De mens is in staat om zijn of haar medemens gruwelijke dingen aan te doen. Oorlogen zijn daar voorbeelden van. De Tweede Wereldoorlog bij uitstek. Naast de strijdende partijen op het slagveld, deden de nazi's iets wat nog nooit vertoond was; op industriële schaal complete bevolkingsgroepen vernietigen. Het symbool van deze wreedheid is Oswiecim, ook wel Auschwitz genoemd. Andrew Gross besloot een belangrijk gedeelte van zijn thriller Alleen hij er te situeren.

Nathan Blum is een gevluchte twintiger die voor de Amerikaanse inlichtingendienst werk. Als Pool is hij bij uitstek geschikt om onderschepte berichten te ontcijferen. Maar dan wordt hij voor heel iets anders gevraagd. Aangezien hij bij zijn chef had geklaagd 'meer in de oorlog te willen betekenen', wordt hij gevraagd voor wat vrijwel als een zelfmoordmissie gezien mag worden: Auschwitz infiltreren en Alfred Mendl bevrijden en overbrengen naar de V.S. Deze Mendl heeft verstand van gasdiffusie, een belangrijk proces om uranium-235 uit uranium-238 te halen en zo een atoombom te bouwen. De Amerikanen zijn bang dat ze in de wedloop om een kernwapen worden verslagen door de Duitsers. Mendls kennis is dus van doorslaggevend belang om de eerste atoombom te kunnen bouwen. Auschwitz in komen is te doen, eruit...

Andrew Gross schreef eerder negen thrillers onder eigen naam en vijf met James Patterson. Een aantal zijn ook in Nederland verschenen, zoals Dodelijke gok en Valse lading. Gross is dus een ervaren thrillerauteur. Met Alleen hij beweegt hij zich op een potentieel interessant -en gevaarlijk- vlak; een combinatie van fictie en gevoelige non-fictie. Want de Holocaust is tachtig jaar na dato nog steeds een heftig onderwerp. Toch heeft Gross wel een belangrijke troef in handen. De geschiedenis van zijn familie in Polen draait om de bezettingsperiode van de Duitsers en de vervolging van de familie van zijn grootvader. Toch beweert Gross in het nawoord dat Alleen hij niet de memoires van zijn grootvader zijn.

Laten we maar met de deur in huis vallen. Alleen hij is een bijzonder geslaagde thriller met een goede balans tussen fictie en non-fictie. Het boek leest in sneltreinvaart en de lezer zal zich geen moment hoeven te vervelen. Dat komt door een aantal factoren. Ten eerste heeft Gross van Nathan Blum een sympathieke, goed uitgediepte hoofdpersoon weten te maken. De lezer maakt al snel kennis met zijn hevige geschiedenis en zijn verdriet rondom het achterlaten van zijn familie, wat ook meteen een goede drijfveer voor Blum is om de missie met beide handen vast te pakken.

De verhaallijn is erg spannend en interessant. Als lezer zal je snel in het verhaal gezogen worden, mede omdat het belang van de ontsnapping van Mendl als een paal boven water staat. Meer dan eens in het boek zal de lezer op het puntje van de stoel belanden en meeleven met de avonturen van Blum en consorten. Het is met recht een spannend verhaal! Daarnaast heeft Gross een aantal subplotten in Alleen hij verweven, zoals die van schakerstalent Leo. Leo schaakt eens per week met de vrouw van de kampcommandant van Auschwitz en maakt zo veel dingen mee. Daarnaast weet Gross ook een aantal echt geleefd hebbende personen in het boek op te nemen, zoals Wild Bill Donovan, de baas van de speciale Amerikaanse legereenheid OSS. Ook Niels Bohr, de beroemde Deense natuurkundige die samen met Robert Oppenheimer aan de wieg stond van de Amerikaanse atoombom, wordt aangehaald. Het maakt Alleen hij een stuk realistischer.

De hoofdrol is evenwel niet weggelegd voor Nathan Blum, Leo of Alfred Mendl. Nee, deze rol is voor het monster dat Auschwitz heet. Gross is er bijzonder goed in geslaagd om dit vernietigingskamp aan het papier toe te vertrouwen. Daarvoor heeft hij veel research gepleegd, zo is aan de bijgesloten bibliografie af te lezen. De lezer zal zich net zo opgesloten voelen als Blum wanneer hij Auschwitz betreedt. Gross heeft het qua gruwelijkheden 'nog netjes gehouden', maar deze passages zijn al enorm aangrijpend genoeg. Als lezer word je hier letterlijk stil van.

Wel heeft Gross veel toevalligheden nodig om zijn verhaal rond te maken. Een van deze toevalligheden zijn de schaakpartijen tussen Leo en Greta, de vrouw van commandant Ackermann. Ook de manier hoe majoor Francke, een Duitse officier van de Abwehr die infiltranten moet ontmaskeren op het spoor van Blum komt, is wel erg toevallig. Een code over truffels, berken en varkens deduceren naar een infiltratie van Auschwitz is enorm knap speurwerk. Toch zijn deze toevalligheden niet storend. Het hoort bij het snelle en grootse verhaal wat Alleen hij is.

Alleen hij is een enorm spannende thriller waarin op bloedstollende wijze fictie en non-fictie worden verweven, maar het is meer. Het is ook een verhaal over menselijke veerkracht. Een voorbeeld is Nathan Blum, die in zijn leven al veel tegenslag heeft weten te pareren en dan nog kiest voor deze zelfmoordmissie. Het beste voorbeeld is echter de manier hoe de personen van Gross in Auschwitz met het uitzichtloze leven omgaan. Een grapje, een grolletje, liefde; de mens is weerbaar en maakt er het beste van, zelfs in een afschuwelijk oord als Auschwitz. Misschien is dat wel de boodschap van Andrew Gross; de mens is veerkrachtig. Chapeau. Op naar de verfilming.