Adrian Tchaikovsky studeerde psychologie en zoölogie in Reading. De kennis die hij daarbij opdeed, gecombineerd met zijn passie voor Science Fiction (de Brit is een fervent LARP-er en een veellezer van alles rondom ruimtereizen), verwerkte hij in zijn Kinderen van de tijd-trilogie. Hij won er prestigieuze prijzen mee, waaronder de fameuze Arthur C. Clarke-award voor het eerste deel en een heuse Hugo Award voor de gehele serie. Kinderen van de herinnering is het afsluitende, derde boek en verscheen begin dit jaar in een vertaling van Lia Belt bij Iceberg Books.
Waar het eerste boek Kinderen van de tijd zich focuste rondom een Portiiden-gemeenschap (spinnen), en het tweede deel, Kinderen van de ondergang, draaide rondom ontwikkelde octopussen is dit derde boek een mengelmoes van dit alles. Alle kennis, geëvolueerde technologie en gebonden wetenschap van zowel de mensen, de spinachtigen en de octopussen zijn tot elkaar gekomen tot een ongeëvenaarde broederschap. Gezamenlijk zijn ze op zoek naar nieuwe terravormingswerelden waar ze kunnen aarden, of naar planeten waar reeds leven is opgebouwd. Zo volgen we een kleine bemanning van een verkennigsschip. Zij stuiten op de planeet Imir, waar een ongeciviliseerde gemeenschap een eigen leven heeft opgebouwd. Om hen niet direct te confronteren met hun aanwezigheid, besluiten ze incognito te infiltreren tussen de bewoners. Zo transformeert de parasitaire levensvorm Miranda zich tot de nieuwe lerares van de kinderen, en ontmoet ze Liff, een jong en avontuurlijk meisje.
Liff is geboren en getogen op Imir. Haar grootvader Heorest Holt is de ontdekker, en dus stichter van de planeet. Onder zijn leiding voer het ruimteschip Enkidu vanaf de onbewoonbare aarde. Aan boord talloze in suspensie verkerende mensen, klaar om een nieuwe kolonie te stichten. Ze stuitten op planeet Imir, slaagde erin te overleven en bouwde een taai bestaan op. Het leven is er zwaar en veel wetenschap is verloren gegaan, waardoor ze letterlijk terug geslingerd zijn in de tijd. Totdat enkele merkwaardige bewoners ze nieuwe inzichten geven. Maar zijn deze mysterieuze buitenstaanders wel te vertrouwen? Wie zijn het en waar komen ze vandaan? Horen ze wel bij hen? En wat hebben ze te maken met de heks die zich diep in heuvels schuilhoudt?
Er moet gezegd worden: Adrian Tchaikovsky is er wederom in geslaagd een uniek en buitengewoon vindingrijk verhaal neer te zetten. De delen hebben zeker verband met elkaar, en verbindende elementen spelen een rol, maar elk boek bevat een eigen verhaal en weet het universum vanuit een ander oogpunt uit te lichten. Hoewel alles samenkomt, is Kinderen van de herinnering wel het minste deel uit de reeks. Dat komt enerzijds door het trage verteltempo en anderzijds door de vele filosofische uitweidingen die Tchaikovsky tentoonspreidt. Het verhaal an sich is interessant.
In afwisselende hoofdstukken lezen we de verhaallijn van Heorest Holt, en hoe hij de planeet Imir ontdekt. Het is een koude, harde wereld met extreme weerpatronen, en het vergt een enorme inspanning om zelfs de meest fundamentele leefomstandigheden te bewerkstelligen. Daarbij helpt het niet dat het schip Enkidu zware schade heeft opgelopen en de lading bevroren kolonisten gevaar loopt.
De andere verhaallijn draait om het heden, waarbij vooral het meisje Liff een hoofdrol heeft. De lezer leert haar kennen als een sterke tiener die, gevoed door sprookjes en nieuwsgierigheid, haar eigen pad baant. Dankzij Liff leren we dat de kolonie door voortdurende ineenstorting van op handen zijnde materialen en (gebrek aan) technologie een primitief bestaan heeft, waardoor ze in aan afgebakend deel van de planeet leven. Wat daarbij een grote rol speelt, is de vreemde obsessie voor zogenoemde Watchers. De bevolking van Imir geloof dat er nog een levende beschaving op de planeet is, die kwaad in de zin heeft. Hoewel het meer mythe dan werkelijkheid is, beïnvloedt dit hun cultuur en neigt het zelfs naar paranoia.
Wanneer ook de inmenging van de Portiiden-/ octopussen-/ mensengemeenschap bekend is, begint de verwarring in het verhaal. Heden of verleden, werkelijkheid of mythe, mens of AI, waarheid of leugen; het één is niet meer van het ander te onderscheiden. Het is complex, en net als je denkt dat je de verbinding (weer) hebt gevonden, draait Tchaikovsky de boel weer om. Het is ingenieus, maar soms draaft het wat te ver door en is het zelfs voor geoefende lezers lastig te volgen. Uiteindelijk wordt het patroon zichtbaar en door de tegenstrijdige ervaringen, plus de ongekende nieuwsgierigheid vanuit de jonge Liff wordt de plot duidelijk, maar dan introduceert de enthousiaste auteur een nieuw, verheven soort vanuit een onbekende, vijandige wereld, waardoor weer een hele kluwen lijntjes aan elkaar geknoopt moeten worden. Hij maakt het de lezers niet gemakkelijk in dit afsluitende deel.
Door de kwaliteit van de voorgaande twee boeken weet je als lezer dat ook de plot van dit derde boek uiteindelijk samenkomt. Dat is ook zeker wat er gebeurt. Het verhaal blijft intrigeren en juist door de complexiteit wil je weten wat Tchaikovsky heeft bedacht. Het is subliem, maar teveel. Kinderen van de herinnering is zodoende een allesomvattende afsluiting van een grandioze trilogie, maar wel eentje waarbij je hoofd nog dagen blijft nadreunen vanwege de veelheid aan informatie, filosofische gedachtes, gevoelige dromen en ingewikkelde wetenschap. Adrian Tchaikovsky is een grootheid, en dat hij kan schrijven staat buiten kijf. Deze trilogie is van een bijzonder hoog niveau, alleen soms iets té hoog.
