De Schotse misdaadauteur Val McDermid tovert met Stilleven een van haar vertrouwde geesteskinderen uit de mouwen. In dit zesde deel met speurneus Karen Pirie komen heel wat intrigerende onderwerpen aan bod. 

De bemanning van een Schotse vissersboot haalt een menselijk lichaam uit het ijskoude water. Het blijkt om een man te gaan die lang geleden de hoofdverdachte was nadat zijn broer spoorloos verdween. Hoofdinspecteur Karen Pirie heeft deze mysterieuze zaak nooit tot een goed einde kunnen brengen. Ze moet volop aan de bak nu; zeker als men ook nog botten van menselijke oorsprong ontdekt in een VW- kampeerbus. Dit betekent dat Pirie twee van elkaar verschillende cold cases moet gaan uitpluizen. Hierbij krijgt ze de hulp van haar vaste assistent Jason Murrey en van nieuwkomer, brigadier Daisy Mortimer.

‘Maar toen ze in de bocht van de trap aankwam waar er een soort tussenbordes was, hoorde ze achter zich schuifelende voetstappen en keek ze net op tijd om, om zich te realiseren dat ze in de val zat.’

De onderzoeken kennen een problematisch verloop; belangrijke sporen vervagen of verdwijnen zelfs helemaal. Daarbij komt nog dat de schuldigen ruimschoots de tijd hebben gehad om hun misdaden mooi te verdoezelen. Karen stuit op een ingewikkeld web van gevaarlijke leugens en geheimen. De speurders belanden in levensgevaarlijke situaties; zeker wanneer onbekenden alles voor eens en voor altijd willen wegmoffelen. 

Stilleven is een stevige politiethriller, waarin de Schotse onafhankelijkheid, politiek, kunstvervalsing en de Brexit voorbijkomen als voornaamste thema’s. Wanneer het speurwerk - tijdens de laatste dagen van februari 2020 - zich in de eindfase bevindt, ligt de eerste lockdown angstwekkend op de loer. Een op dat moment onbekend en uiterst besmettelijk virus (Covid-19) zorgt voor een extra dreiging. 

Het misdaadverhaal speelt zich voornamelijk af op Schots grondgebied. Verder reizen Karen en Daisy eveneens naar Parijs, Londen en Dublin. Het zijn alvast geschikte locaties die knap zijn weergegeven. Karen Pirie maakt dankbaar gebruik van moderne hulpmiddelen zoals DNA-analyse en computertechnologie. Opvallend is dat je vrij snel merkt dat het vooral de eigenzinnige en getalenteerde vrouwen zijn die de kracht vormen van het politiewerk. De mannelijke personages zijn eerder strak, beheerst of zowaar zoutloos. In dit deel, perfect leesbaar als een losstaand verhaal, diept McDermid haar voornaamste personages, alsook de eenmalige figuren, fatsoenlijk uit. 

In haar dankwoord schrijft de auteur: 

‘Dit boek is grotendeels geschreven in de vreemde diepten van de lockdown, en ook al het redactiewerk is in die periode gedaan. Net zoals de meeste schrijvers die ik ken, vond ik het erg lastig om me langdurig te concentreren.’ 

Desalniettemin is ze er wonderwel in geslaagd, een van haar betere thrillers uit te werken. Ze levert een hoogwaardig politiemysterie af, voorzien van slingerende intriges en sub-plots, overtuigende karakters. Zo lees je bijvoorbeeld hoe Pirie opnieuw voorzichtige stappen zet in de liefde, nadat ze eerder haar vorige aanbidder en tevens collega Phil op dramatische wijze heeft verloren. Daisy Mortimer van haar kant is een knappe vondst van de schrijver; hopelijk is dit geen eenmalige verschijning. Wat kort opzoekwerk levert meteen een positief resultaat op: Daisy keert zeker terug in een nog niet vertaald zevende deel (Past Lying).