Recensie: Marinus van de Velde

In 2014 was daar opeens de Zweedse Joakim Zander. Hij debuteerde met De zwemmer, een thriller die wij bekroonden met de topscore van *****. Met name zijn weldoordachte plot, intrigerende personages en steeds aanwezige spanning zorgden voor een bijna onvergetelijke leeservaring. Het nieuws dat Zander met een nieuwe thriller kwam werd dan ook met gejuich ontvangen. En zie hier, De redding ist da.

De jonge Fadi ziet zijn toekomst in Zweden niet bepaald rooskleurig. Hij is met zijn ouders jaren geleden vanuit Syrië gevlucht, maar van een succesvol verloop in Stockholm is geenszins sprake. Fadi wordt daardoor langzamerhand verleid tot het verworden van een radicale moslim. Zelfs in zo’n sterke mate, dat de imams hem overtuigen om naar Syrië af te reizen en daar te strijden met IS. Zijn zus, Yasmine, werkt vanuit New York als trendwatcher. Wanneer ze hoort van Fadi en zijn waarschijnlijke dood in Syrië, keert ze terug naar Stockholm. Door een foto is ze ervan overtuigd dat Fadi nog leeft. Diezelfde Fadi volgen we ook in het verhaal.

Aan de andere kant zien we Klara Waldeen, die voor een soort onafhankelijke wetenschappelijke denktank in Londen werkt. Ze legt de laatste hand aan een onderzoeksrapport die ingaat op de privatisering van bepaalde overheidssectoren zoals de politie en defensie. Over een paar dagen vindt er in Stockholm een conferentie plaats over dit onderwerp en Klara en haar baas zijn de grote gasten. Hun rapport zal naar alle waarschijnlijkheid hoge ogen gaan gooien.

Wat beiden echter niet weten, is dat ze in een web van intriges terecht zijn gekomen. Hun eigen verhaallijn is maar een klein radertje in een wereldomvattend complot. Weten ze zich te redden?

Zander studeerde Rechten, onder andere in Maastricht. Daarna werkte hij in Brussel voor de Europese Unie. Als auteur bewees hij met zijn De zwemmer al over een groot schrijftalent te beschikken. Spitsvondig, to-the-point en aansprekend. In De redding is dat al niet anders. Soms leest het zo lekker, dat je moet denken aan Jens Lapidus en zijn straattaal in de Stockholm-trilogie. Daarvan maakt Zander handig gebruik wanneer hij de gebeurtenissen rondom Fadi en Yasmine ‘op straat’ beschrijft. Het maakt dit boek authentiek, al zal het voor sommige lezers wellicht ook even wennen zijn. Want takfir, len etc. hoor je niet elke dag.

De plot is enorm actueel met de radicaliserende jongeren die voor IS in Syrië willen vechten. Het is intrigerend om over de schouder van Fadi mee te kijken hoe het proces van radicalisering zich langzaam voltrekt. Maar ook de macht van de private markt ten opzichte van de overheid is stuitend om te lezen. Grote bedrijven die alles op alles zetten om de nationale polities uit de markt te werken, het is blijkbaar aan de orde van de dag. Het boek roept een interessant bestuurskundig dilemma op: kan een overheid met geweldsmonopolie dergelijke diensten uitbesteden aan private organisaties?

Het verhaal volgt drie lijnen: Klara in Londen, Yasmine op zoek naar haar broer en Fadi zelf. Die laatste lijn wordt vanuit de eerste persoon verteld. Dat maakt het boek afwisselend, maar het is ook wel opletten geblazen. Meer dan eens denk je met Klara te maken te hebben, maar is het de verhaallijn van Yasmine die wordt voorgeschoteld. Daarnaast verspringt De redding in de tijd. Klara is tegenwoordige tijd, maar die van broer en zus Yasmine en Fadi vinden ook in het verleden plaats en werken terug naar de huidige tijd. Ook die verspringing vraagt om verplichte oplettendheid bij de lezer, maar is nergens storend. Gaandeweg het boek komen de verhaallijnen dichterbij elkaar en uiteindelijk smelten ze op weergaloze wijze samen.

In De redding zien we enkele bekenden uit De zwemmer terug. Natuurlijk hoofdpersoon Klara Waldeen, maar bijvoorbeeld ook lobbyist George en geheim agent Bronzelius. Zander lijkt daarmee in te zetten op een serie en dat is geenszins slecht nieuws; Zander heeft goud in handen met Waldeen en consorten.

Kan De redding zijn voorganger toppen? Nee, dat niet. Daarvoor was De zwemmer te authentiek, origineel en verrassend. De redding is echter zeker een uitstekend verhaal, meer dan dat zelfs: het is een actuele en soms erg spannende thriller.

Recensie: Richard de Vries

Yasmin Ajam lijkt een goed leven in New York te hebben opgebouwd, nadat ze de achterbuurten van Stockholm heeft overleefd. Als ze hoort dat haar broertje Fadi, die naar Syrië is vertrokken om voor IS te vechten, zou zijn verdwenen gaat ze op zoek naar de waarheid.

Yasmin heeft lijkt wel een mooi leventje te hebben opgebouwd, maar behalve haar goede baan is haar relatie een vol mishandeling. Tot het moment dat Yasmin het niet meer toestaat en vertrekt. Ze ontvlucht haar situatie. Zoals ze eigenlijk haar hele leven al vlucht. Als vluchteling in Stockholm terechtgekomen met haar broertje. De wrede wereld waar ze vandaan komen daarmee ontvluchtend. Vervolgens weet ze het keiharde leven in Stockholm te ontvluchten. Haar laatste vlucht van dat mooie leventje in New York brengt haar weer helemaal terug bij af. De donkere kant van Stockholm. Hoe is het toch mogelijk dat haar broertje een IS-vechter is geworden? En is hij verdwenen, gedood of zijn er andere dingen die spelen?

Joakim Zander weet in de Redding op fantastische wijze de werelden naast elkaar te zetten. Die van de vluchteling die veiligheid zoekt in het westen en dat maar moeilijk vindt, maar ook de wereld van de glamour en het goede leven. In het boek volg je Yasmin in haar zoektocht naar haar broer, maar ook volg je het verhaal van hoe Fadi zich heeft kunnen radicaliseren. Als laatste volg je het verhaal van Klara Walldéen. Zij is bezig met de voorbereiding van een EU-bijeenkomst. Deze gaat over wapenhandel en nog veel meer. Hoe deze wereld zich samensmelten is een puur meesterwerk.

Radicaliserende jongeren die naar Syrië gaan voor de strijd is een thema wat volop in het nieuws is. Dat de "droom" die deze jongeren niet bepaald rooskleurig is zal duidelijk zijn. Zander weet dit nog extra in beeld te brengen. Zijn manier van schrijven laat je ook even in het oorlogsgebied Syrië zijn. Je snapt door het lezen van het boek waarom Fadi het gevecht wil aangaan. Maar de gruwelijkheden die er bij horen en het verraad wat daar nog eens bovenop komt gaat elke verwachting te boven.

Zander werd door Metro de nieuwe geweldenaar na Stieg Larsson, Henning Mankell en Jens Lapidus genoemd en dat zijn absoluut geen loze woorden. Joakim Zander raakt je, laat je meevoeren naar werelden waar de westerse wereld toch nog maar zo weinig vanaf weet en weet dit allemaal tot een fantastische ontknoping te laten exploderen. Als lezer zal je teleurgesteld de laatste bladzijde omslaan, de teleurstelling dat er geen bladzijde meer volgt en het wachten is op een volgende parel van Joakim Zander.