Mon amis, la guerre c'est fini.

Het zijn deze historische woorden van de Franse maarschalk Foch die de wapenstilstand tussen de geallieerden en de Duitsers bezegelde op 11 november 1918. Op 11 november 2018 is het exact honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog eindigde. De oorlog die een van de meest bloederigste gebeurtenissen van de twintigste eeuw was, eindigde om exact 11 uur in de ochtend. Toen de kanonnen zwegen, waren er tientallen miljoenen doden gevallen. Een hele generatie jongemannen was uit de harten van de deelnemende staten genomen en miljoenen burgers waren slachtoffer geworden van de strijd. De Belg Pieter Serrien (1985, Kontich) is volgens zijn website 'een historicus met oog voor verhalen' en schreef Het elfde uur. Hij studeerde Geschiedenis aan de KU in Leuven en schreef al eerder werk over de Eerste Wereldoorlog, maar ook de Tweede Wereldoorlog kwam aan bod in zijn oeuvre.

Het elfde uur gaat over de laatste, bloederige uren van de Eerste Wereldoorlog. Ondanks het feit dat iedereen aanvoelde dat de oorlog zou eindigen, ging de strijd die laatste dag onvermoeibaar voort. Aan beide zijden vielen in het Franse en Belgische land nog duizenden doden. En waarom? Dat is een van de vragen die Pieter Serrien zich stelt in Het elfde uur. Een van de redenen die Serrien aanvoert, is dat de geallieerden richting de eindstrijd nog grondwinst wilden behalen. Want, wie weet zouden de Duitsers de strijd weer hervatten. Ook beschrijft Serrien de tergend lange onderhandelingen (ook al duurden deze maar 24 uur, toch voelt het in het boek als een eeuwigheid) in het Bos van Compiegne. Daarbij weigert de Franse Foch elke toegeving te doen richting de Duitsers, die ook wel voelen dat ze geen kant op kunnen. Deze stagnatie zorgde voor onnodig tijdverlies en dus langer bloedvergieten aan het front.

Het elfde uur is een boek dat de laatste uren van de strijd van alle kanten belicht. Op het strijdveld volgen we Britse, Canadese, Amerikaanse, Franse én Belgische soldaten die in hun wanhoop proberen elke kogel te ontduiken. Want wie weet is de strijd snel voorbij. Ook de Duitse kant wordt (minder) belicht. Daarnaast volgt de lezer de vredesonderhandelingen op de voet én volgen we de Duitse keizer Wilhelm II terwijl hij vlucht naar het Nederlandse Eijsden en uiteindelijk belandt in Maarn. Maar ook de burgerwereld komt aan de orde; zowel de door het oorlogsgeweld verscheurde Belgische steden als de revolutie die in de straten van Duitse steden plaatsvindt. Hoogst interessant is ook het uitstapje dat Serrien zich veroorlooft naar Nederland, alwaar het socialisme ook aan populariteit wint. Dit tot angst van het zittende kabinet.

Wat de lezer zal bijblijven, is vooral de zinloosheid van deze laatste uren. De doden die nog vallen zijn totaal onnodig en het voelt als het vergooien van mensenlevens. Maar dat was de strijd ook, zo leert Pieter Serrien zijn lezers; gifgas, mortieren, kogels; de levensverwachting van de frontsoldaat moet niet bijster lang zijn geweest. En dat voor een paar meter terreinwinst.

Serrien heeft zich goed, zeer goed verdiept in de materie rondom 10 en 11 november 1918. Dat blijkt niet alleen de bibliografie achterin het boek, maar ook aan de diepgaande details die Serrien in het verhaal heeft verwerkt. Dit zorgt voor een menselijke en indrukwekkende blik in de mensonterende oorlog die zowel jonge mensen het leven heeft gekost. Voor liefhebbers van oorlogsboeken, verplichte kost.