Friedrich Dürrenmatt (1921-1990) was een Zwitserse schrijver die furore maakte met zijn misdaadromans. Hij was de zoon van een dominee en groeide op in Emmental en Bern. Na zijn studie aan de universiteit was hij veelal in de weer met grafische kunst, maar ook als auteur werd hij dus beroemd. Uitgeverij Athenaeum besloot zijn boeken uit te geven. Naast De verdenking dat uit 1953 stamt, is ook De rechter en zijn beul verschenen.
Een klassieke thriller, althans, zo lijkt De rechter en zijn beul op het eerste gezicht. In de Zwitserse bergen is een moord gepleegd. Maar niet op zomaar iemand. Het gaat om politieman Schmied, die doodgeschoten in zijn auto wordt aangetroffen. De politie van het kleine dorpje waar de moord is gepleegd, kan het niet aan en vraagt de politie uit Bern om hulp. En die hulp wordt geboden in de persoon van commissaris Bärlach. Die heeft al snel een vermoeden wie de dader is, maar heeft meer ijzers in het vuur…
De rechter en zijn beul stamt uit 1950, maar doet qua verhaallijn nog steeds actueel aan. Het boek telt een kleine 150 pagina’s en draait rondom commissaris Bärlach, een zonderlinge en eigenzinnige man die de meest uiteenlopende zaken weet op te lossen. En dat terwijl hij erg ziek is; de beste man lijdt aan hoestaanvallen die prikken als een zwerm horzels. Overigens is Friedrich Dürrenmatt zelf ook niet vies van een lekker controversiële uitspraak op zijn tijd, getuige: "The difference between humans and wild animals is that humans pray before they commit murder."
De zaak in De rechter en zijn beul is interessant, maar het verhaal en de suspense draaien niet zozeer om de vraag wie de moord heeft gepleegd. Het gaat meer om het onderhuidse, ongemakkelijke gevoel dat het boek bij de lezer oproept. ‘Er klopt iets niet’, lijken de woorden op elke pagina te roepen. ‘Er wordt een spelletje gespeeld’, schreeuwen de pagina’s. En inderdaad, in de climax blijkt dat iedereen voor de gek is gehouden. Althans, dat is de bedoeling van Dürrenmatt. De doorgewinterde thrillerliefhebber zal iets eerder in de smiezen hebben hoe de vork in de steel zit maar dat maakt het ingenieuze van het plot niet minder.
Het boek draait ook om de strijd tussen goed en kwaad. Deze strijd is niet zwart/wit, zo beschrijft Dürrenmatt. Het is naar gelang de situatie welke kant je kiest en in welke categorie een handeling valt. Zo is de dader niet in-en-in kwaad, maar is commissaris Bärlach ook niet direct degene die het goede vertegenwoordigt. Althans, in bepaalde situaties niet. Deze fluïde scheidslijn maakt van elke pagina een interessante reis naar het wezen van de mens. De schrijfstijl en bijbehorende dialogen, bijna poëtisch verwoord door Dürrenmatt, vergroten dit leesgenot nog eens. Ook de duistere sfeer die de auteur oproept met zijn beschrijvingen van bijvoorbeeld het weer spreken tot de verbeelding.
Resumé: De rechter en de beul een simpele whodunnit noemen doet het boek enorm tekort. Het is een prachtig opgeschreven zoektocht naar het menselijk wezen, waarin goed en kwaad door elkaar lopen en niets is wat het lijkt.
Een klassieke thriller, althans, zo lijkt De rechter en zijn beul op het eerste gezicht. In de Zwitserse bergen is een moord gepleegd. Maar niet op zomaar iemand. Het gaat om politieman Schmied, die doodgeschoten in zijn auto wordt aangetroffen. De politie van het kleine dorpje waar de moord is gepleegd, kan het niet aan en vraagt de politie uit Bern om hulp. En die hulp wordt geboden in de persoon van commissaris Bärlach. Die heeft al snel een vermoeden wie de dader is, maar heeft meer ijzers in het vuur…
De rechter en zijn beul stamt uit 1950, maar doet qua verhaallijn nog steeds actueel aan. Het boek telt een kleine 150 pagina’s en draait rondom commissaris Bärlach, een zonderlinge en eigenzinnige man die de meest uiteenlopende zaken weet op te lossen. En dat terwijl hij erg ziek is; de beste man lijdt aan hoestaanvallen die prikken als een zwerm horzels. Overigens is Friedrich Dürrenmatt zelf ook niet vies van een lekker controversiële uitspraak op zijn tijd, getuige: "The difference between humans and wild animals is that humans pray before they commit murder."
De zaak in De rechter en zijn beul is interessant, maar het verhaal en de suspense draaien niet zozeer om de vraag wie de moord heeft gepleegd. Het gaat meer om het onderhuidse, ongemakkelijke gevoel dat het boek bij de lezer oproept. ‘Er klopt iets niet’, lijken de woorden op elke pagina te roepen. ‘Er wordt een spelletje gespeeld’, schreeuwen de pagina’s. En inderdaad, in de climax blijkt dat iedereen voor de gek is gehouden. Althans, dat is de bedoeling van Dürrenmatt. De doorgewinterde thrillerliefhebber zal iets eerder in de smiezen hebben hoe de vork in de steel zit maar dat maakt het ingenieuze van het plot niet minder.
Het boek draait ook om de strijd tussen goed en kwaad. Deze strijd is niet zwart/wit, zo beschrijft Dürrenmatt. Het is naar gelang de situatie welke kant je kiest en in welke categorie een handeling valt. Zo is de dader niet in-en-in kwaad, maar is commissaris Bärlach ook niet direct degene die het goede vertegenwoordigt. Althans, in bepaalde situaties niet. Deze fluïde scheidslijn maakt van elke pagina een interessante reis naar het wezen van de mens. De schrijfstijl en bijbehorende dialogen, bijna poëtisch verwoord door Dürrenmatt, vergroten dit leesgenot nog eens. Ook de duistere sfeer die de auteur oproept met zijn beschrijvingen van bijvoorbeeld het weer spreken tot de verbeelding.
Resumé: De rechter en de beul een simpele whodunnit noemen doet het boek enorm tekort. Het is een prachtig opgeschreven zoektocht naar het menselijk wezen, waarin goed en kwaad door elkaar lopen en niets is wat het lijkt.