Noem de naam Gestapo, en nagenoeg iedereen heeft hier wel een beeld bij. Wellicht verschillende beelden, maar een ding is altijd overeenkomstig: het is niet positief. De geheime Duitse politie uit de Tweede Wereldoorlog heet de naam berucht en gewelddadig te zijn. Toch is een eensluidend beeld zeldzaam. Historicus Frank McDonough schreef Gestapo: mythe en realiteit van Hitlers geheime politie en probeert een objectief, genuanceerd beeld van de organisatie te vormen.
De Gestapo (Geheime Staats Polizei) was een van de meest effectieve instrumenten van de nazi’s om de interne controle van het land vorm te geven. De Gestapo droeg bij aan de vervolging, marteling en deportatie van honderdduizenden mensen in het Derde Rijk van Hitler. Het lijkt hierdoor moeilijk om de organisatie een menselijk gezicht te geven. Dat probeert McDonough wel en dat lukt hem ook bewonderenswaardig goed. Hiervoor dook hij ruim 70000 documenten in die in Düsseldorf in het grootste Gestapo-archief van de wereld liggen opgeslagen. Uit deze documenten blijkt dat de organisatie naar het monster is gegroeid waar het uiteindelijk bekend om is geworden. Maar voor ‘de oorlog’, begin jaren dertig, was het een ‘gewone politie’ waar zelfs humor werd bedreven. Veel Gestapo-agenten zijn dan ook doodnormale carrière rechercheurs die uiteindelijk in het moloch verzand raakten. Daarentegen waren veel leidinggevenden wel echte nazi’s die hun wil oplegden aan de organisatie en het daarmee vormgaven. Voor een effectieve organisatie als de Gestapo is het bijzonder en natuurlijk verdacht dat het haar werkwijze niet goed vastlegde. Daardoor zijn het veel verhalen van getuigen die in het boek worden opgevoerd. Wanneer deze in de huidige maatschappij worden neergelegd, lijkt de werkwijze van de Gestapo nog het meest op die in Guantanamo. Ook bizar is dat uit de getuigenissen blijkt dat er geen nauwkeurige maat op de organisatie leek te staan. In de ene casus wordt humaan opgetreden, in de andere weer uitzonderlijk barbaars. Het lijkt daarmee bijna persoonsafhankelijk. Hierin werkte de Gestapo in veel gevallen door middel van aangiftes van Duitse burgers die hun man, vrouw, familie, vrienden of buren aangaven. Stuitend is ook het hoofdstuk waaruit blijkt hoeveel Gestapomensen en andere nazibeulen nooit een rechtbank van binnen zagen na de Tweede Wereldoorlog. Sterker nog, velen kwamen terug in een belangrijke functie na de oorlog. Zij, en de organisatie, zijn hierdoor nooit echt gestraft voor daden die hier wel aanleiding toe gaven.
Het lijkt bijna onmogelijk om over een onderwerp als deze als auteur objectief te blijven. En toch lukt dit Frank McDonough. Door zijn koele, feitelijke relaas van feiten sleept hij de lezer ook niet mee in een emotionele achtbaan. Het is aan de lezer om zelf een oordeel te geven over de gebeurtenissen en de rol die de Gestapo hierin nam. Dit is uniek en maakt van Gestapo: mythe en realiteit van Hitlers geheime dienst een indrukwekkend, feitelijk aangevlogen historisch werk.
De Gestapo (Geheime Staats Polizei) was een van de meest effectieve instrumenten van de nazi’s om de interne controle van het land vorm te geven. De Gestapo droeg bij aan de vervolging, marteling en deportatie van honderdduizenden mensen in het Derde Rijk van Hitler. Het lijkt hierdoor moeilijk om de organisatie een menselijk gezicht te geven. Dat probeert McDonough wel en dat lukt hem ook bewonderenswaardig goed. Hiervoor dook hij ruim 70000 documenten in die in Düsseldorf in het grootste Gestapo-archief van de wereld liggen opgeslagen. Uit deze documenten blijkt dat de organisatie naar het monster is gegroeid waar het uiteindelijk bekend om is geworden. Maar voor ‘de oorlog’, begin jaren dertig, was het een ‘gewone politie’ waar zelfs humor werd bedreven. Veel Gestapo-agenten zijn dan ook doodnormale carrière rechercheurs die uiteindelijk in het moloch verzand raakten. Daarentegen waren veel leidinggevenden wel echte nazi’s die hun wil oplegden aan de organisatie en het daarmee vormgaven. Voor een effectieve organisatie als de Gestapo is het bijzonder en natuurlijk verdacht dat het haar werkwijze niet goed vastlegde. Daardoor zijn het veel verhalen van getuigen die in het boek worden opgevoerd. Wanneer deze in de huidige maatschappij worden neergelegd, lijkt de werkwijze van de Gestapo nog het meest op die in Guantanamo. Ook bizar is dat uit de getuigenissen blijkt dat er geen nauwkeurige maat op de organisatie leek te staan. In de ene casus wordt humaan opgetreden, in de andere weer uitzonderlijk barbaars. Het lijkt daarmee bijna persoonsafhankelijk. Hierin werkte de Gestapo in veel gevallen door middel van aangiftes van Duitse burgers die hun man, vrouw, familie, vrienden of buren aangaven. Stuitend is ook het hoofdstuk waaruit blijkt hoeveel Gestapomensen en andere nazibeulen nooit een rechtbank van binnen zagen na de Tweede Wereldoorlog. Sterker nog, velen kwamen terug in een belangrijke functie na de oorlog. Zij, en de organisatie, zijn hierdoor nooit echt gestraft voor daden die hier wel aanleiding toe gaven.
Het lijkt bijna onmogelijk om over een onderwerp als deze als auteur objectief te blijven. En toch lukt dit Frank McDonough. Door zijn koele, feitelijke relaas van feiten sleept hij de lezer ook niet mee in een emotionele achtbaan. Het is aan de lezer om zelf een oordeel te geven over de gebeurtenissen en de rol die de Gestapo hierin nam. Dit is uniek en maakt van Gestapo: mythe en realiteit van Hitlers geheime dienst een indrukwekkend, feitelijk aangevlogen historisch werk.
Afbeelding
Marinus van de Velde
Ik ben Marinus van de Velde, van bouwjaar 1984. Ik mag mezelf de eigenaar noemen van ThrillZone! Ik lees al van jongs af aan. Mijn interesses liggen breed; Scandi, Nederlandstalig, spionage, maar ik vind Baldacci en Lee Child bijvoorbeeld ook geweldig. Lezen voor ThrillZone betekent soms het oprekken van je comfortzone en dat lukt goed!
De Gestapo (Geheime Staats Polizei) was een van de meest effectieve instrumenten van de nazi’s om de interne controle van het land vorm te geven. De Gestapo droeg bij aan de vervolging, marteling en deportatie van honderdduizenden mensen in het Derde Rijk van Hitler. Het lijkt hierdoor moeilijk om de organisatie een menselijk gezicht te geven. Dat probeert McDonough wel en dat lukt hem ook bewonderenswaardig goed. Hiervoor dook hij ruim 70000 documenten in die in Düsseldorf in het grootste Gestapo-archief van de wereld liggen opgeslagen. Uit deze documenten blijkt dat de organisatie naar het monster is gegroeid waar het uiteindelijk bekend om is geworden. Maar voor ‘de oorlog’, begin jaren dertig, was het een ‘gewone politie’ waar zelfs humor werd bedreven. Veel Gestapo-agenten zijn dan ook doodnormale carrière rechercheurs die uiteindelijk in het moloch verzand raakten. Daarentegen waren veel leidinggevenden wel echte nazi’s die hun wil oplegden aan de organisatie en het daarmee vormgaven. Voor een effectieve organisatie als de Gestapo is het bijzonder en natuurlijk verdacht dat het haar werkwijze niet goed vastlegde. Daardoor zijn het veel verhalen van getuigen die in het boek worden opgevoerd. Wanneer deze in de huidige maatschappij worden neergelegd, lijkt de werkwijze van de Gestapo nog het meest op die in Guantanamo. Ook bizar is dat uit de getuigenissen blijkt dat er geen nauwkeurige maat op de organisatie leek te staan. In de ene casus wordt humaan opgetreden, in de andere weer uitzonderlijk barbaars. Het lijkt daarmee bijna persoonsafhankelijk. Hierin werkte de Gestapo in veel gevallen door middel van aangiftes van Duitse burgers die hun man, vrouw, familie, vrienden of buren aangaven. Stuitend is ook het hoofdstuk waaruit blijkt hoeveel Gestapomensen en andere nazibeulen nooit een rechtbank van binnen zagen na de Tweede Wereldoorlog. Sterker nog, velen kwamen terug in een belangrijke functie na de oorlog. Zij, en de organisatie, zijn hierdoor nooit echt gestraft voor daden die hier wel aanleiding toe gaven.
Het lijkt bijna onmogelijk om over een onderwerp als deze als auteur objectief te blijven. En toch lukt dit Frank McDonough. Door zijn koele, feitelijke relaas van feiten sleept hij de lezer ook niet mee in een emotionele achtbaan. Het is aan de lezer om zelf een oordeel te geven over de gebeurtenissen en de rol die de Gestapo hierin nam. Dit is uniek en maakt van Gestapo: mythe en realiteit van Hitlers geheime dienst een indrukwekkend, feitelijk aangevlogen historisch werk.