“Going down, going down, copied going down”

Dat zijn de laatste woorden van de piloot van El Al vlucht LY 1862. Woorden die, hoe ijzingwekkend ze ook zijn, synoniem staan voor het neerstorten van deze vlucht. Om 18.36 uur op 4 oktober 1992 boort dit stuurloze vliegtuig zich in de flatgebouwen Groeneveen en Kruitberg. Het gevolg is dat er officieel minimaal 43 mensen om het leven komen. Nu dertig jaren later kan het werkelijke dodental niet definitief worden vastgesteld.

Tomas Ross is eigenlijk vanaf de eerste dag geïntrigeerd door deze zaak. Zeker na de verhoren van de parlementaire enquête over deze ramp, raakt hij er steeds meer van overtuigd dat het verhaal niet klopt.

In 1998 schreef hij De vlucht van de vierde oktober. Dertig jaar na deze ramp wordt het boek door uitgeverij Cargo opnieuw uitgebracht. En nog steeds is het verhaal pakkend en intrigerend.

Amsterdam 4 oktober 1992. Op deze zondagavond stort een vliegtuig van El Al neer in de Amsterdamse wijk Bijlmermeer. In de hier opvolgende enorme vuurzee worden 31 flatwoningen weggevaagd. Al snel doen verhalen de ronde over mannen in witte pakken en een mysterieuze lading van het verongelukte vliegtuig. Zowel de Israëlische als de Nederlandse autoriteiten ontkennen dit in alle toonaarden. De flightrecorder met de vluchtgegevens wordt nooit gevonden.

Paramaribo oktober 1997. Een Nederlandse arts constateert tot zijn verbijstering dat een jonge patiënt, Percy Goedschalk, is overleden aan de gevolgen van radioactieve straling, waaraan hij jaren geleden is blootgesteld. In Percy’s tas wordt een mysterieuze cassetterecorder gevonden. Op de vierde oktober 1992 rende Percy voor zijn leven door de hel die de Bijlmermeer was geworden.

Wordt het raadsel van de mysterieuze lading ooit opgelost? En wat heeft deze vlucht te maken met de terughoudende houding van de Nederlandse regering tegenover het bewind van Desi Bouterse?

Verwacht geen uitgebreide analyse in dit boek van de rampvlucht zelf. Tomas Ross het dit boek geschreven met als hoofditem de vraag “Welke goederen vervoerde El Al”. Met name deze insteek geeft een andere inkijk op deze Bijlmerramp. Hij construeert zijn verhaal rond het feit dat er plutonium werd vervoerd tijdens deze vlucht. Met deze invalshoek komt Ross met een goed opgebouwd verhaal.

Zoals alle verhalen van Tomas Ross wordt de opperste concentratie van de lezer gevraagd. Verslapping kan betekenen dat je een aanknopingspunt kan missen. De vlucht van de vierde oktober bestaat uit drie verhaallijnen en steeds blijft het knap hoe hij deze weet samen te brengen in een plausibel plot.

Zijn personages zijn zowel fictief als non-fictief. Ross vormt deze in een neutrale beschrijving, wat inhoudt dat er zelden stelling wordt genomen door de auteur, maar dit aan zijn lezers overlaat.

Ondanks het feit dat De vlucht van de vierde oktober al vijf en twintig jaar geleden is uitgekomen, blijft het een bijzonder verhaal. Mede door de grote media-aandacht van dit moment is het boek van Tomas Ross een prima aanvulling op diverse publicaties van dit moment.

De vlucht van de vierde oktober geeft een ander inzicht in deze ramp. Zoals altijd bij Ross wordt fictie en feit met elkaar vermengd. En zeker omdat er in deze ramp zoveel onduidelijk is gebleven kan Ross zich helemaal uitleven in dit boek.

Dit maakt De vlucht van de vierde oktober een onderhoudend en een prima leesbaar verhaal. Zelfs na vijfentwintig jaar.