprak ons zo aan. Lapidus met de rem erop, zeg maar. Een nettere en iets conventionelere vertelstijl, maar wel eentje die nog steeds ondubbelzinnig aanspreekt. De titel slaat overigens volgens Lapidus zelf over de VIProom (het leven) van de rijken, waarin de normale middenklasse niet wordt toegelaten. Ze hebben hun eigen afgeschermde en verheerlijkte leven en buitenstaanders horen hier niet bij.

Het plot is realistisch en er zit genoeg spanning in om de lezer geboeid tot de laatste pagina. De vraag whodunnit speelt door het hele boek en de climax is verrassend, al zal de zeer oplettende lezer gaandeweg het verhaal wel zijn/haar vermoedens hebben. Zijn er dan ook kritiekpunten? Ja, we kunnen er eentje noemen: VIProom is een boek waar je in moet komen. De eerste honderd pagina's boeien maar matig, maar mocht je de lange adem hebben, dan staat je een prachtige en aansprekende thriller te wachten. Lapidus is back!