Na het eerdere 1979, is 1989 nu het tweede deel van McDermid’s nieuwe historisch getinte serie met onderzoeksjournalist Allison (Allie) Burns. De Schotse bestsellerauteur Val McDermid keert andermaal terug in de tijd, waarin het wereldbeeld een metamorfose onderging. 

In 1989 injecteert de schrijver een aantal belangrijke Britse gebeurtenissen (zoals de herdenkingsplechtigheid van de bomaanslag in het Schotse plaatsje Lockerbie) uit het jaar 1989. Dit alles staat in een breder perspectief tegenover de drastische veranderingen die op dat moment op til zijn in de Oostbloklanden.

Allie Burns en haar levenspartner Rona beleven een hectische periode. Burns is de noordelijke redacteur van de Sunday Globe, een landelijke krant. Haar baas is Wallace (Ace) Lockhart, hij is een mediatycoon; Allie vindt hem weerzinwekkend. Ze onderzoekt kwesties rond hiv en aids; tevens maakt ze uitgebreid kennis met Genevieve Lockhart. Deze laatste is de dochter van en enige erfgename van vader Ace.

Burns reist naar Oost-Berlijn, terwijl het IJzeren Gordijn dreigt te vallen. De moedige journalist zet haar leven op het spel, in de hoop de waarheid omtrent controversiële medicijntesten, ter behandeling van hiv/aids, naar boven te halen. Tegelijkertijd wacht iemand rustig af tot Ace Lockhart bezwijkt. Of blijft Ace halsstarrig zijn ding verder doen? 

‘De man stapte voorzichtig over het gebroken glas heen, maakte de boodschappentas open en haalde er een dode zeemeeuw uit die hij op het tapijt legde. Hij had hem gisteren opgepakt van het strand.’

 Na een prikkelende proloog duurt het een hele tijd vooraleer het boek enige vaart krijgt. McDermid legt duidelijk de klemtoon op de historische achtergrond, waarbij alle aandacht gaat naar de hiv- en aidsepidemie. Ook vertelt ze uitgebreid over de wijzigingen die zich voordoen in het medialandschap. Dit gaat allemaal ten koste van de spanning; die is niet om te snijden. Pas richting het eind wordt de spanningsboog strak aangespannen. De laatste honderd pagina’s kan het niet snel genoeg gaan; plots is het over en uit. Dergelijke bespiegelingen golden deels eveneens voor 1979. Op dat vlak valt er helaas nog geen progressie vast te stellen.

 Leerrijk is 1989 in ieder geval; de iets oudere lezer zal herinneringen kunnen ophalen aan hoe het vroeger was. Een van haar bekende handelsmerken is de krachtige uitdieping van de karakters; hier slaagt de auteur weer met vlag en wimpel in. Tijdens het lezen over het Lockhart-imperium, ontdek je wellicht een aantal overeenkomsten met mediamagnaat Robert Maxwell en diens dochter. 

‘Er ging een onwillekeurige huivering door Lockhart heen, waardoor zijn overtollige vlees ging trillen. Hij ramde de sigaar in de asbak en slaakte een brul waarin net zoveel woede als ergernis doorklonk.’

Qua taal en stijl is deze historische misdaadroman, met een psychologische uitwerking, een lust voor het oog. Zelfs gecompliceerde passages over de politieke sfeer, zoals in de voormalige Sovjet-Unie, geeft McDermid op een toegankelijke en geloofwaardige manier weer. Het krikt het niveau alleszins ietwat op. Op naar deel drie, met de compleet verrassende (?) titel 1999?